Grensoverschrijdende juridische fusies
De verschillende grondslagen, mogelijkheden en beperkingen
Gebonden Nederlands 2015 1e druk 9789013128215Samenvatting
Een grensoverschrijdende juridische fusie is de juridische fusie waarbij naast een of meer Nederlandse rechtspersonen tevens een of meer rechtspersonen naar vreemd recht zijn betrokken. Hoewel de Nederlandse regeling zich beperkt tot kapitaalvennootschappen, zijn de mogelijkheden om grensoverschrijdend te fuseren ruimer. In een tijdsbestek van slechts enkele jaren zijn onder invloed van het Europese recht verschillende grondslagen ontstaan op basis waarvan een grensoverschrijdende fusie kan worden uitgevoerd. Elk van deze grondslagen kent zijn eigen mogelijkheden, beperkingen, uitdagingen en belemmeringen. Ook gelden steeds (deels) verschillende voorschriften die moeten worden nageleefd.
Wat de grondslagen tot grensoverschrijdende fusie gemeen hebben, is dat zij hun oorsprong vinden in het Unierecht. De werking en de reikwijdte van het Unierecht zijn aldus bepalend voor de mogelijkheden en modaliteiten tot grensoverschrijdend fuseren.
Het doel van dit werk is om de verschillende mogelijkheden tot grensoverschrijdend fuseren in kaart te brengen. Daarbij wordt tevens in detail ingegaan op de beperkingen, belemmeringen en de voorschriften die bij het uitvoeren van die fusies in acht moeten worden genomen. In het laatste hoofdstuk worden de verschillende fusievarianten schematisch weergegeven, met aanduiding van het type entiteiten dat op die grondslag kan fuseren, welk type entiteit de verkrijgende entiteit kan zijn en welke voorschriften moeten worden nageleefd.
Tot op heden ontbrak een werk waarin het fenomeen van de grensoverschrijdende fusie integraal en systematisch werd behandeld. Dit boek voorziet in deze leemte.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN XIII
1 INLEIDING 1
1.1 Van géén naar een diversiteit aan juridische kaders
voor grensoverschrijdende fusies 1
1.2 De verhouding tussen de verschillende regelingen
voor grensoverschrijdend fuseren 2
1.3 De Unierechtelijke oorsprong van de grensoverschrijdende
fusie 4
1.3.1 De geografische beperkingen 4
1.3.2 Grensoverschrijdende fusies met vennootschappen uit andere
delen van het Koninkrijk der Nederlanden: Het recht van vrije
vestiging in relatie tot vennootschappen naar het recht van
Landen en Gebieden Overzee (LGO) 7
1.3.3 Grensoverschrijdende fusies met vennootschappen uit
niet-EER-landen 10
1.4 Grensoverschrijdende fusies: varianten en terminologie 13
1.5 De opzet en structuur van dit boek 14
2 GRENSOVERSCHRIJDENDE FUSIES OP GROND VAN
DE REGELING IN BOEK 2 BW 17
2.1 Inleiding 17
2.1.1 Algemeen 17
2.1.2 Het begrip fusie 19
2.1.3 Rechtsgevolgen van de fusie 20
2.2 De mogelijkheden en restricties tot grensoverschrijdend
fuseren op grond van de Nederlandse nationale wetgeving 21
2.2.1 Kwalificerende Nederlandse rechtspersonen 21
2.2.2 Kwalificerende buitenlandse rechtspersonen 22
2.2.3 Betekenis van het criterium: opgericht naar het recht van
een lidstaat 23
2.2.4 Eisen gesteld aan Nederlandse kwalificerende rechtspersonen 26
