Prof.dr. F. Sonneveldt is verbonden aan Mazars Private Clients te Den Haag. Hij is hoogleraar Successiewet en estate planning aan de Universiteit Leiden en verbonden aan de Universiteit van Lausanne voor de Master of Advanced Studies in International Taxation (MASIT).
Meer over Frans SonneveldtWegwijs in de Successiewet - Editie 2024
Paperback Nederlands 2024 29e druk 9789012409896Samenvatting
In Wegwijs in de Successiewet wordt op overzichtelijke wijze aandacht besteed aan de twee heffingen die ten grondslag liggen aan de Successiewet 1956, te weten de erfbelasting en de schenkbelasting. Achtereenvolgens komen in dit boek aan de orde het belastbaar feit, de fictiebepalingen, waardering, tarief en vrijstellingen, bedrijfsopvolgingsfaciliteiten, internationale aspecten en de formele bepalingen die betrekking hebben op de Successiewet 1956.
Deze negenentwintigste druk is geactualiseerd op basis van de per 1 juli 2024 geldende wet- en regelgeving en de tot dan toe verschenen jurisprudentie. Deze uitgave bevat tevens de tot die datum verschenen standpunten van de Kennisgroep successiewet. Wegwijs in de Successiewet is door de didactisch verantwoorde opbouw in het bijzonder geschikt als studieboek voor notariële en fiscale (praktijk)opleidingen en heao’s. Daarnaast is het boek voor (kandidaat-) notarissen, accountants en belastingadviseurs door zijn hoge actualiteitswaarde en heldere voorbeelden een onmisbare publicatie die antwoord geeft op vele vragen uit de praktijk van alledag.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Lijst van gebruikte afkortingen / 15
1 Inleiding / 17
1.1 Korte historische schets / 17
1.2 Rechtsgronden / 20
1.3 Civielrechtelijke benadering / 25
1.4 De Successiewet 1956 / 25
2 Het belastbare feit / 37
2.1 Aard van de heffing / 37
2.2 Algemeen / 38
2.3 Ingezetene / 39
2.4 Tijdstip van verkrijging / 48
2.5 Waarde / 50
2.6 De wijze van heffing / 51
3 Verkrijgingen krachtens erfrecht / 53
3.1 Algemeen / 53
3.2 Voorwerp van de verkrijging / 56
3.3 Aftrek van schulden, legaten en lasten / 57
3.3.1 Schulden en latente belastingschulden / 57
3.3.2 Legaten / 61
3.3.3 Lasten / 62
3.4 Makingen vrij van belasting / 64
3.5 Huwelijksgoederenregime / 69
3.5.1 Wettelijke gemeenschap van goederen / 70
3.5.2 Beperkte gemeenschappen / 72
3.5.3 De uitsluiting van iedere gemeenschap zonder enig verrekenbeding / 72
3.5.4 Huwelijkse voorwaarden met een verrekenbeding / 72
3.6 De wettelijke verdeling / 73
3.6.1 Waardering verkrijgingen in kader van de wettelijke verdeling / 74
3.6.2 Renteovereenkomst / 77
3.6.3 Wilsrechten kinderen / 80
3.6.4 Ongedaanmaking wettelijke verdeling / 81
3.7 Wettelijke rechten / 81
3.8 Enkele testamentvormen / 84
3.8.1 De ouderlijke boedelverdeling / 84
3.8.2 Quasi-wettelijke verdeling / 86
3.8.3 Het flexibele keuzetestament / 88
3.8.4 Het vruchtgebruiktestament / 88
3.8.5 Het ik-opa-testament, het turbotestament, het superturbotestament en de tweetrapsmaking / 89
