Auteursrecht

Gebruikte afkortingen XXIII
Verkort aangehaalde literatuur XXXI
Voorwoord XXXVII

1 INLEIDING 1
1.1 Algemeen 1
A. Rechtskarakter van het subjectieve auteursrecht 2
1.2 Auteursrecht is een uitsluitend recht 2
1.3 Ontstaan 3
1.4 Exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten 3
1.5 De omvang van de auteursrechtelijke bescherming 4
B. Maatschappelijke betekenis en rechtsgrond van het auteursrecht 5
1.6 Auteursrecht en vrijheid van informatie; afweging van grondrechten 5
1.7 De economische betekenis van het auteursrecht 8
1.8 Auteursrecht en technologische ontwikkeling 9
1.9 Rechtsgrond van het auteursrecht 10
1.10 Auteurs en exploitanten 13
1.11 Uitsluitend recht en collectieve uitoefening; verbodsrecht en vergoedingsrecht 14
C. Het auteursrecht in het rechtssysteem 16
1.12 Auteursrecht en intellectuele eigendom 16
1.13 Auteursrecht, mediarecht, informatierecht 18
D. Geschiedenis van het auteursrecht 19
1.14 De privileges en het kopijrecht 19
1.15 De eerste auteurswetten 21
1.16 De verdere ontwikkeling 21
1.17 De ontwikkeling in Nederland; Auteurswet 1912, WNR en Dw 23
1.18 H.L. de Beaufort; E.D. Hirsch Ballin; S. Gerbrandy 24
1.19 Indeling van de Auteurswet 26

2 DE MAKER 27
2.1 Maker en werk 27
2.2 Maker en rechthebbende 28
2.3 Maken en vervaardigen 28
2.4 Plan van behandeling 30
2.5 Werken, tot stand gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht; art. 6 31
2.6 Werken, gemaakt met een technisch hulpmiddel 34
2.7 Gemeenschappelijke werken of combinaties van werken 35
2.8 Verzamelaarsauteursrecht; art. 5 38
2.9 Bewerkingen 40
2.10 Werken, in dienst van een ander gemaakt; art. 7 40
2.11 Dienstverband 43
2.12 Arbeid, bestaande in het vervaardigen van bepaalde werken 45
2.13 Hoogleraren en andere universitaire onderzoekers 47
2.14 Werken, openbaar gemaakt door rechtspersonen en vennootschappen; art. 8 53
2.15 Auteursrecht op in opdracht ontworpen model voor opdrachtgever; art. 3.8 en 3.29 BVIE; Gemeenschapsmodellenverordening 57
2.16 Bewijs van makerschap; art. 4 59
2.17 Registratie als bewijsmiddel 64

3 HET WERK 67
A. Het werkbegrip 67
3.1 Inleiding 67
3.2 Plan van behandeling 67
3.3 ‘Corpus mysticum’ tegenover ‘corpus mechanicum’ 68
3.4 Uiting en zintuiglijke waarneembaarheid 69
3.5 De afbakeningstoets: mogelijkheid van nauwkeurige en objectieve identificatie 70
3.6 De afbakening van het werk (vervolg): stijlbescherming? 74
3.7 De werktoets: algemene opmerkingen 76
3.8 De werktoets: jurisprudentie van de Hoge Raad en het HvJ EU 78
3.9 Persoonlijk stempel 82
3.10 Persoonlijk stempel (vervolg): subjectieve en objectieve trekken 84
3.11 Persoonlijk stempel (vervolg): vrije creatieve keuzes 86
3.12 Persoonlijk stempel versus technische en functionele eisen 88
3.13 Persoonlijk stempel: de ondergrens 92
3.14 Eigen intellectuele schepping 95
3.15 Persoonlijk stempel: maatgevend tijdstip. Verwatering? 97
3.16 Letterkunde, wetenschap of kunst 99
3.17 Geen andere vereisten 101
3.18 Stelplicht en bewijs; feitelijk oordeel en cassatietoets 101
B. Onderscheiden categorieën van werken 105
3.19 De opsomming van art. 10 Aw; algemeen 105
3.20 Geschriften; art. 10 lid 1 onder 1°; algemeen 106
3.21 Brieven, dagboeken, persoonlijke aantekeningen 107
3.22 Geen bescherming meer voor geschriften zonder persoonlijk stempel 109
3.23 De geschriftenbescherming van (vóór) 1912 tot 2014 110
3.24 Toneelwerken en dramatisch-muzikale werken; art. 10 lid 1 onder 2° 113
3.25 Mondelinge voordrachten; art. 10 lid 1 onder 3° 114
3.26 Afgeluisterde en opgenomen gesprekken; artikelen 139a-g WvS 115
3.27 Niet-publieke telecommunicatie; art. 441 WvS 115
3.28 Choreografische werken en pantomimes; art. 10 lid 1 onder 4° 116
3.29 Muziekwerken met en zonder woorden; art. 10 lid 1 onder 5° 117
3.30 Teken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken; lithografieën, graveer- en andere plaatwerken; art. 10 lid 1 onder 6° 117
3.31 Aardrijkskundige kaarten; art. 10 lid 1 onder 7° 119
3.32 Ontwerpen, schetsen en plastische werken, betrekkelijk tot de bouwkunde, de aardrijkskunde, de plaatsbeschrijving of andere wetenschappen; art. 10 lid 1 onder 8° 120
3.33 Fotografische werken; art. 10 lid 1 onder 9° 121
3.34 Filmwerken; art. 10 lid 1 onder 10° (verwijzing) 124
3.35 Werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van nijverheid; art. 10 lid 1 onder 11° 124
3.36 Korte aanduiding Gemeenschapsmodellenrecht 127
3.37 Benelux-modellenrecht; titel III BVIE 129
3.38 Computerprogramma’s; art. 10 lid 1 onder 12° (verwijzing) 130
3.39 Lettertypen en lay-outs 131
3.40 Woorden, titels en slagzinnen 132
3.41 Literaire helden of characters 134
3.42 ‘Plots’; programmaformules (formats); spellen 138
3.43 Gelegenheidskunst; variété-kunst; sport- en spelprestaties 141
3.44 Niet visueel of auditief waarneembare creaties (geuren, culinaria e.d.) 142
C. Verveelvoudigingen in gewijzigde vorm: vertalingen, bewerkingen, enz. 143
3.45 De strekking van art. 10 lid 2 143
3.46 De verhouding tussen het recht van de auteur en het recht van de bewerker 145
3.47 Vertalingen; vertolkingen 147
3.48 Muziekschikkingen (arrangementen) 148
3.49 Verfilmingen 148
3.50 Andere transformaties 148
3.51 Verzamelingen van verschillende werken 149
D. Artikelen 11 en 15b Aw 151
3.52 Geen auteursrecht op wetten, jurisprudentie en administratieve beslissingen; art. 11 151
3.53 Geen inbreuk op auteursrecht op andere door de openbare macht gepubliceerde werken waarvan zij rechthebbende is, tenzij auteursrecht voorbehouden; art. 15b 154
3.54 Openbare macht 155
3.55 Initiële openbaarmaking door of vanwege de openbare macht 157
3.56 Initiële openbaarmaking door of vanwege de openbare macht: verhouding tussen art. 15b Aw en de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) 158
3.57 Werken waarvan de openbare macht al dan niet maker of rechtverkrijgende is 160
3.58 Regime voor werken waarvan de overheid geen auteursrechthebbende is 161
3.59 Regime voor werken waarvan de overheid wél auteursrechthebbende is 162
3.60 Mogelijkheid van voorbehoud van auteursrecht ex art. 15b 162
3.61 Hergebruiksregeling in de Wet hergebruik van overheidsinformatie (Whvo) 166
3.62 Persoonlijkheidsrechten; gebundeld oeuvre; art. 15b, tweede volzin 168

4 EXPLOITATIERECHTEN 171
A. Algemeen 171
4.1 Openbaar maken en verveelvoudigen 171
4.2 Exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten 172
4.3 Omvang en inhoud van het auteursrecht 173
4.4 Exploitatierechten en technologische ontwikkeling; de Auteursrechtrichtlijn 174
4.5 Schema 175
4.6 Verveelvoudigen: twee betekenissen 176
4.7 Openbaar maken: algemeen 177
4.8 Openbaar maken (I): doen verschijnen 178
4.9 Openbaar maken van een verveelvoudiging; art. 12 lid 1 onder 1° 179
4.10 Openbaar maken (II): het verbreiden van een niet in druk verschenen werk; art. 12 lid 1 onder 2° 180
B. Beschermingsomvang 181
4.11 Verveelvoudigen (I): de omvang van het auteursrecht 181
4.12 Auteursrechtelijk beschermde trekken 183
4.13 Vergelijking van totaalindrukken 190
4.14 Ontlening 195
4.15 Plagiaat 201
C. Het reproductierecht 202
4.16 Verveelvoudigen (II): het vervaardigen van exemplaren; algemeen 202
4.17 Verveelvoudigen (II): karakteristieken 203
4.18 Artikel 13a 208
4.19 Artikel 14 210
D. Het distributierecht 210
4.20 Openbaar maken (III): het verspreiden van exemplaren; algemeen 210
4.21 Distributierecht: in het verkeer brengen, aanbieden 211
4.22 Uitputting van het distributierecht; art. 12b 214
4.23 Import; uitputting in de EER 217
4.24 Exploitatie van gewijzigde exemplaren 220
4.25 Verhuur- en uitleenrecht: algemeen 221
4.26 Het verhuurrecht 223
4.27 Het leenrecht 225
E. Openbaar maken (IV): ‘immateriële openbaarmaking‘ 228
4.28 Inleiding 228
E.1 Openbaar maken (IV). Het geharmoniseerde recht: mededeling aan een publiek ‘op afstand’ 230
4.29 Mededeling aan het publiek: algemeen 230
4.30 Mededeling 231
4.31 Aan het publiek 233
4.32 Secundaire openbaarmaking 234
4.33 Een nieuw publiek 235
4.34 Een andere technische werkwijze 237
4.35 Winstoogmerk 238
4.36 Radio- en tv-uitzending; algemeen 240
4.37 Kabeltelevisie 241
4.38 Kabeltelevisie: EU-verdragsrecht en Satelliet- en kabelrichtlijn 242
4.39 Satellieten 243
4.40 Internet 245
E.2 Openbaar maken (IV). Het niet geharmoniseerde recht: ten gehore brengen of vertonen voor ter plaatse aanwezig publiek 246
4.41 Algemeen 246
4.42 Openbaarheid en besloten kring; art. 12 lid 4 247
4.43 Ten gehore brengen uitsluitend voor eigen genoegen 248
4.44 Artikel 12 lid 5: uitzondering ten behoeve van onderwijs en wetenschap 250
F. Het volgrecht 250
4.45 Algemeen 250
4.46 Regeling van het volgrecht 251

5 BEPERKINGEN 253
A. Algemeen 253
5.1 Plan van behandeling 253
5.2 Beperkingen in soorten; systeem Auteurswet 253
5.3 Beperkingen in het systeem van de Auteursrechtrichtlijn 255
5.4 Gesloten systeem van beperkingen? 257
5.5 Externe beperkingen: grondrechten 260
5.6 Andere externe beperkingen 263
5.7 Uitleg van de regels volgens het HvJ EU en de driestappentoets 264
5.8 Dwingendrechtelijk karakter van beperkingen? 267
B. Overnemen, citeren, opnemen en weergeven volgens de artikelen 15, 15a, 16 en 16a 268
5.9 Algemeen 268
5.10 Overnemingen in en uit de pers; art. 15 269
5.11 Media waarvoor art. 15 geldt 270
5.12 Overnemen 273
5.13 Werken die al dan niet mogen worden overgenomen volgens art. 15 274
5.14 Berichten en bijdragen over actuele economische, politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke onderwerpen 274
5.15 Het auteursrechtvoorbehoud ex art. 15 275
5.16 Nadere voorwaarden bij overneming: eerbiediging persoonlijkheidsrechten en bron- c.q. auteursvermelding 277
5.17 Citaten; art. 15a 278
5.18 Het begrip ‘citeren’ 278
5.19 Aankondiging, beoordeling, polemiek, wetenschappelijke verhandeling, andere uiting met een vergelijkbaar doel; persoverzicht 282
5.20 Beoordeling (omvang) citaat naar regels van het maatschappelijk verkeer; verhouding tussen doel en middel; exploitatiecriterium Hoge Raad 285
5.21 Nadere voorwaarden bij citeren: geciteerd werk rechtmatig openbaar gemaakt, eerbiediging persoonlijkheidsrechten en bron- c.q. auteursvermelding 288
5.22 Overnemingen voor het onderwijs; art. 16 291
5.23 Media waarin overneming toegestaan is 292
5.24 Werken die geheel of gedeeltelijk mogen worden overgenomen 294
5.25 Beoordeling (omvang) overneming 294
5.26 Nadere bepalingen over toelaatbare (omvang) overneming in ‘compilatiewerken’ (bloemlezingen, readers e.d.) 295
5.27 De billijke vergoeding als toelaatbaarheidsvereiste 297
5.28 Hoogte van de billijke vergoeding 299
5.29 Nadere voorwaarden bij overneming volgens art. 16 301
5.30 Brancheregelingen voor onderwijspublicaties 301
5.31 Reportages van actuele gebeurtenissen; art. 16a 305
C. Privékopiëren, thuiskopiëren en fotokopiëren (artikelen 16b-16m) 309
5.32 Algemeen 309
C.1 Verveelvoudiging voor eigen oefening, studie of gebruik 311
5.33 Artikel 16b; voorwaarden voor toepasselijkheid; onderscheid met art. 16c 311
5.34 (Foto)kopiëren van geschriften voor eigen gebruik 316
5.35 Kopiëren van beeldende kunst en architectuur 318
C.2 De Thuiskopieregeling 318
5.36 Kopiëren op informatiedragers; art. 16c 318
5.37 Art. 16c, lid 1: wat mag worden gekopieerd 320
5.38 Art. 16c, lid 2: de billijke vergoeding, uitgangspunten en maatstaven 322
5.39 Art. 16c, lid 2: heffing van de billijke vergoeding in de praktijk 324
C.3 Het reprorecht 328
5.40 Algemeen 328
5.41 Inhoud van het reprorecht; art. 16h en 16j 329
5.42 Bijzondere regels voor de overheid en in het algemeen belang werkzame instellingen 330
5.43 Hoogte reprovergoeding en overige voorwaarden; art. 16i en 16k-16m 331
5.44 De regeling reprorecht bedrijfsleven 334
5.45 Overheid en in het algemeen belang werkzame instellingen 336
5.46 Repartitie van de reprogelden 336
D. Diverse beperkingen volgens artikelen 15h-15m, 16n, 16o-16r, 17-18b en 22-24 Aw 337
5.47 Besloten netwerken van bibliotheken, musea en archieven; art. 15h 337
5.48 Verveelvoudiging of openbaarmaking voor (lees)gehandicapten; art. 15i-15m 339
5.49 Preserveringskopie door archieven, musea, bibliotheken, onderwijsinstellingen of musea; art. 16n 341
5.50 Verweesde werken; art. 16o-16r en 17 342
5.51 Mogelijkheid van wettelijke licenties voor omroep en kabel; art. 17a 347
5.52 Vastlegging van opnamen voor radio en televisie; art. 17b 348
5.53 Kerkelijke gemeentezang; art. 17c 349
5.54 ‘Voorhang’-plicht voor Algemene maatregelen van bestuur; art. 17d 351
5.55 Werken in openbare plaatsen; art. 18 351
5.56 De minimis gebruik; art. 18a 355
5.57 Parodie; art. 18b 356
5.58 Openbare veiligheid, opsporing en gerechtelijke procedures; art. 22 360
5.59 Bevoegdheden van eigenaars van kunstwerken; art. 23 363
5.60 Bevoegdheden van eigenaars (vervolg) 366
5.61 Bevoegdheid van schilder na overdracht auteursrecht; art. 24 367

6 PORTRETRECHT 369
A. Algemeen 369
6.1 Inleiding; plan van behandeling 369
6.2 Portret 372
6.3 Rechten jegens de portrettist en jegens derden 376
6.4 Rechten van de geportretteerde resp. diens nabestaanden 377
B. In opdracht gemaakte portretten 379
6.5 In opdracht gemaakte portretten; art. 19 en 20 379
C. Niet in opdracht gemaakte portretten 381
6.6 Niet in opdracht gemaakte portretten (art. 21); algemeen 381
6.7 Rechtsgronden 382
6.8 Redelijk belang; belangenafweging 384
6.9 Redelijk belang; geen ‘meest omvattende recht’ 389
6.10 Redelijk belang en toestemming; BW en AVG 390
6.11 Redelijk belang; persoonlijkheidsbelangen 393
6.12 Redelijk belang; financiële belangen; ‘commercieel portretrecht’: inleiding 403
6.13 De arresten Schaep (1979), Discodanser (1997) en Cruijff/Tirion (2013) 404
6.14 Gebruik van portretten in reclame of handelsartikelen 408
6.15 Gebruik in informatieve objecten (I ) 412
6.16 Gebruik in informatieve objecten (II): boeken en films.
Geen verbods-, maar wel vergoedingsrecht? 413
6.17 Rechtskarakter commercieel portretrecht; overdraagbaarheid?; positie na de dood van de geportretteerde; exploitatiecontracten 417
6.18 Stelplicht en bewijslast in verband met art. 21 419
D. Handhaving portretrecht 419
6.19 Civielrechtelijke handhaving portretrecht 419
6.20 Strafbepaling; art. 35 424
E. Verdere voor portretbescherming relevante regelingen 425
6.21 Portret als ‘persoonsgegeven’; de AVG 425
6.22 Artikelen 139f, 139g en 441b WvS 428
6.23 Bescherming portret via merkrecht 429
6.24 Aanvullende werking van zorgvuldigheidsnormen (art. 6:162 BW) 430

7 PERSOONLIJKHEIDSRECHTEN 433
A. Algemeen 433
7.1 Inleiding; plan van behandeling 433
7.2 Terminologie 434
7.3 Rechtsgrond 434
7.4 Rechtskarakter 437
7.5 Plaats in de (Auteurs)wet; art. 25 Aw en het gemene recht 439
7.6 ‘Afstand’ van persoonlijkheidsrechten 441
7.7 Object 442
7.8 Subject 442
7.9 Persoonlijkheidsrechten ‘post mortem’ 445
B. De afzonderlijke persoonlijkheidsrechten 446
7.10 Droit de publication; wel of geen (verdere) openbaarmaking 446
7.11 Droit de repentir; wijzigingsbevoegdheid van de auteur 449
7.12 Droit au respect; verbod van wijziging, misvorming, verminking en andere aantasting 451
7.13 Vervolg: wijzigingen; art. 25 lid 1 onder c 452
7.14 Vervolg: misvorming, verminking of andere aantasting; art. 25 lid 1 onder d 455
7.15 Vervolg: rechtspraak over wijziging resp. misvorming, verminking of andere aantasting 457
7.16 Vervolg: vernietiging; problematiek bij architectuur en monumentale kunst 463
7.17 Droit à la paternité; rechten m.b.t. naamsvermelding 471
7.18 Vervolg: recht op naamsvermelding; art. 25 lid 1 onder a en b 471
7.19 Vervolg: handhaving van gewenste anonimiteit of pseudoniem 473
7.20 Vervolg: valse toeschrijvingen; art. 326b WvS 474

