Basisboek Bedrijfseconomie

Inleiding 10

DEEL 1
Bedrijfseconomie en onderneming 15

1 Ondernemingen en hun functie in de economie 17
1.1 Economie en bedrijfseconomie 18
1.2 Kenmerken van ondernemingen 19
1.3 Kenmerken van non-profitorganisaties 23
1.4 Ondernemingsactiviteiten 25
1.5 Bedrijfskolom en bedrijfstak 30
1.6 Samenwerkingsvormen tussen ondernemingen 31

2 Ondernemingen 41
2.1 Rechtsvormen van ondernemingen 42
2.2 Eenmanszaak 43
2.3 Partnerschappen 44
2.4 Kapitaalvennootschappen 46
2.5 Coöperatie 49
2.6 Vereniging en stichting 50
2.7 Inkomstenbelasting voor de ondernemer 51
2.8 Winstbelasting bij ondernemingen met rechtspersoonlijkheid 55
2.9 Omzetbelasting 60

3 Bedrijfseconomische vakgebieden en functies 75
3.1 Bedrijfseconomische vakgebieden 76
3.2 Relaties met andere vakgebieden 80
3.3 Bedrijfseconomische functies 82

4 Financiële overzichten 91
4.1 Investering en financiering 92
4.2 Balans en resultatenrekening 93
4.3 Winst versus kasmutatie 98
4.4 Afschrijvingsmethoden 101

5 Ondernemingsplan 111
5.1 Functies van het ondernemingsplan 112
5.2 Onderdelen van het ondernemingsplan 114
5.3 Financiële onderbouwing van het ondernemingsplan 119

DEEL 2
Financiering 127

6 Investeringsprojecten 129
6.1 Investeringsprojecten 130
6.2 Vrije kasstroom 132
6.3 Tijdwaarde van geld 135
6.4 Beoordeling investeringsproject op basis van periodewinst 139
6.5 Beoordeling op basis van vrije kasstromen 142
6.6 Beoordeling op basis van vrije kasstromen met inachtneming van tijdvoorkeur 145
6.7 Onzekerheid 149
6.8 Leasing 151

7 Werkkapitaalbeheer 163
7.1 Cashflowcyclus 164
7.2 Voorraadbeheer: minimalisering van de voorraadkosten 167
7.3 Voorraadbeheer: de praktijk 170
7.4 Debiteurenbeheer 173
7.5 Liquiditeitsbeheer 177

8 Eigen vermogen 189
8.1 Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid 190
8.2 Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid 192
8.3 Waarde van aandelen 195
8.4 Reserves 197
8.5 Aandelenemissie 200

9 Vreemd vermogen 211
9.1 Prijsvorming vreemd vermogen 212
9.2 Bankleningen 214
9.3 Obligatieleningen 217
9.4 Nieuwere vormen van lang vreemd vermogen 221
9.5 Vreemd vermogen op korte termijn 225
9.6 Voorzieningen 229

10 Beoordeling van de financiële structuur 239
10.1 Ratioanalyse 240
10.2 Rentabiliteitskengetallen 241
10.3 Financieel hefboomeffect 244
10.4 Dupont Chart 247
10.5 Solvabiliteitskengetallen 249
10.6 Liquiditeitskengetallen 252

11 Financiële markten 263
11.1 Beleggen 264
11.2 Opties 267
11.3 Beleggingskengetallen 273

DEEL 3
Management accounting 283

12 Kostenstructuur 285
12.1 Kosten in relatie tot de productieomvang 286
12.2 Variabele kosten 287
12.3 Vaste kosten 289
12.4 Schatting van kostenfuncties 291
12.5 Break-evenpunt en veiligheidsmarge 294
12.6 Veronderstellingen bij de break-evenanalyse 298
12.7 Hefboomwerking van de kostenstructuur 300

13 Kostprijscalculaties 313
13.1 Totale kosten en kosten per eenheid 314
13.2 Absorption costing 316
13.3 Direct costing 319
13.4 Winstverschillen tussen absorption costing en direct costing 321
13.5 Absorption costing en direct costing als instrumenten ten behoeve van de besluitvorming 325
13.6 Economische levensduur en vervanging van duurzame productiemiddelen 329

14 Indirecte kosten 343
14.1 Kostentoerekening 344
14.2 Deelcalculatiemethode 345
14.3 Equivalentiecijfermethode 346
14.4 Enkelvoudige opslagmethode 347
14.5 Meervoudige opslagmethode 352
14.6 Kostenplaatsenmethode 353
14.7 Activity-based costing 360
14.8 Productkostprijs en klantkostprijs 363

15 Budgettering 373
15.1 Budgettering als beheersingsinstrument 374
15.2 Masterbudget 376
15.3 Balanced scorecard 379

16 Verschillenanalyse 387
16.1 Flexibel budget 388
16.2 Opbrengstverschillen 389
16.3 Kostenverschillen 392

DEEL 4
Financial accounting 405

17 Externe verslaggeving 407
17.1 Belanghebbenden en publicatieplicht 408
17.2 Jaarrekening 410
17.3 Directieverslag 416
17.4 Accountantsverklaring 417

18 Balans 427
18.1 Activa, eigen vermogen en verplichtingen 428
18.2 Immateriële vaste activa 430
18.3 Materiële vaste activa 432
18.4 Voorraden 437
18.5 Onderhanden projecten 440
18.6 Effecten 443
18.7 Eigen vermogen 444
18.8 Verplichtingen 445

19 Resultatenrekening 457
19.1 Categorische en functionele resultatenrekening 458
19.2 Toegevoegde waarde 462

20 Kasstroomoverzicht 471
20.1 Functie en status 472
20.2 Afleiden kasstroomoverzicht uit balans en jaarrekening 474

21 Deelnemingen en consolidatie 487
21.1 Deelnemingen 488
21.2 Consolidatie van 100%-deelnemingen 490
21.3 Consolidatie van niet-100%-deelnemingen 495

Antwoorden toetsvragen 503
Antwoorden meerkeuzevragen 515
Illustratieverantwoording 518
Register 519
Over de auteurs 523