2.2.5 De beschikbare fusievarianten 28
2.3 Medezeggenschap. De WRW-ER 29
2.3.1 Inleiding 29
2.3.1.1 Algemene opmerkingen 29
2.3.1.2 Hoofdlijnen van de regeling 30
2.3.1.3 Het begrip medezeggenschap 31
2.3.1.4 De verhouding van de WOR, Wet EOR en
SER-fusiegedragsregels tot art. 2:333k BW 32
2.3.2 Toepassingsbereik van de voorschriften omtrent de rol van
de werknemers bij het tot stand komen van de fusie 33
2.3.2.1 Algemene opmerkingen 33
2.3.2.2 De WRW-ER is niet van toepassing 35
2.3.2.3 Er is wel medezeggenschap, maar er behoeft geen
Bijzondere onderhandelingsgroep te worden ingesteld 35
2.3.2.4 Gevallen waarin een Bijzondere onderhandelingsgroep
(in beginsel) moet worden ingesteld 37
2.3.3 Mogelijke uitkomsten na het instellen van de
Bijzondere onderhandelingsgroep 38
2.3.3.1 Afzien van onderhandelen 38
2.3.3.2 Het bereiken van overeenstemming: de inhoud van
de overeenkomst; besluitvorming 39
2.3.3.3 Het verstrijken van de onderhandelingstermijn 39
2.3.3.4 Gevolgen van de medezeggenschapsregeling volgens
art. 2:333k BW voor het vóór de fusie bestaande
medezeggenschapsregime 40
2.3.4 Toepasselijkheid van referentievoorschriften 40
2.3.4.1 Algemene opmerkingen toepasselijkheid 40
2.3.4.2 Inhoud van medezeggenschap indien in één
fuserende vennootschap medezeggenschap geldt 42
2.3.4.3 Aanwijzing van de regeling indien een
Bijzondere onderhandelingsgroep is ingesteld 42
2.3.4.4 Aanwijzing van de regeling indien geen
Bijzondere onderhandelingsgroep is ingesteld 43
2.3.4.5 Invloed van de referentievoorschriften op het bestuursmodel 44
2.3.4.6 Van kracht worden van de medezeggenschapsregeling 44
2.3.5 Statutaire implementatie van medezeggenschapsregelingen
(art. 2:333k lid 10 BW) 45
2.3.6 Voorbehoud algemene vergadering (art. 2:333k lid 11 BW) 47
2.3.7 Instandhouding medezeggenschapsregeling na de fusie
(art. 2:333k lid 15 BW) 48
2.3.8 Verlenging van de termijn passeren akte van fusie (art. 2:333k
lid 7 BW) 49
2.3.9 De Bijzondere onderhandelingsgroep 50
2.3.9.1 De instelling van de Bijzondere onderhandelingsgroep 50
2.3.9.2 Samenstelling van de Bijzondere onderhandelingsgroep 50
2.3.9.2.1 Hoofdregel: representativiteit 50
2.3.9.2.2 Vertegenwoordiging werknemers verdwijnende
vennootschappen 51
2.3.9.2.3 Verschaffing van overzicht van werknemers 52
2.3.9.3 Verkiezing of aanwijzing van de leden 53
2.3.9.4 Werknemers vertegenwoordigd door een lid van de
Bijzondere onderhandelingsgroep 53
VIII Inhoudsopgave
2.3.9.5 Informatieverstrekking. Geheimhouding. Ontslagbescherming 54
2.3.9.6 Besluitvorming 54
2.3.9.7 De onderhandelingen 56
2.3.9.7.1 Toepasselijk recht 56
2.3.9.7.2 Duur van de onderhandelingen. Bijstand door deskundigen 56
2.3.9.7.3 Het resultaat, het uitblijven van resultaat of het afzien
van onderhandelen 56
2.4 Geen verzetsrecht van de Staat 57
2.5 Het uittreedrecht voor minderheidsaandeelhouders 57
2.5.1 Algemeen 57
2.5.2 Overwegingen tot invoering van de regeling 58
2.5.3 Beperking uittreedrecht tot outbound fusies: strijdig met recht
op vrije vestiging? 59
2.5.4 Wie kunnen een beroep op de regeling doen? 61
2.5.5 Kan het verzoek tot schadeloosstelling worden ingetrokken? 68