8 AANVULLENDE WERKING VAN ZORGVULDIGHEIDSNORMEN (ART. 6:162 BW); SAMENLOOP 477
8.1 Algemeen; plan van behandeling 477
8.2 Uitgangspunten; ‘reflexwerking’ versus zorgvuldigheidsnormen 477
8.3 Werken, die in Nederland niet of niet meer auteursrechtelijk beschermd zijn 478
8.4 Materieel niet door de wet beschermde objecten of prestaties; algemeen 479
8.5 Prestatiebescherming? Rechtspraak van de Hoge Raad 483
8.6 Materieel niet door de wet beschermde objecten of prestaties; vervolg 489
8.7 Persoonlijkheidsrechtelijke bescherming van objecten en prestaties die geen ‘werken’ zijn 494
8.8 Bescherming van auteursrechthebbenden tegen schadelijke handelingen die geen inbreuk op auteursrecht vormen 494
8.9 Vervolg: voorheen slechts via art. 6:162 BW, en thans (waarschijnlijk) via de Auteurswet te bestrijden schadelijke handelingen 496
8.10 Auteursrecht op merk 500

9 OVERGANG, OVERDRACHT, LICENTIE EN EXPLOITATIECONTRACT 505
A. Inleidende opmerkingen 505
9.1 Algemeen; terminologie; auteursrecht in het systeem van het BW 505
9.2 Overgang overdracht, exclusieve licentie en exploitatieovereenkomst 506
9.3 Niet-exclusieve licenties; min of meer eenvoudige toestemmingen 507
9.4 Plan van behandeling 508
B. Goederenrechtelijke aspecten 508
9.5 Overgang en overdracht 508
9.6 Auteursrecht in een gemeenschap: gevallen 509
9.7 Auteursrecht in een gemeenschap: rechtsgevolgen 509
9.8 Auteursrecht in een huwelijksgemeenschap of geregistreerd partnerschap 512
9.9 Auteursrecht in een nalatenschap 513
9.10 Geen langer levende echtgenoot of geregistreerde partner 514
9.11 Wél langer levende echtgenoot of geregistreerde partner 515
9.12 (Verhaals)beslag en faillissement 515
C. Overdracht van auteursrecht 516
9.13 Vereisten voor overdracht; art. 2 lid 3 Aw; art. 3:84 BW 516
9.14 Aktevereiste bij overdracht en bij exclusieve licentieverlening; algemeen 517
9.15 Splitsbaarheid van auteursrecht 520
9.16 Bijzonder interpretatievoorschrift; beoordeling inhoud overdracht en exclusieve licentie volgens art. 2 lid 3; inleiding 524
9.17 Artikel 2 lid 3 en lid 5: begunstigde 525
9.18 Artikel 2 lid 3: inhoud interpretatievoorschrift (I) 526
9.19 Artikel 2 lid 3: inhoud interpretatievoorschrift (II): nog niet bestaande exploitatiewijzen 528
9.20 Overdracht van auteursrecht op een nog niet bestaand werk 529
9.21 Titel (onderliggende rechtsverhouding) 531
9.22 Opzegbaarheid exploitatiecontracten; gevolg voor overdracht 532
9.23 Beschikkingsbevoegdheid; dubbele overdracht 533
9.24 Verwante problemen bij licenties 535
9.25 Fiduciaire overdracht; bewind; onherroepelijke volmacht 536
9.26 Auteursrecht als object van ‘zekerheid’ 539
D. De licentie 541
9.27 De licentie; algemeen; exclusieve en niet-exclusieve licentie 541
9.28 Goederenrechtelijke status van de licentie: vorderingsrecht, geen ‘beperkt recht’ 542
9.29 Exclusieve licentie: aktevereiste sinds 1 juli 2015 543
9.30 Exclusieve licentie: bijzonder interpretatievoorschrift 543
9.31 Opzegbaarheid exclusieve licentie 544
9.32 Exclusieve licentie tegenover overdracht 544
9.33 Niet-exclusieve licentie; algemeen 549
9.34 Uitleg niet-exclusieve licentiecontracten en niet door art. 2 bestreken contractbepalingen; Haviltex- en DSM/Fox-leer 550
9.35 Creative Commons-licenties 553
E. De exploitatieovereenkomst 554
9.36 Exploitatieovereenkomsten: algemeen 554
9.37 Het begrip ‘exploitatieovereenkomst’; essentialia; veel voorkomende bedingen 554
9.38 Enkele historische notities over plannen voor wettelijk auteursovereenkomstenrecht 556
9.39 Wettelijk auteurscontractenrecht in hoofdstuk IA Aw (art. 25b-25h): algemeen 557
9.40 Toepassingsbereik wettelijke regels auteurscontractenrecht; art. 25b 559
9.41 Billijke vergoeding; art. 25c leden 1-5 563
9.42 Aanvullende billijke vergoeding voor onbekende exploitatiewijze; art. 25c lid 6 565
9.43 Bestsellervergoeding; art. 25d 567
9.44 Niet-gebruikbepaling; art. 25e 569
9.45 Onredelijk bezwarende bedingen; art. 25f 579
9.46 Open access; art. 25fa 583
9.47 Geschillencommissie; art. 25g 584
9.48 Dwingend recht en IPR-bepaling; art. 25h 586
F. Territoriale begrenzingen in exploitatiecontracten en EU-recht 587
9.49 Territoriale begrenzingen in exploitatiecontracten m.b.t. exemplaren 587
9.50 Territoriale begrenzingen in exploitatiecontracten m.b.t. immateriële openbaarmaking 591

10 COLLECTIEF BEHEER 595
A. Inleiding 595
10.1 Collectief beheer en andere vormen van bemiddeling 595
10.2 Wettelijk kader 596
10.3 Richtlijn collectief beheer 597
B. Cbo’s en mededinging 598
10.4 Gebruik en misbruik van monopoliepositie; algemeen 598
10.5 Monopolies van cbo’s; EU-recht 599
10.6 Mededingingstoezicht in Nederland 602
10.7 Multiterritoriaal licentiëren (I): mededinging 604
10.8 Multiterritoriaal licentiëren (II): Richtlijn collectief beheer 608
C. Wet toezicht (WTGCB) 609
10.9 Wet toezicht (WTGCB): algemeen 609
10.10 Verplichtingen cbo’s jegens rechthebbenden 611
10.11 Verplichtingen cbo’s jegens gebruikers 613
10.12 College van toezicht (CvTA) 615
10.13 Geschillencommissie ‘auteursrechten zakelijk’ 617
D. De verschillende cbo’s 619
10.14 Buma 619
10.15 Buma: incasso 623
10.16 Buma: repartitie 624
10.17 Stemra 626
10.18 Werkwijze Stemra 626
10.19 Sena 627
10.20 Andere cbo’s: algemeen 628
10.21 Reprorecht, Leenrecht en De Thuiskopie 628
10.22 Lira, Vevam, Norma en Pictoright 629
10.23 Cbo’s voor producenten, uitgevers en omroepen 631
10.24 Aanverwante organisaties 633
10.25 Piraterij bestrijdende organisaties 634

11 CIVIELRECHTELIJKE HANDHAVING 635
11.1 Algemeen; plan van behandeling 635
11.2 Wie kan handhaven? 636
11.3 Gemeenschappelijk auteursrecht; art. 26 636
11.4 Rechtenuitoefening bij kabeldoorgifte van omroepuitzendingen; artikelen 26a-26c 637
11.5 Positie van de maker na overdracht van auteursrecht; artikelen 25 en 27 640
11.6 Licentienemers; art. 27a lid 2 641
11.7 Groepsacties; art. 29a Aw (oud); art. 3:305a BW 643
11.8 Wie kan gedaagd worden? 644
11.9 Vorderingen tegen tussenpersonen; art. 26d en 28 lid 9 644
11.10 Wat kan gevorderd worden? 647
11.11 Verklaring voor recht (declaratoir); art. 3:302 BW 648
11.12 Rechtmatigverklaring (negatief declaratoir); actie tegen ‘wapperen’ 648
11.13 Verbod; dwangsom; ex parte verbod 650
11.14 Belangenafweging; art. 26e 652
11.15 Schadevergoeding en winstafdracht; art. 27 en 27a lid 1; algemeen 653
11.16 Toerekenbaarheid 654
11.17 Begroting van (vermogens)schade; art. 27a lid 1 en 2; art. 6:96 e.v. BW 656
11.18 Nadeel dat niet in vermogensschade bestaat (smartengeld); art. 6:106 BW 661
11.19 Winstafdracht naast schadevergoeding; art. 27a lid 1 663
11.20 Begroting van de af te geven winst 665
11.21 Voorschot op schadevergoeding in kort geding 667
11.22 Bijzondere maatregelen voor bewijsvergaring; art. 1019b en 1019f Rv 669
11.23 Grensoverschrijdende veroordelingen 670
11.24 Bijzondere mogelijkheden volgens art. 28 en 29; algemeen 673
11.25 Auteursrechtelijk beslag en quasi-revindicatie volgens art. 28 lid 1-8 en art. 29; algemeen 673
11.26 Opvorderen ‘als eigendom’ 675
11.27 Begrenzingen 676
11.28 Procedurele aspecten i.v.m. art. 28; auteursrechtelijk beslag 677
11.29 Opeising van inbreukmakende voorwerpen, productiemiddelen en ‘art. 29a en 29b-voorwerpen’; art. 28 lid 1 en 7 679
11.30 Vernietiging of onbruikbaarmaking van exemplaren en productiemiddelen; art. 28 lid 1 en 4 680
11.31 Wijzigingen in onroerende zaken, schepen en luchtvaartuigen; art. 28 lid 5 681
11.32 Beslag op, en opeising van het bedrag van ‘inbreukgelden’; art. 28 lid 2 681
11.33 Rangregeling beslag; art. 28 lid 3 682
11.34 Beslag door de licentienemer; art. 28 lid 6 683
11.35 Nog andere vorderingen volgens de Auteurswet en het commune recht 684
11.36 Technische voorzieningen en elektronische informatie betreffende beheer van rechten; art. 29a en 29b; algemeen 686
11.37 Wettelijke bescherming van doeltreffende technische voorzieningen; art. 29a 687
11.38 Wettelijke bescherming van elektronische gebruiksinformatie; art. 29b 690
11.39 Proceskostenveroordeling; art. 1019h Rv 690
11.40 Rente; uitvoerbaarverklaring bij voorraad 692
11.41 Instanties; kort geding en hoofdzaakprocedure; art. 50 TRIPs-verdrag; art. 1019i Rv; executierisico 692
11.42 Arbitrage, bindend advies, ‘alternatieve geschillenbeslissing’ 695

12 STRAFRECHTELIJKE HANDHAVING EN DOUANEMAATREGELEN 697
12.1 Algemeen; opportuniteit strafrechtelijke handhaving (I) 697
12.2 Wetswijzigingen 1989-1999 698
12.3 Opportuniteit strafrechtelijke handhaving (II) 699
12.4 Inbreuk op exploitatierechten; artikelen 31-33 699
12.5 In het verkeer brengen van decodeermiddelen; art. 32a 703
12.6 Inbreuk op persoonlijkheidsrechten; art. 34 Aw; art. 326b WvS 704
12.7 Wederrechtelijke publicatie van een portret; art. 35 705
12.8 Inbreuk op het Buma-monopolie; art. 35a 705
12.9 Onjuiste opgave aan Buma; art. 35b 705
12.10 Onjuiste opgave aan Stichting Thuiskopie; art. 35c 706
12.11 Onjuiste opgave aan Stichting Leenrecht; art. 35d 706
12.12 Verbeurdverklaring; art. 36 706
12.13 Strafvorderlijke inzage; art. 36a 707
12.14 Toepasselijkheid gewone strafrecht en strafprocesrecht 707
12.15 Douanemaatregelen; Europese Anti-piraterijverordening 608/2013 708

13 DUUR VAN HET AUTEURSRECHT 711
A. Algemeen 711
13.1 Beginsel van tijdelijkheid 711
13.2 Rechtvaardiging van de termijn 712
13.3 Betekenis van de tijdelijkheid 714
13.4 Mogelijkheden van ‘kunstmatige’ verlenging? 714
13.5 Mogelijkheden van verkorting? Afstand, rechtsverwerking 715
B. De artikelen 37-42 Aw 718
13.6 Europees geharmoniseerde regeling 718
13.7 Hoofdregel; art. 37 lid 1 719
13.8 Bijzondere regels 719
13.9 Gezamenlijke werken; art. 37 lid 2 en art. 40a 719
13.10 Werken waarvan de maker niet of onvoldoende bekend is; art. 38 leden 1 en 3 720
13.11 Werken waarvan een rechtspersoon of vennootschap als maker geldt; art. 38 lid 2 en art. 39 722
13.12 Postuum gepubliceerde werken 723
13.13 Beschermingsduur filmwerken; art. 40 724
13.14 In afleveringen verschenen werken; art. 41 724
13.15 Werken waarop het auteursrecht in het land van oorsprong is vervallen (termijnvergelijking); art. 42 725
13.16 Overgangsrecht 1995 inzake duurverlenging 726
13.17 Duur persoonlijkheidsrechten (verwijzing) 729
C. Bescherming van na het verstrijken van de beschermingsduur openbaar gemaakte werken 729
13.18 Recht op ‘gevonden voorwerpen’; art. 45o: algemeen 729
13.19 Rechthebbende ex art. 45o; rechtsgrond van de regeling 731

14 FILMWERKEN 733
A. Algemeen 733
14.1 Algemeen; plan van behandeling 733
14.2 Filmwerken in de zin van art. 45a lid 1 734
14.3 Verfilming 736
14.4 Temporele toepasselijkheid van artikelen 45a-45g 737
14.5 Filmauteursrecht volgens algemene auteursrechtelijke regels 737
B. De artikelen 45a-45g Aw 740
14.6 Algemeen; plaats in de wet 740
14.7 Filmwerk, makers, uitvoerende kunstenaars, producent; art. 45a Aw en art. 4 WNR 741
14.8 Onafgemaakte bijdragen; art. 45b 745
14.9 Voltooiing filmwerk; art. 45c 746
14.10 Wettelijk vermoeden van overdracht van ‘normale’ filmexploitatierechten; art. 45d 747
14.11 De billijke vergoeding van art. 45d lid 1 751
14.12 Proportionele billijke vergoeding; art. 45d leden 2-6 753
14.13 Overeenkomstig toepasselijke bepalingen auteurscontractenrecht; art. 45d lid 7 757
14.14 Persoonlijkheidsrechten van makers van een filmwerk; artikelen 45e en 45f 760
14.15 Afzonderlijke exploitatie van bijdragen; art. 45g 761
14.16 Duur auteursrecht op filmwerken (verwijzing) 762

15 COMPUTERPROGRAMMA’S 763
15.1 Algemeen 763
15.2 De Richtlijn bescherming computerprogramma’s; implementatie in de Auteurswet 764
15.3 Computerprogramma’s; art. 10, lid 1 onder 12° 765
15.4 Makerschap 768
15.5 Inhoud van het recht; algemeen; tijdelijke reproductie 769
15.6 Verveelvoudiging in het kader van rechtmatig gebruik 771
15.7 Softwarelicenties 776
15.8 In het verkeer brengen; uitputting 777
15.9 Verveelvoudigen; beschermingsomvang 779
15.10 Reverse engineering 781

16 DATABANKENRECHT 785
A. Inleiding en auteursrecht 785
16.1 Inleiding; plan van behandeling 785
16.2 Terminologie 786
16.3 Auteursrechtelijke bescherming van gegevensverzamelingen 788
B. Sui generis recht 791
16.4 Inleiding en geschiedenis sui generis recht 791
16.5 Het begrip ‘databank’ 792
16.6 Beschermingsvereiste (I): algemeen 797
16.7 Beschermingsvereiste (II): substantiële investering 803
16.8 Deeldatabanken 808
16.9 Producent/rechthebbende; art. 1 sub b Dw 809
16.10 Opvragen en hergebruiken; art. 2 Dw 811
16.11 Substantieel gedeelte 816
16.12 Herhaald en systematisch 821
16.13 Rechten van de rechtmatige gebruiker; art. 3 Dw 822
16.14 Plichten van de rechtmatige gebruiker; art. 4 Dw 823
16.15 Beperkingen; art. 5 Dw 824
16.16 Technische voorzieningen en informatie betreffende het beheer van rechten; art. 5a-5c Dw 825
16.17 Schadevergoeding, winstafdracht en openbaarmaking vonnis; art. 5d-5e Dw (verwijzing) 826
16.18 Beschermingsduur; art. 6 Dw 827
16.19 Overgangsrecht 828
16.20 Toepassingscriteria (IPR); art. 7 Dw 828
16.21 Overig IPR 829
16.22 Overheidsdatabanken; art. 8 Dw 829
16.23 Databankenrecht en mededingingsrecht 830

17 NABURIGE RECHTEN 833
A. Algemeen 833
17.1 Inleiding 833
17.2 Vertolkingen (uitvoeringen) 834
17.3 Fonogrammen 835
B. Verdragen en Richtlijnen 837
17.4 De Conventie van Rome van 1961 837
17.5 De Conventie van Genève van 1971 838
17.6 Europese Richtlijnen 839
17.7 TRIPs 839
17.8 Het WIPO-verdrag inzake uitvoeringen en fonogrammen 840
17.9 Het WIPO-verdrag inzake audiovisuele uitvoeringen 841
C. De Wet op de naburige rechten (WNR) 841
17.10 Algemeen; plan van behandeling 841
C.1 Bescherming van uitvoerende kunstenaars 843
17.11 Het begrip ‘uitvoerende kunstenaar’ 843
17.12 Rechten van de uitvoerende kunstenaar 847
17.13 De rechthebbende 853
C.2 Bescherming van fonogrammenproducenten 857
17.14 Het fonogram 857
17.15 De fonogrammenproducent 859
17.16 Rechten van de fonogrammenproducent 861
17.17 Gebruik van commerciële geluidsdragers 861
C.3 Bescherming van filmproducenten 866
17.18 Het naburig recht van de filmproducent 866
C.4 Bescherming van omroeporganisaties 867
17.19 Het begrip ‘omroeporganisatie’ 867
17.20 Rechten van de omroeporganisatie 868
C.5 Verdere bepalingen met betrekking tot naburige rechten 870
17.21 Beperkingen van de naburige rechten 870
17.22 Overdracht, overgang en licentie 872
17.23 Vijftig jaar oude fonogrammen 874
17.24 Aanspraken bij kabeldoorgifte en uitlening 875
17.25 Duur 876
17.26 Civielrechtelijke handhaving 878
17.27 Strafrechtelijke handhaving 880
17.28 Toepassingscriteria (IPR) 881
17.29 Overgangsbepalingen 883
17.30 Verhouding tot het gemene recht 886

18 INTERNATIONAAL AUTEURSRECHT 887
18.1 Algemeen 887
A. De Berner Conventie 888
18.2 Opzet van de Berner Conventie 888
18.3 Beschermde werken 890
18.4 Wanneer bescherming wordt geboden 892
18.5 Formaliteitenverbod 893
18.6 Welke bescherming wordt geboden: het gelijkstellingsbeginsel 894
18.7 Het land van oorsprong 895
18.8 Eerste publicatie 896
18.9 Materiële bepalingen 898
18.10 Toekomst van de Berner Conventie 900
B. Andere verdragen 901
18.11 De Universele Auteursrecht Conventie 901
18.12 Het TRIPs-verdrag 903
18.13 Het WIPO Copyright Treaty 904
C. Het auteursrechtelijke I.P.R. (verwijzingsregels) 905
18.14 Algemeen 905
18.15 Artikel 47 Aw 906
18.16 Verwijzingsregels 907

RECHTSPRAAKREGISTER 915
TREFWOORDENREGISTER 961