Ondernemingsstrategie

Inleiding 08

1 Wat is strategie? 11
1.1 Het begrip strategie gedefinieerd 14
1.1.1 Een strategie is een plan 14
1.1.2 Een strategie heeft betrekking op de lange termijn 15
1.1.3 De strategie heeft betrekking op de functie van de organisatie in de samenleving 16
1.1.4 De strategie geeft aan welke doelstellingen de organisatie wil bereiken 18
1.1.5 De strategie geeft aan hoe men de doelstellingen wil bereiken 19
1.1.6 Statische en dynamische opvattingen over het begrip strategie 20
1.2 Niveaus van strategieformulering 21
1.3 Het proces van strategisch management 23
Samenvatting 25

DEEL 1 Analyse 27
2 Doelstellingen 29
2.1 Ondernemingen of bedrijven 31
2.2 Doelstellingen en ‘mission statements’ 32
2.3 Het belang van winst als doelstelling voor verschillende typen ondernemingen 35
2.4 Praktische problemen bij het streven naar een zo hoog mogelijke winst 41
2.5 Continuïteit van de onderneming als hoofddoelstelling 42
2.6 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 44
Samenvatting 46

3 Omgevingsanalyse 49
3.1 De taakomgeving en de algemene omgeving 51
3.2 Analyse van de bedrijfstak 55
3.2.1 De interne concurrentie 56
3.2.2 Potentiële concurrentie 63
3.2.3 Externe concurrentie 70
3.2.4 Het vijfkrachtenmodel in nieuwe bedrijfstakken 71
3.2.5 Beperkingen van het vijfkrachtenmodel 72
3.3 Analyse van de algemene omgeving 73
Samenvatting 79

4 Interne analyse 81
4.1 Disruptie van bedrijfstakken 83
4.2 Verschillen in concurrentievermogen binnen een bedrijfstak 84
4.3 Factoren die het concurrentievermogen bepalen: ‘resources’ en ‘capabilities’ 86
4.4 Analyseren van resources 87
4.5 Resources die het concurrentievermogen van de onderneming kunnen bepalen 90
4.6 Dynamische vaardigheden 99
4.7 Strategische groepen 101
Samenvatting 105

DEEL 2 Strategieën voor ondernemingen die in één bedrijfstak werkzaam zijn 107
5 Concurrentiestrategieën 109
5.1 Strategie van de laagste kosten 111
5.1.1 Manieren om de kosten per eenheid product te verlagen 112
5.1.2 Voordelen van een strategie van de laagste kosten 116
5.1.3 Nadelen van een strategie van de laagste kosten 116
5.1.4 Duurzaamheid van een op kostenleiderschap gebaseerd concurrentievoordeel 117
5.2 Strategie van kwaliteitsleiderschap 117
5.2.1 Manieren om de strategie van kwaliteitsleiderschap (productdifferentiatie) te realiseren 118
5.2.2 Voordelen van een strategie van kwaliteitsleiderschap 123
5.2.3 Nadelen van een strategie van kwaliteitsleiderschap 124
5.2.4 Duurzaamheid van een op kwaliteitsleiderschap gebaseerd concurrentievoordeel 124
5.3 Vergelijking tussen een strategie van de laagste kosten en een strategie van kwaliteitsleiderschap 125
5.4 Strategische keuzes die het concurrentievoordeel bepalen 128
5.5 Verdienmodellen 132
Samenvatting 134

6 Samenwerkingsstrategieën 137
6.1 Fusies en overnames 140
6.2 Strategische allianties 141
6.2.1 Vormen van strategische allianties 142
6.2.2 Motieven voor het vormen van strategische allianties 151
6.2.3 Stabiliteit van strategische allianties 151
6.3 Kartels 154
6.4 Stilzwijgende samenwerking 156
Samenvatting 157

DEEL 3 Concernstrategie 161
7 Samenstelling van de portfolio en manier van toetreden 163
7.1 Concernvoordeel 166
7.2 Samenstelling van de portfolio 170
7.3 Manier van toetreden 171
Samenvatting 178

8 Horizontale expansie 181
8.1 Voordelen van horizontale expansie 183
8.2 Nadelen van horizontale expansie 187
Samenvatting 190

9 Verticale integratie 193
9.1 Achterwaartse en voorwaartse verticale integratie 195
9.2 Voordelen van verticale integratie 196
9.3 Nadelen van verticale integratie 202
9.4 Gedeeltelijke verticale integratie 206
Samenvatting 208

10 Diversificatie 211
10.1 Verwante en niet-verwante diversificatie 213
10.2 Voordelen van diversificatie 216
10.3 Nadelen van diversificatie 222
10.4 Verwante of niet-verwante diversificatie 226
Samenvatting 229

11 Internationalisatie 231
11.1 Typen internationalisatiestrategie 234
11.2 Voordelen van internationalisatie 239
11.3 Nadelen van internationalisatie 243
Samenvatting 248

12 Concernstructuur en concernbesturing 251
12.1 Concernstructuren 254
12.1.1 Functionele structuur 254
12.1.2 Productdivisiestructuur 256
12.1.3 Geografische divisiestructuur 260
12.1.4 Matrixstructuur 262
12.1.5 Hybride structuren 264
12.2 Keuze voor de concernstructuur 265
12.3 Taken en rollen van het hoofdkantoor 266
12.3.1 Besturingsstijlen en waardetoevoeging 266
12.3.2 Besturingsstijlen en taken 267
12.4 Keuze van een besturingsstijl 279
12.4.1 Verschillen tussen de strategische en financiële besturingsstijl 279
12.4.2 Noodzaak van fit tussen besturingsstijl en kenmerken van de portfolio 281
12.4.3 Situaties waarin fit tussen besturingsstijl en portfolio ontbreekt 282
12.5 Concernkosten 284
12.5.1 Directe en indirecte concernkosten 285
12.5.2 Relatie tussen concernkosten en bijdrage van het hoofdkantoor 286
Samenvatting 287
Implementatie van de strategie 289

13 Strategisch management 291
13.1 Implementatieproblemen 294
13.2 Van strategische planning naar strategisch management 296
13.3 Balanced scorecard 299
13.4 Strategie en structuur 301
13.5 Strategie en cultuur 302
Samenvatting 307

Geraadpleegde literatuur 308
Bronnen per voorbeeld 312
Over de auteurs 314
Register 315
Illustratieverantwoording 320