3.8.6 Testament voor bijzondere situaties / 89
4 Verkrijgingen krachtens schenking of gift / 91
4.1 Schenkingen en andere giften / 91
4.2 De schenking / 92
4.2.1 Schuldigerkenning uit vrijgevigheid opeisbaar bij overlijden van de schenker (‘schenking op papier’) / 96
4.2.2 De herroepelijke schenking / 99
4.2.3 Schenking onder opschortende voorwaarde / 101
4.3 Schenking vrij van belasting / 101
4.4 De gift / 103
4.4.1 Overdracht tegen een te lage waarde / 104
4.4.2 Koopoptie / 107
4.4.3 Aflossing renteloze of laagrentende overbedelingsschulden / 108
4.4.4 Verschaffing van renteloze of laagrentende leningen / 110
4.4.5 Gratis bewoning van een woning / 117
4.4.6 Verblijvingsbeding / 119
4.4.7 Het derdenbeding / 120
4.4.8 Ontstaan of wijzigen huwelijksgoederenregime / 122
4.5 Aanspraak vergoeding meerwaarde / verrekenbedingen in samenlevingscontracten / 132
4.6 De natuurlijke verbintenis / 134
4.6.1 Algemeen / 134
4.6.2 Omzetting van een natuurlijke verbintenis in een rechtens afdwingbare verplichting / 139
4.6.3 Verzorging na het overlijden van de schuldenaar (art. 33, onder 12, tweede volzin SW 1956) / 140
5 De fictiebepalingen / 143
5.1 Algemeen / 143
5.2 Afstand van de gemeenschap (art. 6 SW 1956) / 143
5.3 Verrekening van betaalde bedragen (art. 7 SW 1956) / 145
5.4 Niet-registergoederen die door de erflater worden bewaard en schuldigerkenningen bij uiterste wil (art. 8 SW 1956) / 146
5.4.1 Niet-registergoederen die door de erflater worden bewaard / 146
5.4.2 Schuldigerkenningen bij uiterste wil / 147
5.4.3 Overig / 147
5.5 Rente over geldvorderingen krachtens erfrecht (art. 9 SW 1956) / 148
5.6 Verblijvings-, verreken-, toedelings- en overnemingsbedingen, optiebedingen, schuldigerkenning en kwijtschelding onder voorwaarde van overleving (art. 11 SW 1956) / 155
5.6.1 Firmavermogen / 155
5.6.2 Overeenkomsten tussen echtgenoten en overige partners / 157
5.6.3 Koopoptie en koop met uitgestelde levering / 161
5.6.4 Schuldigerkenning of kwijtschelding onder voorwaarde van overleving / 163
5.6.5 Enige voorbeelden betreffende de toepassing van art. 11 SW 1956 / 165
5.7 Omzetting in genotsrechten – algemeen (art. 10 SW 1956) / 170
5.7.1 Voorwaarden voor toepassing art. 10 SW 1956 / 171
5.7.2 Omvang van het fictief legaat / 175
5.7.3 Aftrek van hetgeen is opgeofferd (art. 7, lid 1, SW 1956) / 176
5.7.4 Verrekening van de bij het aangaan van de rechtshandeling geheven belasting (art. 7, lid 2, SW 1956) / 178
5.7.5 De overdracht door ouders van hun woning aan de kinderen onder voorbehoud van het gebruiksrecht of een huurrecht / 181
5.7.6 Verkoop van een goed tegen een periodieke uitkering / 186
5.7.7 Schuldigerkenning van een geldsom opeisbaar bij overlijden van de schuldenaar / 187
5.7.8 Uitzonderingen / 192
5.7.9 Ik-opa-testament / 194
5.7.10 Het turbotestament / 200
5.7.11 Het superturbotestament / 200
5.7.12 Overzicht / 201
5.8 Schenkingen binnen 180 dagen vóór het overlijden en postume schenkingen onder opschortende voorwaarde (art. 12 SW 1956) / 201