2.5.6 Het uittreedrecht na vervreemding of verkrijging van aandelen 69
2.5.7 Het bedrag van de schadeloosstelling 71
2.5.8 Betaling van de schadeloosstelling 74
2.6 De procedure 78
2.6.1 Algemeen 78
2.6.2 Taal- en vormvoorschriften 78
2.6.3 Het fusievoorstel 79
2.6.4 Toelichting op het fusievoorstel 83
2.6.5 Openbaarmaking bescheiden en bekendmaking daarvan 85
2.6.6 Bescherming van crediteuren, obligatiehouders e.a. en
beperkt gerechtigden 89
2.6.7 Het fusiebesluit 91
2.6.8 Rol accountant 94
2.6.9 Toezicht op de rechtmatigheid van de fusie 97
2.6.10 Fusieakte 102
2.6.11 Bekendmaking van de voltooiing van de fusie 102
2.7 Geen vernietiging of nietigheid van de fusie 103
3 GRENSOVERSCHRIJDENDE FUSIES OP GROND VAN DE
SE-VERORDENING 105
3.1 Inleiding 105
3.2 De mogelijkheden en restricties tot grensoverschrijdend
fuseren op grond van de SE-verordening 106
3.2.1 Vereisten aan de te fuseren rechtspersonen 106
3.2.2 De beschikbare fusievarianten 111
3.3 Bijzonderheden m.b.t. de rol van de werknemers 114
3.3.1 De verplichting tot instelling van een
Bijzondere onderhandelingsgroep 115
3.3.2 De bij de regeling te betrekken werknemers 115
3.3.3 De inhoud van de rol van de werknemers 116
3.3.4 Uitwerking van de regeling 116
3.4 Het verzetsrecht van de Staat 117
3.5 Het op de fusie toepasselijke recht 117
3.6 Een uittreedrecht voor minderheidsaandeelhouders (?) 119
Inhoudsopgave IX
3.7 De procedure 121
3.7.1 Algemeen 121
3.7.2 Het fusievoorstel 121
3.7.3 Toelichting op het fusievoorstel 125
3.7.4 Openbaarmaking bescheiden en bekendmaking
openbaarmaking 127
3.7.5 Bescherming van bepaalde groepen betrokkenen 129
3.7.6 Fusiebesluit 131
3.7.7 Rol accountant 133
3.7.8 Toezicht op de rechtmatigheid van de fusie 134
3.7.9 Fusieakte 138
3.7.10 Voltooiing van de fusie 139
3.7.11 Bekendmaking van de voltooiing van de fusie 139
3.7.12 Nietigheid van de fusie 140
4 GRENSOVERSCHRIJDENDE FUSIES OP GROND VAN
DE SCE-VERORDENING 143
4.1 Inleiding 143
4.2 De mogelijkheden en restricties tot grensoverschrijdend
fuseren op grond van de SCE-verordening 144
4.2.1 Vereisten aan de te fuseren rechtspersonen 144
4.2.2 De beschikbare fusievarianten 148
4.3 Bijzonderheden m.b.t. de rol van de werknemers 151
4.3.1 De verplichting tot instelling van een
Bijzondere onderhandelingsgroep 152
4.3.2 De bij de regeling te betrekken werknemers 152
4.3.3 De inhoud van de rol van de werknemers 153
4.3.4 Uitwerking van de regeling 154
4.4 Het verzetsrecht van de Staat 154
4.5 Het op de fusie toepasselijke recht 155
4.6 De procedure 156
4.6.1 Algemeen 156
4.6.2 Fusievoorstel 156
4.6.2.1 Algemeen 156
4.6.2.2 De statuten van de SCE 160
4.6.3 Toelichting op het fusievoorstel. Tussentijdse
vermogensopstelling 165
4.6.3.1 Toelichting algemeen 165
4.6.3.2 Toelichting op de ruilverhouding 165
4.6.4 Informatieverschaffing aan leden en aan derden 166
4.6.4.1 Informatie bestemd voor leden en voor derden 166
4.6.4.2 Publicatie in de Staatscourant 167
4.6.5 Informatieverschaffing alleen aan leden 168
4.6.6 Bescherming van crediteuren, obligatiehouders, leden, e.a. 169
4.6.7 Fusiebesluit 171
4.6.8 Rol accountant 173
