Redelijkheid en billijkheid

Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XII
Lijst van verkort aangehaalde literatuur / XIII

Hoofdstuk 1
Inleiding / 1
1 De betekenis van de redelijkheid en billijkheid, terminologie / 1
2 Redelijkheid en billijkheid: geen verschil in inhoud / 2
3 Theorieën over de betekenis van de redelijkheid en billijkheid: wat is het begrip redelijkheid en de billijkheid? / 3
4 Redelijkheid en billijkheid als mogelijke aanvullende algemene rechtsbron / 5
5 Open norm, invulling door art. 3:12 BW / 7
6 Doorwerking van grondrechten in de redelijkheid en billijkheid / 9
7 De functies van de redelijkheid en billijkheid: aanvulling, beperking, uitleg / 11
8 Terreinafbakening en plan van behandeling / 13

Hoofdstuk 2
Toepassingsgebied van de redelijkheid en billijkheid / 17
9 Art. 6:2 BW en art. 6:248 BW: doublure? / 17
10 Redelijkheid en billijkheid en het vermogensrecht / 17
11 Relevante rechtsgebieden / 19
12 Overeenkomstige toepassing van de redelijkheid en billijkheid en verwijzing naar redelijkheid en/of billijkheid / 24
13 Bijzondere wettelijke toepassingen: leges speciales / 27
14 De redelijkheid en billijkheid in internationaal perspectief / 28

Hoofdstuk 3
Redelijkheid en billijkheid en uitleg / 31
15 De verhouding tussen redelijkheid en billijkheid en uitleg / 31
16 De wijze van uitleg: subjectief-objectieve uitlegmethode / 32
16.1 Algemeen / 32
16.2 Relevante factoren / 34
17 Uitleg en derden: cao’s, algemene voorwaarden / 35
18 Uitleg en commerciële contracten / 37
19 Kiezen voor een bepaalde uitlegmethode? / 41
20 Procesrechtelijke aspecten van uitleg / 42
20.1 Bewijs / 42
20.2 De grenzen van de rechtsstrijd / 42
20.3 Toetsing in cassatie / 43
20.4 Objectieve uitleg om processuele redenen? / 43
21 Rechtsvergelijking / 43

Hoofdstuk 4
Aanvullende werking / 45
22 Betekenis / 45
23 Aanvulling en uitleg / 45
24 Aanvulling van leemtes, relevante omstandigheden / 46
25 Informatie- en onderzoeksverplichtingen / 50
26 Opzegmogelijkheid bij duurovereenkomsten / 51
27 Overige verspreide voorbeelden / 56
28 Rechtsgevolg / 62
29 Kan de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid van toepassing worden uitgesloten? / 64
30 Rechtsvergelijking / 65

Hoofdstuk 5
Derogerende werking / 67
31 Derogerende versus aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid / 67
32 Bestaat de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid wel? / 68
33 Betekenis ‘naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar’ / 68
33.1 Terughoudende toepassing / 68
33.2 Objectief of subjectief begrip? / 69
34 Toepassingsgebied / 69
35 Derogerende werking en contractuele afspraken / 70
35.1 Algemeen / 70
35.2 Exoneraties / 72
35.3 De redelijkheid en billijkheid bij commerciële contracten / 75
36 Derogerende werking ten aanzien van enige wettelijke bepalingen / 78
36.1 Beperkende werking van wettelijke bepalingen – algemeen / 78
36.2 Het wettelijke verjaringsregime / 79
36.3 Causaliteit: proportionele aansprakelijkheid / 81
36.4 Wettelijke remedies en verzuim bij een tekortkoming / 84
37 Overige verspreide voorbeelden / 87
38 Rechtsgevolg / 92
38.1 Een regel is (geheel of gedeeltelijk) niet van toepassing / 92
38.2 Proportionele benadering: gedeeltelijke terzijdestelling van een contractueel beding / 93
39 Kan de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid van toepassing worden uitgesloten? / 97
40 Rechtsvergelijking / 97

Hoofdstuk 6
Enige procesrechtelijke aspecten van de Redelijkheid en de billijkheid / 101
41 Inleiding / 101
42 Stelplicht en bewijslast / 101
43 Ambtshalve toepassing van de redelijkheid en billijkheid / 102
43.1 Ambtshalve aanvullen van rechtsgronden … / 102
43.2 …binnen de grenzen van de rechtsstrijd / 102
43.3 En buiten de grenzen van de rechtsstrijd? / 104
43.4 Ambtshalve toetsing van Europese redelijkheid? / 105
43.5 F eiten die niet aan een beroep op de redelijkheid en billijkheid ten grondslag zijn gelegd / 106
44 Toetsing in cassatie / 106
45 Redelijkheid en billijkheid in het internationaal privaatrecht / 108

Hoofdstuk 7
Bijzondere toepassingen van de redelijkheid en billijkheid / 111
46 Algemeen / 111
47 Onredelijk bezwarende algemene voorwaarden: art. 6:233 onderdeel a BW / 111
47.1 Algemeen / 111
47.2 Samenloop tussen art. 6:233 onderdeel a BW en de redelijkheid en billijkheid / 114
48 Onvoorziene omstandigheden: art. 6:258 BW / 115
48.1 Algemeen / 115
48.2 Samenloop tussen art. 6:258 BW en art. 6:248 BW / 118
49 Misbruik van bevoegdheid: art. 3:13 / 120
49.1 Algemeen / 120
49.2 De verhouding tot art. 6:248 BW / 120
50 Matiging van schadevergoeding en van een contractuele boete (art. 6:109 BW en art. 6:94 BW) / 122
50.1 Algemeen / 122
50.2 De verhouding tot art. 6:248 BW, art. 6:233 onderdeel a BW en Richtlijn 93/13/EEG / 124
51 Precontractuele goede trouw: het afbreken van onderhandelingen / 125
51.1 Algemeen / 125
51.2 De rechtsgrond: redelijkheid en billijkheid? / 127
52 Rechtsverwerking / 127
52.1 Algemeen / 127
52.2 De verhouding tot de redelijkheid en billijkheid / 129

Hoofdstuk 8
Epiloog / 131

Trefwoordenregister / 133
Jurisprudentieregister / 137