5.9 Levensverzekeringen en derdenbedingen – algemeen (art. 13 SW 1956) / 206
5.9.1 Verzekeringsvormen / 207
5.9.2 Verkrijgingen ten gevolge van of na het overlijden / 209
5.9.3 De onttrekkingseis / 210
5.9.4 Overname lopende polis / 217
5.9.5 De benoeming van een commanditaire vennoot / 219
5.9.6 Winstrechten ten behoeve van de nabestaanden / 221
5.9.7 Erflater is zowel verzekerde als verzekeraar / 222
5.10 Waardestijging aandelen door vrijval pensioenverplichting (art. 13a SW 1956) / 222
5.11 Opzegging van een beperkt recht (art. 14 SW 1956) / 226
5.12 Fictiebepaling voor direct opeisbare renteloze of laagrentende geldlening (art. 15 SW 1956) / 226
5.13 Overhevelen van vermogen naar een trust / 228
5.14 Afgezonderd particulier vermogen (art. 16, 17 en 17a SW 1956) / 230
6 Waardering / 235
6.1 Algemeen / 235
6.2 Tweetrapsmaking / 238
6.3 Dertigdagenclausule / 245
6.4 Onroerende zaken / 246
6.4.1 Onroerende zaken, niet zijnde woningen (art. 21, lid 1, SW 1956) / 246
6.4.2 Woningen (art. 21, lid 5 t/m 10, SW 1956) / 248
6.4.3 Landgoederen / 258
6.5 Periodieke uitkeringen – algemeen / 261
6.5.1 Periodieke uitkeringen voor onbepaalde tijd / 263
6.5.2 Periodieke uitkeringen voor bepaalde tijd / 264
6.5.3 Periodieke uitkeringen tot een jaarlijks onzeker bedrag/periodieke uitkeringen in natura / 265
6.5.4 Overige periodieke uitkeringen / 265
6.5.5 Latente inkomstenbelasting / 265
6.6 Vruchtgebruik / 265
6.6.1 Elkaar opvolgend en gezamenlijk vruchtgebruik / 268
6.6.2 Vruchtgebruik bezwaard met lijfrente / 273
6.7 Ondernemingsvermogen / 274
6.7.1 Latente belastingen / 276
6.8 Aandelen / 280
6.9 Vorderingen / 285
6.10 Gedwongen schuldtoerekening / 287
6.11 Inbreng schenkingen / 289
6.12 Uitkeringen ingevolge een polis van levensverzekering / 290
6.13 Lijfrente-uitkeringen / 292
6.14 Levensverzekering met lijfrenteclausule / 294
6.15 Schulden / 295
7 Tarief en vrijstellingen / 297
7.1 Tarief (art. 24 SW 1956) / 297
7.2 Gelijkgestelde regeling (art. 19 SW 1956) / 301
7.3 Verrekening overdrachtsbelasting met schenkbelasting (art. 24, lid 2, SW 1956) / 304
7.3.1 Schenking van een onroerende zaak / 304
7.3.2 Giften door overdracht van onroerende zaken / 304
7.4 Samentelling verkrijgingen (art. 25, 26, 26a, 27 en 28 SW 1956) / 312
7.5 Verwerping van een erfrechtelijke verkrijging en afstand van rechten (art. 30 en 31 SW 1956) / 315
7.5.1 Algemeen / 315
7.5.2 Ongedaanmaking wettelijke verdeling / 316
7.5.3 Verwerping waarbij andere erfgenamen nog geen rechtshandeling hebben gepleegd / 317
7.5.4 Ongelukkige redactie van testamenten / 317
7.5.5 Gewijzigde omstandigheden; (aanpassing van) het testament vergeten / 318
7.5.6 Informele wil / 318
7.5.7 Verwerping door erfgenamen van erflater in een nalatenschap / 319
7.5.8 Afstand door de verwachter / 320
7.5.9 Afstand door de bezwaarde / 321
7.6 Vrijstellingen – algemeen / 323
7.6.1 Vrijstellingen voor de erfbelasting (art. 32 SW 1956) / 323