4.6.9 Toezicht op de rechtmatigheid van de fusie 174
4.6.10 Fusieakte 177
4.6.11 Voltooiing van de fusie 177
X Inhoudsopgave
4.6.12 Bekendmaking van de voltooiing van de fusie 178
4.6.13 Nietigheid van de fusie 179
5 GRENSOVERSCHRIJDENDE FUSIES OP GROND VAN HET
VESTIGINGSRECHT 181
5.1 Inleiding 181
5.2 Grensoverschrijdende fusie en de jurisprudentie van het
Europese Hof 181
5.2.1 Algemeen: het recht van vrije vestiging en
Nederlandse beperkingen 181
5.2.2 Grensoverschrijdende fusie en het recht van vrije vestiging 183
5.2.2.1 Het Sevic-arrest 183
5.2.2.2 Opvattingen over de jurisprudentie van het Europese Hof 185
5.2.2.3 ‘Werkelijke vestiging’ als vereiste 188
5.3 Niet-wettelijk geregelde grensoverschrijdende fusies
van kapitaalvennootschappen 189
5.3.1 Grensoverschrijdende fusie tussen vennootschappen naar het
recht van een en dezelfde lidstaat door oprichting van
een BV/NV 189
5.3.2 Grensoverschrijdende fusie met gelijktijdige
grensoverschrijdende omzetting 190
5.3.3 Grensoverschrijdende driehoeksfusie 192
5.4 Grensoverschrijdende fusie tussen of met andere
dan kapitaalvennootschappen: het begrip ‘vennootschap’ in
de zin van art. 54 VWEU 195
5.4.1 Concernfusies 196
5.4.2 Coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen,
verenigingen en stichtingen 197
5.4.3 Fusievoorschriften bij niet-wettelijk
geregelde grensoverschrijdende fusies 198
5.4.3.1 Algemeen 198
5.4.3.2 Toezicht op de rechtmatigheid van de fusie 200
5.4.3.3 Het van kracht worden van de fusie 201
6 GRENSOVERSCHRIJDENDE FUSIES: EEN SCHEMATISCH OVERZICHT 203
6.1 Inleiding 203
6.2 Inbound fusie door overneming 204
6.2.1 Kapitaalvennootschappen: NV, SE, BV, SCE – buitenlandse
kapitaalvennootschappen 204
6.2.2 Andere rechtsvormen: coöperatie, onderlinge
waarborgmaatschappij, vereniging, stichting – eventueel met
kapitaalvennootschappen 205
6.3 Inbound fusie door oprichting 206
6.3.1 Kapitaalvennootschappen: NV, SE, BV, SCE –
buitenlandse kapitaalvennootschappen 206
6.3.2 Andere rechtsvormen: coöperatie, onderlinge
waarborgmaatschappij, vereniging, stichting 207
Inhoudsopgave XI
6.4 Outbound fusie door overneming 208
6.4.1 Kapitaalvennootschappen: NV, SE, BV,
SCE – buitenlandse kapitaalvennootschappen 208
6.4.2 Andere rechtsvormen: coöperatie, onderlinge
waarborgmaatschappij, vereniging, stichting – eventueel
met kapitaalvennootschappen 209
6.5 Outbound fusie door oprichting 210
6.5.1 Kapitaalvennootschappen: NV, SE, BV,
SCE – buitenlandse kapitaalvennootschappen 210
6.5.2 Andere rechtsvormen: coöperatie, onderlinge
waarborgmaatschappij, vereniging, stichting 211
6.6 Grensoverschrijdende driehoeksfusie 212
6.7 Grensoverschrijdende juridische fusie met omzetting/
zetelverplaatsing 213
6.7.1 Grensoverschrijdende juridische fusie met inbound omzetting/
zetelverplaatsing 213
6.7.2 Grensoverschrijdende juridische fusie met outbound
omzetting/zetelverplaatsing 214
6.8 Belangrijkste verschillen tussen de verschillende
grondslagen voor grensoverschrijdende fusies in één
oogopslag 215
Over de auteurs 217
Trefwoordenregister 219
Artikelenregister 227
XII Inhoudsopgave
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan