Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties

Deel 1
Inleiding 14

1 Betekenis van de bedrijfseconomie 17
1.1 Economie en bedrijfseconomie 18
1.2 Bedrijfshuishouding 26
1.3 Van missie naar doelstellingen van organisaties 34
1.4 Concurrentieverhoudingen 40
1.5 Balanced scorecard 44
1.6 Enge en ruime context van de bedrijfseconomie 46
1.7 Lineaire en circulaire economie 49

2 Ondernemingsvormen 61
2.1 Persoonlijke en onpersoonlijke ondernemingsvormen 62
2.2 Eenmanszaak 63
2.3 Maatschap 66
2.4 Vennootschap onder firma 68
2.5 Commanditaire vennootschap 69
2.6 Naamloze vennootschap 70
2.7 Besloten vennootschap 75
2.8 Verenigingen 77
2.9 Stichting 78
2.10 Ondernemingsvormen en belastingen 79
2.11 Overzicht rechtsvormen 83

3 Ondernemingsplan 93
3.1 Onderdelen van het ondernemingsplan 94
3.2 Omschrijving van de activiteiten 98
3.3 Marketingplan 99
3.4 Investeringsbegroting 105
3.5 Personeelsplan 106
3.6 Financieringsplan 107
3.7 Liquiditeitsbegroting 110
3.8 Begrote winst- en verliesrekening 114
3.9 Begrote eindbalans 119
3.10 Financiële besturing 122
3.11 Break-evenpunt 124
3.12 Scenarioanalyse 127
3.13 Enkele slotopmerkingen 127

Deel 2
Besturing vanuit een kosten-en-opbrengstenperspectief 136

4 Kosten en kostensoorten 139
4.1 Gelduitgaven en kosten 140
4.2 Geldontvangsten en opbrengsten 145
4.3 Kosten van een product 146
4.4 Kostenindelingen 148
4.5 Kosten van grond- en hulpstoffen 150
4.6 Kosten van arbeid 156
4.7 Berekening van loonkosten 160
4.8 Kosten van duurzame productiemiddelen 170
4.9 Afschrijvingsmethoden 176
4.10 Kosten van grond 182
4.11 Kosten van diensten van derden 183
4.12 Kosten van belastingen 184
4.13 Kosten van vermogen 186

5 Kostprijsberekening 199
5.1 Kostprijs en markt 200
5.2 Variabele en vaste kosten 201
5.3 Integrale kostprijs 206
5.4 Kostenverbijzondering 219
5.5 Initiële kosten 241

6 Integralekostprijsmethode en variabelekostencalculatie 251
6.1 Twee methoden om het resultaat te bepalen 252
6.2 Integralekostprijsmethode 253
6.3 Variabelekostencalculatie 256
6.4 Verschillen tussen de integralekostprijsmethode en de variabelekostencalculatie 257
6.5 Break-evenberekeningen 262

7 Budgettering en verschillenanalyse 277
7.1 Leidinggeven aan een organisatie 278
7.2 Planning op lange en korte termijn 278
7.3 Budgettering als stuurinstrument 279
7.4 Budgettering van een productieonderneming 280
7.5 Budgettering van kosten 281
7.6 Het budgetteringsproces 283
7.7 Budgettering van het productieproces 286
7.8 Vergelijking van het productiebudget en de werkelijke productiekosten 287
7.9 Budgettering van het verkoopproces 290
7.10 Vergelijking van het verkoopbudget en de werkelijke verkoopresultaten 291
7.11 Responsibility accounting 294

8 Beslissingondersteunende calculaties 303
8.1 Lange- en kortetermijnbeslissingen 304
8.2 Investeringsselectie 305
8.3 Beoordeling van investeringsprojecten 307
8.4 Methoden om investeringsvoorstellen te beoordelen 309
8.5 Keuze uit verschillende investeringsmogelijkheden 318
8.6 Vergelijking van de selectiemethoden 322
8.7 Keuze van de productiemethode 327
8.8 Zelf produceren of werk uitbesteden? 331
8.9 Differentiële calculatie 333

Deel 3
Besturing vanuit een financieringsperspectief 340

9 Vermogensbehoefte 343
9.1 Bepaling van de vermogensbehoefte 344
9.2 Diversiteitsverschijnsel 348
9.3 Vermindering van de vermogensbehoefte door factoring en/of leasing 350
9.4 Vermindering van de vermogensbehoefte door huur en outsourcing 353
9.5 Werkkapitaalbeheer en Enterprise Resources Management (ERM) 355

10 Vormen van eigen vermogen 365
10.1 Behoefte aan eigen vermogen 366
10.2 Eigen vermogen 369
10.3 Aandelenkapitaal 371
10.4 Soorten aandelen 373
10.5 Waarde van een aandeel 374
10.6 Preferente aandelen 377
10.7 Dividendbetalingen 378
10.8 Emissie van aandelen 380
10.9 Emissieprijs 381
10.10 Mutaties in het aandelenvermogen 385
10.11 Reserves 387

11 Vormen van vreemd vermogen 397
11.1 Behoefte aan vreemd vermogen 398
11.2 Vreemd vermogen 399
11.3 Indeling vreemd vermogen naar looptijd 399
11.4 Vormen van vreemd vermogen op lange termijn 400
11.5 Vormen van vreemd vermogen op korte termijn 408
11.6 Voorzieningen 413
11.7 Zekerheidstelling 414
11.8 Financiering midden- en kleinbedrijf 415
11.9 Relatief nieuwe financieringsvormen voor het MKB 419
11.10 Dienstverlenende organisaties zonder winstoogmerk 420

12 Analyse van de financiële structuur 427
12.1 Het begrip financiële structuur 428
12.2 Afstemming tussen vermogensbehoefte en financieringswijze 429
12.3 Partiële en totale financiering 430
12.4 Verhouding tussen vreemd en eigen vermogen 433
12.5 Interne financiering 433
12.6 Berekening van kengetallen 436
12.7 Rentabiliteit 438
12.8 Liquiditeit 450
12.9 Solvabiliteit 456
12.10 Activiteitskengetallen 458
12.11 Verbanden tussen diverse kengetallen 463
12.12 Vergelijking van kengetallen 464
12.13 Kasstroomoverzicht 465
12.14 Financiering vanuit de bank gezien 468
12.15 Beleggingskengetallen 476
12.16 Functies binnen het financieel management 478

Deel 4
Waarde, resultaat en externe verslaggeving 490

13 Waardering en resultaatbepaling 493
13.1 Waardering en resultaatbepaling bij een going-concern 494
13.2 Waardering van ondernemingen bij fusie en overname 509
13.3 Waardering bij faillissement 520

14 Externe verslaggeving 537
14.1 Externe verslaggeving vanuit een internationaal perspectief 538
14.2 Functies van verslaggeving 540
14.3 Wettelijke verplichtingen 543
14.4 Financieel verslag 545
14.5 Publicatieplicht 554
14.6 Hoofdindeling van de balans 558
14.7 Hoofdindeling van de winst- en verliesrekening 566
14.8 Modellen voor de balans en de winst- en verliesrekening 568
14.9 Rechtspleging inzake het financieel verslag 569
14.10 Financieel verslag als verantwoording 569

Antwoorden tussenvragen 582
Antwoorden meerkeuzevragen 590
Websites voor nadere informatie 592
Register 594
Bronvermelding illustraties 599
Over de auteur 600