Gemeenterecht

DEEL I / 1
HOOFDSTUK 1
Een korte geschiedenis van de gemeente / 3
1.1 Gemeenten van 1798 tot 1848 / 3
1.2 De Grondwet-1848 en de gemeentewet-1851 / 6
1.3 De Grondwet-1983 / 8
1.4 De Gemeentewet-1992 / 10
1.5 De herziening van 2002 / 10
1.6 Centralisatie- en decentralisatietendensen / 11
1.7 De organisatie van het binnenlands bestuur / 17

HOOFDSTUK 2
Rechtsbronnen van het gemeenterecht / 23
2.1 Het geringe belang van het Europees Handvest inzake lokale autonomie / 23
2.2 De betekenis van de Grondwet voor de decentralisatie / 30
2.3 De Gemeentewet als structuurwet / 35
2.4 Wetten in formele zin / 40
2.5 Overige regelgeving / 41
2.6 Jurisprudentie / 41

HOOFDSTUK 3
Kernbegrippen van het gemeenterecht / 43
3.1 Decentralisatie en deconcentratie / 43
3.2 Territoriale en functionele decentralisatie / 44
3.3 De gemeentelijke huishouding / 45
3.4 Autonomie en medebewind / 48
3.5 Monisme en dualisme / 61

DEEL II / 69
HOOFDSTUK 4
De gemeenteraad / 71
A. Samenstelling, inrichting en werkwijze / 71
4.1 Samenstelling en verkiezingen van de raad / 71
4.2 Het raadslidmaatschap / 76
4.3 De raadsvergadering / 88
B. Bevoegdheden / 103
4.4 Verordenende bevoegdheid / 103
4.5 Bestuursbevoegdheid / 122
4.6 Delegatie / 124

HOOFDSTUK 5
Het college van burgemeester en wethouders / 127
A. Samenstelling, inrichting en werkwijze / 127
5.1 Samenstelling en collegiaal bestuur / 127
5.2 Benoeming en ontslag / 131
5.3 Het lidmaatschap van het college / 139
5.4 De collegevergadering / 144
B. Bevoegdheden / 149
5.5 Bestuursbevoegdheid / 150
5.6 Regelgevende bevoegdheid / 155
5.7 Bestuursdwang / 156
5.8 Delegatie en mandaat / 157

HOOFDSTUK 6
De burgemeester / 159
A. Benoeming en rechtspositie / 159
6.1 Benoeming en ontslag / 159
6.2 Rechtspositie / 173
B. Bevoegdheden / 178
6.3 Bestuursbevoegdheid / 178
6.4 Regelgevende bevoegdheid / 182
6.5 Openbare orde / 183
6.6 Gemeentelijk noodrecht / 211
6.7 Overige bevoegdheden, in het bijzonder de hulpverlening / 219
6.8 Overige bevoegdheden / 222
6.9 Politie / 223
6.10 Bestuursdwang / 224
6.11 Delegatie en mandaat / 224

HOOFDSTUK 7
De commissies / 227
7.1 Raadscommissies / 227
7.2 Bestuurscommissies / 229
7.3 Andere commissies / 232
7.4 Binnengemeentelijke decentralisatie / 232

HOOFDSTUK 8
De rekenkamer / 235
8.1 Samenstelling en inrichting / 235
8.2 Bevoegdheden / 242

HOOFDSTUK 9
De ombudsman / 245
9.1 Instelling en organisatie / 245
9.2 Bevoegdheden / 248

HOOFDSTUK 10
De ambtelijke dienst / 251
10.1 De gemeentesecretaris / 251
10.2 Ambtenaren / 253
10.3 De griffier en de griffie / 256
10.4 Fractieondersteuning / 258
10.5 Zelfstandige bestuursorganen en gemeentelijke diensten / 259

DEEL III / 261
HOOFDSTUK 11
Politieke controle / 263
11.1 Informatie- en consultatieplichten / 263
11.2 Vragenrecht / 270
11.3 Interpellatie / 270

HOOFDSTUK 12
Het recht van onderzoek / 273

HOOFDSTUK 13
Politieke verantwoordelijkheid / 281
13.1 Het college van burgemeester en wethouders / 281
13.2 De burgemeester / 288

HOOFDSTUK 14
Ontslag wegens vertrouwensverlies of verstoorde verhoudingen / 291
14.1 Wethouders / 291
14.2 Burgemeester / 293

HOOFDSTUK 15
Begroting en rekening / 297
15.1 Begroting / 297
15.2 Jaarrekening / 310
15.3 Financiële administratie en controle / 317

DEEL IV / 323
HOOFDSTUK 16
Interbestuurlijke verhoudingen / 325
16.1 Wettelijke voorschriften / 325
16.2 Bestuursakkoorden / 328
16.3 Code interbestuurlijke verhoudingen / 330
16.4 Periodieke beschouwing / 331

HOOFDSTUK 17
Bestuurlijk toezicht / 333
17.1 Toezicht in de Grondwet en de wet / 333
17.2 Preventief toezicht: goedkeuring / 338
17.3 Repressief toezicht: spontane vernietiging / 342

HOOFDSTUK 18
Taakverwaarlozing / 357
18.1 Verwaarlozing van medebewindstaken / 357
18.2 Verwaarlozing van autonome taken / 366
18.3 Gemeenten met aanhoudende bestuurlijke problemen / 370

HOOFDSTUK 19
Bestuursgeschillen / 373
HOOFDSTUK 20
Financiën / 377
20.1 Financiële verhouding / 377
20.2 Algemene uitkering uit het gemeentefonds / 382
20.3 Specifieke uitkeringen / 385
20.4 Art. 12-gemeenten / 386
20.5 Gemeentelijke belastingen / 389
20.6 Financiering decentrale overheden / 400
20.7 Houdbare overheidsfinanciën / 401

HOOFDSTUK 21
Gemeentelijke samenwerking / 403
21.1 Grondwet en wet / 403
21.2 Algemene beginselen / 405
21.3 De regeling zonder meer / 409
21.4 Gemeenschappelijk orgaan, bedrijfsvoeringsorganisatie en centrumregeling / 409
21.5 Openbaar lichaam / 410
21.6 Verplichte samenwerking / 421
21.7 Kritiek op gemeentelijke samenwerking / 423

HOOFDSTUK 22
Gemeentelijke herindeling / 427
22.1 Grondwettelijke en wettelijke regeling / 427
22.2 Herindelingsbeleid / 428
22.3 Initiatief en procedure / 430
22.4 Toezicht en rechtsgevolgen / 431
22.5 Rechter en herindeling / 433

HOOFDSTUK 23
Gemeenten en de Europese Unie / 437
23.1 Gemeenten in de Europese rechtsorde / 437
23.2 Autonomie en medebewind / 439
23.3 Verwaarlozing van Unietaken / 442
23.4 Wet NErpe / 444

DEEL V / 449
HOOFDSTUK 24
De provincie / 451
24.1 Overeenkomsten en verschillen met de gemeente / 451
24.2 Leden van provinciale staten als kiezerscorps voor de Eerste Kamer / 455
24.3 De commissaris van de Koning als rijksheer / 457
24.4 De verhouding tot de waterschappen / 461
24.5 Kritiek op de provincie / 462

HOOFDSTUK 25
De openbare lichamen van Caribisch Nederland / 467
25.1 Ontstaan van de huidige regeling / 467
25.2 Overeenkomsten en geschillen met de gemeente / 469
25.3 De Rijksvertegenwoordiger / 474
25.4 De differentiatieclausule / 475
25.5 Verkiezingen voor de Eerste Kamer / 478

HOOFDSTUK 26
Het waterschap / 481
26.1 Grondwettelijke verankering / 481
26.2 Functioneel bestuur / 483
26.3 Monistisch bestuursmodel / 486
26.4 Verkiezingen voor het algemeen bestuur / 492
26.5 Financiën / 494
26.6 Provinciaal toezicht / 495
26.7 De verhouding tot gemeenten / 497
26.8 De toekomst van waterschappen / 497

TREFWOORDENREGISTER / 499