7.6.2 Vrijstellingen voor de schenkbelasting (art. 33 SW 1956) / 340
7.7 Pensioenimputatie (art. 32, lid 2, SW 1956) / 346
7.8 Bedrijfsopvolgingsregeling Successiewet 1956 (hoofdstuk IIIA) / 348
7.8.1 Inleiding / 348
7.8.2 De regeling op hoofdlijnen / 349
7.8.3 Gelijke behandeling / 351
7.8.4 De waarde van het ondernemingsvermogen / 353
7.8.5 Aan welke voorwaarden moet worden voldaan? / 355
7.8.6 De voorwaarden ten aanzien van de erflater of schenker / 356
7.8.7 De voorwaarden ten aanzien van het object van de verkrijging / 361
7.8.8 De voorwaarden ten aanzien van de verkrijger / 373
7.8.9 Nadere verdeling van de nalatenschap / 377
7.8.10 Verdeling huwelijksgoederengemeenschap / 378
7.8.11 Bedrijfsopvolgingsregeling en uitoefening wilsrechten / 378
7.8.12 Verkoop onderneming en kwijtschelding koopsom / 379
7.8.13 Enkele toepassingen / 379
8 Internationale aspecten / 389
8.1 Door andere landen gehanteerde aanknopingspunten voor heffing / 389
8.2 Voorbeelden van internationale dubbele belasting / 390
8.3 Regelingen ter voorkoming van internationale dubbele belasting / 391
8.3.1 Door Nederland gesloten verdragen / 391
8.3.2 De Belastingregeling voor het Koninkrijk (BRK), Belastingregeling Nederland-Curaçao (BRNC), belastingregeling Nederland-Sint Maarten (BRNSM) en de Belastingregeling voor het land Nederland (BRN) / 392
8.3.3 Het Besluit voorkoming dubbele belasting 2001 / 396
8.4 Europese ontwikkelingen / 403
8.4.1 De Erfrechtverordening / 404
8.4.2 De aanbeveling van de Europese Commissie / 404
8.4.3 Rapport van de expert group / 408
8.4.4 Ontwikkelingen op het gebied van de Europese rechtspraak / 410
9 Formele bepalingen / 415
9.1 Algemeen / 415
9.2 De wijze van heffing / 415
9.2.1 De aangifte voor de aanslagbelastingen / 415
9.2.2 De aanslag / 420
9.2.3 De navorderingsaanslag / 423
9.2.4 Belastingrente / 428
9.3 Rechtsmiddelen – algemeen / 430
9.3.1 Bezwaar / 430
9.3.2 Beroep bij de rechtbank / 432
9.3.3 Beroep bij het gerechtshof / 434
9.3.4 Cassatie / 435
9.4 Betaling / 436
9.5 Uitstel van betaling / 437
9.6 Uitstel van betaling bij verkrijging van ondernemingsvermogen/aanmerkelijkbelangaandelen / 438
9.6.1 Uitstel van betaling vanaf 1 januari 2010 / 438
9.6.2 Uitstel van betaling en kwijtschelding van het verschuldigde recht tot 1 januari 2010 / 439
9.7 Aansprakelijkheid voor de belastingschuld / 439
9.8 Kwijtschelding / 440
9.9 Hardheidsclausule / 441
9.10 Verjaring / 444
Bijlage 1 Civielrechtelijke trefwoorden / 445
Bijlage 2a Aangifte Erfbelasting 2024 / 459
Bijlage 2b Aangifte Schenkbelasting 2024 / 545
Bijlage 3a Successiewet 1956 / 583
Bijlage 3b Overgangsrecht Successiewet 1956 / 605
Bijlage 3c Uitvoeringsbesluit Successiewet 1956 / 607
Bijlage 3d Uitvoeringsregeling schenk- en erfbelasting / 614
Bijlage 3e Kennisgroepstandpunten / 623
Aanschrijvingenregister / 777
Jurisprudentieregister / 781
Wetgevingsregister / 801
Trefwoordenregister / 809
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan