Over Tom Barkhuysen
Prof.mr. T. Barkhuysen is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en fellow van het Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk onderzoek. Daarnaast is hij advocaat te Amsterdam.
Tom Barkhuysen
Prof.mr. T. Barkhuysen is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en fellow van het Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk onderzoek.
Meer over de auteurs
Tom Barkhuysen,
J.E. van den Brink,
Drahmann,
Willemien den Ouden,
Y.E. Schuurmans,
M.K.G. Tjepkema
e.a.
Bestuursrecht in het Awb-tijdperk
Gebonden Nederlands 2022 9789013165401Op voorraad | Vandaag voor 21:00 uur besteld, morgen in huis
Samenvatting
Deze titel geeft een bondige, maar volledige inleiding op het uiterst boeiende vakgebied van het bestuursrecht. De Algemene wet bestuursrecht (Awb) wordt hierbij gebruikt als vertrekpunt. Aan de hand van casusposities ontleend aan de rechtspraak passeren alle relevante thema's op compacte, toegankelijke en systematische wijze de revue.
Deze publicatie is vooral geschreven voor diegene die een eerste degelijke kennismaking wil met het bestuursrecht, met name in de bachelorfase Nederlands recht. De opzet maakt het ook geschikt voor juridische studenten die een andere richting volgen en kunnen volstaan met de bestudering van het bestuursrecht op hoofdlijnen. Naast andere literatuur is het boek ook geschikt voor verdiepende vakken, zowel in het wetenschappelijk als hoger beroepsonderwijs.
Bestuursrecht in het Awb-tijdperk neemt de Algemene wet bestuursrecht (Awb) als vertrekpunt en geeft een complete inleiding op het uiterst interessante vakgebied van het bestuursrecht. Aan de hand van casusposities ontleend aan de rechtspraak passeren alle relevante thema's op compacte, toegankelijke en systematische wijze de revue.
In deze uitgave zijn de meest recente ontwikkelingen in rechtspraak en wetgeving verwerkt. De auteurs zijn of waren verbonden aan de afdeling staats- en bestuursrecht van de Universiteit Leiden en hebben een brede ervaring in de rechtspraktijk.
Bestuursrecht actueel
Alle actuele ontwikkelingen in het bestuursrecht zijn in deze nieuwe druk verwerkt. Zo is in het bestuursrecht veel aandacht voor het mensvriendelijker maken van het bestuursrecht, dat meer maatwerk zou moeten kunnen bieden.
Bestuursrecht in het Awb-tijdperk is van grote waarde voor iedereen die een eerste degelijke kennismaking wil met het bestuursrecht. De titel wordt ook gebruikt op diverse universiteiten en hogescholen bij vakken als Bestuursrecht, Bestuursprocesrecht en Staats- en Bestuursrecht.
Specificaties
ISBN13:9789013165401
Taal:Nederlands
Bindwijze:gebonden
Aantal pagina's:436
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:9
Verschijningsdatum:5-9-2022
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Jongbloed:Bestuursrecht [algemeen]
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Geef uw waardering
Over Willemien den Ouden
Willemien den Ouden is als hoogleraar staats- en bestuursrecht verbonden aan het Instituut Publiekrecht van de Rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Zij promoveerde in 2002 op een proefschrift over de rechtmatigheid van subsidieverplichtingen, publiceert regelmatig over het subsidierecht en het staatssteunrecht en verzorgt veel post-academisch onderwijs op dit terrein.
Inhoudsopgave
Woord vooraf / V
Lijst van afkortingen / XVII
1 Een omstreden evenementenvergunning
Inleiding tot het bestuursrecht en dit boek / 1
1.1 Wat is bestuursrecht? / 3
1.2 Algemeen deel en bijzondere delen / 5
1.3 Bestuursrecht en andere rechtsgebieden / 7
1.4 Ontwikkeling van het bestuursrecht / 9
1.5 Bronnen van bestuursrecht / 10
1.6 Doel en opbouw van dit boek / 11
2 Afwijken mag, maar dan wel uitdrukkelijk!
De Algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder bestuursrecht / 13
2.1 Totstandkoming Awb / 14
2.2 Systeem en inhoud / 16
2.3 Relatie met andere wetgeving / 19
2.4 Terugblik / 23
3 Niets dat haar onderscheidt van willekeurige anderen en dus geen
belanghebbende
Bestuur en bestuurden / 25
3.1 Inleiding / 26
3.2 Gedecentraliseerde eenheidsstaat / 26
3.3 Openbare lichamen / 28
3.4 Bestuursorganen / 29
3.4.1 Algemeen / 29
3.4.2 A-bestuursorganen / 31
3.4.3 B-bestuursorganen / 33
3.4.4 Gevolg verschil a- en b-bestuursorganen / 36
3.5 Belanghebbenden / 37
3.5.1 Inleiding / 37
3.5.2 Belang / 38
3.5.3 Wie is belanghebbende? / 43
3.5.4 Voorbeeld / 45
3.6 Terugblik / 45
4 Geen bestuurshandelen zonder bevoegdheid
Bestuursbevoegdheid / 47
4.1 Inleiding / 48
4.2 Het legaliteits- en het specialiteitsbeginsel / 50
4.2.1 Legaliteitsbeginsel / 50
4.2.2 Specialiteitsbeginsel / 54
4.3 Bevoegdheidsverdeling binnen het openbaar bestuur / 55
4.3.1 Inleiding / 55
4.3.2 Verkrijging van bevoegdheid: attributie / 56
4.3.3 Overdracht van bevoegdheid: delegatie / 57
4.3.4 Opdracht van bevoegdheid: mandaat / 59
4.3.4.1 Mandaat / 59
4.3.4.2 Ondermandaat / 60
4.3.5 Praktische consequenties van gebrekkige delegatie en mandaat / 61
4.4 Terugblik / 63
5 Besluit of geen besluit, dat is de vraag…
Bestuurlijk handelen / 65
5.1 Inleiding / 66
5.2 Besluiten / 70
5.2.1 Besluit en Awb / 70
5.2.2 Definitie besluit / 70
5.2.3 Schriftelijke (papieren en elektronische) en mondelinge beslissingen / 71
5.2.4 Rechtshandeling / 71
5.2.4.1 Inleiding / 71
5.2.4.2 Negatieve beslissingen / 74
5.2.4.3 Bestuurlijk oordeel / 75
5.2.4.4 Waarschuwingen / 76
5.2.4.5 Gedoogverklaringen / 77
5.2.5 Publiekrechtelijk van aard: een exclusieve bevoegdheid / 77
5.2.5.1 Publieke taak / 79
5.2.5.2 Beleidsregels / 80
5.2.6 Samenvatting / 81
5.2.7 Soorten besluiten / 81
5.3 Beschikkingen / 83
5.3.1 Algemeen / 83
5.3.2 Persoonsgerichte en zaaksgerichte beschikkingen / 84
5.3.3 De afwijzing van de aanvraag van een beschikking / 85
5.3.4 Soorten beschikkingen / 86
5.3.4.1 Inleiding / 86
5.3.4.2 Begunstigende en belastende beschikkingen / 86
5.3.4.3 Gebonden en discretionaire beschikkingen / 87
5.4 Algemeen verbindende voorschriften / 89
5.4.1 Algemeen: soorten / 89
5.4.2 Definitie avv / 89
5.5 Beleidsregels / 90
5.5.1 Algemeen / 90
5.5.2 Juridisch karakter beleidsregels / 91
5.5.3 Wettelijke regeling / 93
5.6 Overige besluiten van algemene strekking / 94
5.7 Terugblik / 95
6 Het bestuur, de rechter en de bijtgrage hond
Bijzondere rechtsnormen / 97
6.1 Algemeen / 98
6.2 Gelede normstelling / 99
6.3 Bevoegdheden: discretionair of gebonden / 101
6.4 Bijzondere en algemene rechtsnormen / 105
6.5 Terugblik / 106
7 Behoorlijk en vooral evenredig bestuur
Algemene rechtsnormen, materieel / 107
7.1 Inleiding / 110
7.2 De ontwikkeling van algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 112
7.3 Algemene materiële normen in de Awb / 114
7.3.1 Normen in verschillende hoofdstukken / 114
7.3.2 Verbod van vooringenomenheid / 116
7.3.3 Zorgvuldigheid / 117
7.3.4 Verbod van willekeur / 119
7.3.5 Evenredigheid / 121
7.3.6 Verbod van détournement de pouvoir / 124
7.3.7 Motivering / 126
7.4 Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur / 130
7.4.1 Vertrouwensbeginsel / 130
7.4.2 Gelijkheidsbeginsel / 134
7.4.3 Rechtszekerheidsbeginsel / 136
7.5 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem / 137
7.6 Privaatrechtelijke zorgvuldigheidsnorm / 141
7.7 Terugblik / 142
8 Integere procedures voor (niet) integere burgers
Algemene rechtsnormen, procedureel / 145
8.1 Inleiding / 147
8.2 Omgangsnormen in bestuurlijk verkeer / 147
8.2.1 Bijstand en vertegenwoordiging / 147
8.2.2 Doorzendplicht en terugzendplicht / 149
8.2.3 Geheimhouding / 150
8.3 De aanvraag van een beschikking / 150
8.3.1 Algemeen / 150
8.3.2 Vereisten / 151
8.3.3 Gegevensverstrekking / 152
8.3.4 Herhaalde aanvraag / 154
8.4 De voorbereiding van beslissingen / 156
8.4.1 Inleiding / 156
8.4.2 Advisering / 156
8.4.3 Uniforme openbare voorbereidingsprocedure / 160
8.4.4 Hoorplicht / 163
8.4.5 Beslistermijnen / 166
8.4.5.1 Aanvang en lengte van termijnen / 166
8.4.5.2 Gevolg van niet tijdig beslissen / 167
8.5 Vormvereisten / 169
8.6 Bekendmaking / 171
8.7 Terugblik / 172
9 Bestuurlijk WhatsAppverkeer buiten het bereik van openbaarheidsregels?
Openbaarheid en inspraak / 175
9.1 Inleiding / 176
9.2 Inspraak / 177
9.3 Openbaarheid / 178
9.3.1 Openbaarheid van besluiten van algemene strekking / 178
9.3.2 Openbaarheid van vergaderingen / 179
9.3.3 Openbaarheid van informatie / 180
9.3.3.1 Reikwijdte en zorgplicht / 181
9.3.3.2 Openbaarmakingsplicht / 182
9.3.3.3 Uitzonderingsgronden / 184
9.3.3.4 Rechtsbescherming / 185
9.3.3.5 Relatie met andere openbaarheidsregelgeving / 186
9.3.3.6 Openbaarheid van informatie en de Europese Unie / 187
9.4 Terugblik / 187
10 Regels zijn regels en die moeten worden gehandhaafd!
De handhaving van het bestuursrecht / 189
10.1 Inleiding / 192
10.2 Handhaving in verschillende vormen: verkenning, definities en algemene bepalingen / 193
10.2.1 Verkenning / 193
10.2.2 Definities / 194
10.2.3 Algemene bepalingen / 196
10.3 Toezicht op de naleving van regels / 197
10.4 Last onder bestuursdwang als herstelsanctie / 198
10.4.1 Algemeen / 198
10.4.2 Bevoegd orgaan / 199
10.4.3 Bijkomende bevoegdheden / 200
10.4.4 Materiële eisen / 200
10.4.5 Spoedeisende bestuursdwang / 202
10.4.6 Kostenverhaal / 202
10.4.7 Rechtsbescherming / 203
10.5 Last onder dwangsom als herstelsanctie / 204
10.6 Bestuurlijke boete als bestraffende sanctie / 206
10.7 Intrekking beschikking en overige sancties / 208
10.8 Samenloop van sancties / 210
10.9 Effectiviteit / 211
10.10 Handhaving door privaatrecht / 213
10.11 Europees perspectief / 213
10.12 Terugblik / 214
11 Elke week koopzondag? Wie bepaalt dat eigenlijk?
Bestuurlijk toezicht / 217
11.1 Inleiding / 219
11.2 Preventief toezicht / 221
11.2.1 Goedkeuring van een genomen besluit / 221
11.2.2 Procedure van goedkeuring / 222
11.2.3 Toetsingsgronden goedkeuring / 223
11.2.4 Beslissing goedkeuring / 223
11.2.5 Toestemming voordat een besluit wordt genomen / 223
11.3 Repressief toezicht / 224
11.3.1 Spontane vernietiging en schorsing / 224
11.3.2 Procedure van vernietiging / 225
11.3.3 Schorsing / 227
11.3.4 Vernietigingsgronden / 227
11.3.5 Gevolgen van vernietiging / 229
11.4 De Europese dimensie van toezicht / 230
11.5 Terugblik / 231
12 Recht hebben en recht krijgen
Een introductie op rechtsbescherming / 233
12.1 Inleiding / 235
12.2 Het recht op toegang tot de rechter / 235
12.3 Historie: omstreden bestuursrechtspraak / 236
12.4 Historie: organisatie van de bestuursrechtspraak / 238
12.5 De herziening van de rechterlijke organisatie / 239
12.6 De historie is nog steeds herkenbaar / 240
12.7 Van rechtsbescherming, naar juridisering, naar geschilbeslechting / 242
12.8 Een alternatief voor procedures: mediation / 244
12.9 Terugblik / 246
13 Gezeur is geen reden om van horen af te zien
Klachtenbehandeling door bestuursorganen en de Nationale ombudsman / 249
13.1 Algemeen / 250
13.2 Interne klachtbehandeling / 251
13.2.1 Algemeen / 251
13.2.2 Afdeling 9.1.1 Awb: algemene bepalingen / 252
13.2.3 Afdeling 9.1.2: klaagschriften / 253
13.2.4 Afdeling 9.1.3: de klachtadviesprocedure / 254
13.3 De Nationale ombudsman / 255
13.3.1 Algemeen / 255
13.3.2 Wie kan een klacht indienen bij de ombudsman? / 257
13.3.3 Waarover kan men een verzoek tot onderzoek indienen? / 258
13.3.4 Wanneer kan een klacht worden ingediend? / 258
13.3.5 Procedureregels / 259
13.3.6 Toetsingsgronden / 260
13.4 Terugblik / 261
14 De zwartwerkende hulp
Bezwaar en administratief beroep / 263
14.1 Inleiding / 264
14.1.1 Algemeen / 264
14.1.2 Bezwaar of administratief beroep? / 266
14.1.3 Bezwaar en administratief beroep in de Awb / 267
14.2 De bezwaarprocedure / 268
14.2.1 Functies van de bezwaarprocedure / 268
14.2.2 Wanneer bezwaar? / 269
14.2.3 Formele eisen aan een bezwaarschrift / 271
14.2.4 Termijnen / 272
14.2.4.1 Tijdige indiening van het bezwaarschrift / 273
14.2.4.2 Bezwaarschrift te vroeg ingediend / 274
14.2.4.3 Termijn bij niet-tijdige beslissing op aanvraag / 275
14.2.4.4 Termijnoverschrijding / 275
14.2.5 Bezwaar schorst niet / 277
14.2.6 Behandeling van het bezwaarschrift / 277
14.2.7 Hoorplicht / 279
14.2.7.1 Uitzonderingen / 279
14.2.7.2 De hoorprocedure / 281
14.2.8 De beoordeling van het bezwaarschrift / 282
14.2.8.1 Beoordeling / 282
14.2.8.2 Passeren van rechtsschendingen / 284
14.2.9 De beslissing op het bezwaarschrift / 284
14.2.9.1 Beslistermijn / 284
14.2.9.2 De beslissing / 285
14.2.10 Kosten / 286
14.3 Administratief beroep / 287
14.3.1 Algemeen / 287
14.3.2 Administratief beroep in de Awb / 288
14.4 Terugblik / 289
15 Over het vinden van de weg door het doolhof van de rechtsbescherming
Bestuursrechtspraak / 291
15.1 Inleiding / 294
15.2 Algemene bestuursrechtspraak / 296
15.2.1 Inleiding / 296
15.2.2 Beroep in eerste aanleg, absolute bevoegdheid van de rechtbank / 297
15.2.3 Relatieve bevoegdheid van de rechtbank / 299
15.2.3.1 Vaststellen van de territoriaal bevoegde rechtbank / 299
15.2.3.2 Conflicterende rechtsmacht / 300
15.3 Hoger beroep, in algemene en bijzondere bestuursrechtspraak / 301
15.3.1 Inleiding / 301
15.3.2 De Afdeling bestuursrechtspaak als hoogste algemene bestuursrechter / 301
15.3.3 De Centrale Raad van Beroep als hoogste bestuursrechter in socialezekerheids- en ambtenarenzaken / 302
15.3.4 Het College van Beroep voor het bedrijfsleven als hoogste bestuursrechter in het economisch bestuursrecht / 303
15.3.5 De belastingrechtspraak: ook bijzondere bestuursrechtspraak / 304
15.4 Bijzondere bestuursrechtspraak in eerste en enige aanleg / 304
15.4.1 Inleiding / 304
15.4.2 Bijzondere bestuursrechtspraak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State / 305
15.5 Rechtseenheid en rechtsontwikkeling in de bestuursrechtspraak / 306
15.6 Terugblik / 309
16 Van trechter naar rechtsbescherming
Het bestuursprocesrecht / 311
16.1 Inleiding / 313
16.1.1 Algemeen / 313
16.1.2 De vormgeving van het bestuursprocesrecht / 315
16.2 Behandeling van het beroep / 316
16.2.1 De beginfase van de procedure / 316
16.2.2 Vooronderzoek / 317
16.2.3 Versnelde behandeling / 318
16.2.4 Vereenvoudigde behandeling / 319
16.2.5 Onderzoek ter zitting / 319
16.3 Beoordeling van het beroep / 321
16.3.1 De beoordeling van de beroepsgronden / 321
16.3.2 Ambtshalve aanvullen van rechtsgronden / 322
16.3.3 Ambtshalve aanvullen van feiten / 323
16.3.4 Ambtshalve toetsing / 324
16.3.5 Ex tunc- en ex nunc-toetsing / 324
16.3.6 Gronden voor vernietiging / 325
16.4 Rechterlijke beslissingen / 327
16.4.1 Mogelijke uitspraken / 327
16.4.2 Bevoegdheid / 327
16.4.3 Ontvankelijkheid / 328
16.4.4 Ongegrondverklaring van het beroep / 328
16.4.5 Gegrondverklaring van het beroep / 329
16.4.6 Definitieve geschilbeslechting / 329
16.4.7 Vergoeding griffierecht / 332
16.4.8 Proceskostenveroordeling / 332
16.5 Voorlopige voorziening / 333
16.5.1 Algemeen / 333
16.5.2 Connexiteit als voorwaarde bij voorlopige voorziening / 333
16.5.3 Procedure / 334
16.5.4 Beoordeling / 334
16.5.5 Inhoud van de voorziening / 335
16.5.6 Duur voorlopige voorziening / 336
16.5.7 Kortsluiting / 336
16.5.8 Afdwingen, opheffen of wijzigen / 337
16.5.9 Voorlopige voorziening en hoger beroep / 337
16.6 Hoger beroep / 338
16.6.1 Bevoegdheid tot het instellen van hoger beroep / 338
16.6.2 Object van hoger beroep / 339
16.6.3 Uitspraken in hoger beroep / 340
16.7 Herziening van de uitspraak / 341
16.8 Terugblik / 341
17 Een schot hagel om je recht veilig te stellen
Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter / 343
17.1 Inleiding / 345
17.2 Voorprocedure / 345
17.3 Bevoegdheid en ontvankelijkheid / 346
17.3.1 Bevoegdheid / 346
17.3.2 Ontvankelijkheid: taakverdeling tussen burgerlijke rechter en bestuursrechter / 347
17.3.2.1 Algemeen / 347
17.3.2.2 Beginsel van formele rechtskracht / 350
17.4 Procesrecht / 355
17.4.1 Algemeen / 355
17.4.2 Vorderingen en beslissingen / 355
17.5 Terugblik / 356
18 Waarom de overheid soms minder vrij is dan de gewone burger
Bestuur en privaatrecht / 359
18.1 Inleiding / 361
18.2 Beleidsovereenkomst / 363
18.2.1 Algemeen / 363
18.2.2 Aanvaardbaarheid: de tweewegenleer / 363
18.2.3 Grensvervaging / 366
18.3 Bevoegdhedenovereenkomst / 369
18.3.1 Algemeen / 369
18.3.2 Aanvaardbaarheid / 370
18.4 Afwijking van overeenkomsten / 371
18.5 Terugblik / 373
19 Over nachtelijk lawaai te Nuth
Schadevergoeding bij onrechtmatige daad en nadeelcompensatie / 375
19.1 Inleiding / 377
19.2 Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad / 378
19.2.1 Onrechtmatigheid / 378
19.2.2 Toerekening/schuld / 383
19.2.3 Causaliteit / 384
19.2.4 Schade / 386
19.2.5 Relativiteit / 386
19.3 De rechtsgangen met betrekking tot onrechtmatige overheidsdaden / 388
19.4 Schadevergoeding bij rechtmatige daad: nadeelcompensatie / 392
19.4.1 Nadeelcompensatie bij de burgerlijke rechter / 392
19.4.2 Nadeelcompensatie bij de bestuursrechter / 394
19.4.3 Toekomstig recht: Nadeelcompensatie krijgt een algemene wettelijke basis / 399
19.4.4 Terugblik / 402
20 Bouwen op basis van Europees recht Europees en internationaal bestuursrecht / 405
20.1 Algemeen / 406
20.2 EVRM / 408
20.2.1 Doorwerking / 408
20.2.2 Betekenis voor het bestuursrecht / 409
20.2.3 Rechtsbescherming bij het EHRM / 411
20.3 EU-recht / 412
20.3.1 De Europese rechtsorde / 412
20.3.2 Doorwerking / 414
20.3.3 Betekenis voor het Nederlandse bestuursrecht / 416
20.3.4 Rechtsbescherming / 419
20.4 Terugblik / 421
Trefwoordenregister / 423
Lijst van afkortingen / XVII
1 Een omstreden evenementenvergunning
Inleiding tot het bestuursrecht en dit boek / 1
1.1 Wat is bestuursrecht? / 3
1.2 Algemeen deel en bijzondere delen / 5
1.3 Bestuursrecht en andere rechtsgebieden / 7
1.4 Ontwikkeling van het bestuursrecht / 9
1.5 Bronnen van bestuursrecht / 10
1.6 Doel en opbouw van dit boek / 11
2 Afwijken mag, maar dan wel uitdrukkelijk!
De Algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder bestuursrecht / 13
2.1 Totstandkoming Awb / 14
2.2 Systeem en inhoud / 16
2.3 Relatie met andere wetgeving / 19
2.4 Terugblik / 23
3 Niets dat haar onderscheidt van willekeurige anderen en dus geen
belanghebbende
Bestuur en bestuurden / 25
3.1 Inleiding / 26
3.2 Gedecentraliseerde eenheidsstaat / 26
3.3 Openbare lichamen / 28
3.4 Bestuursorganen / 29
3.4.1 Algemeen / 29
3.4.2 A-bestuursorganen / 31
3.4.3 B-bestuursorganen / 33
3.4.4 Gevolg verschil a- en b-bestuursorganen / 36
3.5 Belanghebbenden / 37
3.5.1 Inleiding / 37
3.5.2 Belang / 38
3.5.3 Wie is belanghebbende? / 43
3.5.4 Voorbeeld / 45
3.6 Terugblik / 45
4 Geen bestuurshandelen zonder bevoegdheid
Bestuursbevoegdheid / 47
4.1 Inleiding / 48
4.2 Het legaliteits- en het specialiteitsbeginsel / 50
4.2.1 Legaliteitsbeginsel / 50
4.2.2 Specialiteitsbeginsel / 54
4.3 Bevoegdheidsverdeling binnen het openbaar bestuur / 55
4.3.1 Inleiding / 55
4.3.2 Verkrijging van bevoegdheid: attributie / 56
4.3.3 Overdracht van bevoegdheid: delegatie / 57
4.3.4 Opdracht van bevoegdheid: mandaat / 59
4.3.4.1 Mandaat / 59
4.3.4.2 Ondermandaat / 60
4.3.5 Praktische consequenties van gebrekkige delegatie en mandaat / 61
4.4 Terugblik / 63
5 Besluit of geen besluit, dat is de vraag…
Bestuurlijk handelen / 65
5.1 Inleiding / 66
5.2 Besluiten / 70
5.2.1 Besluit en Awb / 70
5.2.2 Definitie besluit / 70
5.2.3 Schriftelijke (papieren en elektronische) en mondelinge beslissingen / 71
5.2.4 Rechtshandeling / 71
5.2.4.1 Inleiding / 71
5.2.4.2 Negatieve beslissingen / 74
5.2.4.3 Bestuurlijk oordeel / 75
5.2.4.4 Waarschuwingen / 76
5.2.4.5 Gedoogverklaringen / 77
5.2.5 Publiekrechtelijk van aard: een exclusieve bevoegdheid / 77
5.2.5.1 Publieke taak / 79
5.2.5.2 Beleidsregels / 80
5.2.6 Samenvatting / 81
5.2.7 Soorten besluiten / 81
5.3 Beschikkingen / 83
5.3.1 Algemeen / 83
5.3.2 Persoonsgerichte en zaaksgerichte beschikkingen / 84
5.3.3 De afwijzing van de aanvraag van een beschikking / 85
5.3.4 Soorten beschikkingen / 86
5.3.4.1 Inleiding / 86
5.3.4.2 Begunstigende en belastende beschikkingen / 86
5.3.4.3 Gebonden en discretionaire beschikkingen / 87
5.4 Algemeen verbindende voorschriften / 89
5.4.1 Algemeen: soorten / 89
5.4.2 Definitie avv / 89
5.5 Beleidsregels / 90
5.5.1 Algemeen / 90
5.5.2 Juridisch karakter beleidsregels / 91
5.5.3 Wettelijke regeling / 93
5.6 Overige besluiten van algemene strekking / 94
5.7 Terugblik / 95
6 Het bestuur, de rechter en de bijtgrage hond
Bijzondere rechtsnormen / 97
6.1 Algemeen / 98
6.2 Gelede normstelling / 99
6.3 Bevoegdheden: discretionair of gebonden / 101
6.4 Bijzondere en algemene rechtsnormen / 105
6.5 Terugblik / 106
7 Behoorlijk en vooral evenredig bestuur
Algemene rechtsnormen, materieel / 107
7.1 Inleiding / 110
7.2 De ontwikkeling van algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 112
7.3 Algemene materiële normen in de Awb / 114
7.3.1 Normen in verschillende hoofdstukken / 114
7.3.2 Verbod van vooringenomenheid / 116
7.3.3 Zorgvuldigheid / 117
7.3.4 Verbod van willekeur / 119
7.3.5 Evenredigheid / 121
7.3.6 Verbod van détournement de pouvoir / 124
7.3.7 Motivering / 126
7.4 Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur / 130
7.4.1 Vertrouwensbeginsel / 130
7.4.2 Gelijkheidsbeginsel / 134
7.4.3 Rechtszekerheidsbeginsel / 136
7.5 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem / 137
7.6 Privaatrechtelijke zorgvuldigheidsnorm / 141
7.7 Terugblik / 142
8 Integere procedures voor (niet) integere burgers
Algemene rechtsnormen, procedureel / 145
8.1 Inleiding / 147
8.2 Omgangsnormen in bestuurlijk verkeer / 147
8.2.1 Bijstand en vertegenwoordiging / 147
8.2.2 Doorzendplicht en terugzendplicht / 149
8.2.3 Geheimhouding / 150
8.3 De aanvraag van een beschikking / 150
8.3.1 Algemeen / 150
8.3.2 Vereisten / 151
8.3.3 Gegevensverstrekking / 152
8.3.4 Herhaalde aanvraag / 154
8.4 De voorbereiding van beslissingen / 156
8.4.1 Inleiding / 156
8.4.2 Advisering / 156
8.4.3 Uniforme openbare voorbereidingsprocedure / 160
8.4.4 Hoorplicht / 163
8.4.5 Beslistermijnen / 166
8.4.5.1 Aanvang en lengte van termijnen / 166
8.4.5.2 Gevolg van niet tijdig beslissen / 167
8.5 Vormvereisten / 169
8.6 Bekendmaking / 171
8.7 Terugblik / 172
9 Bestuurlijk WhatsAppverkeer buiten het bereik van openbaarheidsregels?
Openbaarheid en inspraak / 175
9.1 Inleiding / 176
9.2 Inspraak / 177
9.3 Openbaarheid / 178
9.3.1 Openbaarheid van besluiten van algemene strekking / 178
9.3.2 Openbaarheid van vergaderingen / 179
9.3.3 Openbaarheid van informatie / 180
9.3.3.1 Reikwijdte en zorgplicht / 181
9.3.3.2 Openbaarmakingsplicht / 182
9.3.3.3 Uitzonderingsgronden / 184
9.3.3.4 Rechtsbescherming / 185
9.3.3.5 Relatie met andere openbaarheidsregelgeving / 186
9.3.3.6 Openbaarheid van informatie en de Europese Unie / 187
9.4 Terugblik / 187
10 Regels zijn regels en die moeten worden gehandhaafd!
De handhaving van het bestuursrecht / 189
10.1 Inleiding / 192
10.2 Handhaving in verschillende vormen: verkenning, definities en algemene bepalingen / 193
10.2.1 Verkenning / 193
10.2.2 Definities / 194
10.2.3 Algemene bepalingen / 196
10.3 Toezicht op de naleving van regels / 197
10.4 Last onder bestuursdwang als herstelsanctie / 198
10.4.1 Algemeen / 198
10.4.2 Bevoegd orgaan / 199
10.4.3 Bijkomende bevoegdheden / 200
10.4.4 Materiële eisen / 200
10.4.5 Spoedeisende bestuursdwang / 202
10.4.6 Kostenverhaal / 202
10.4.7 Rechtsbescherming / 203
10.5 Last onder dwangsom als herstelsanctie / 204
10.6 Bestuurlijke boete als bestraffende sanctie / 206
10.7 Intrekking beschikking en overige sancties / 208
10.8 Samenloop van sancties / 210
10.9 Effectiviteit / 211
10.10 Handhaving door privaatrecht / 213
10.11 Europees perspectief / 213
10.12 Terugblik / 214
11 Elke week koopzondag? Wie bepaalt dat eigenlijk?
Bestuurlijk toezicht / 217
11.1 Inleiding / 219
11.2 Preventief toezicht / 221
11.2.1 Goedkeuring van een genomen besluit / 221
11.2.2 Procedure van goedkeuring / 222
11.2.3 Toetsingsgronden goedkeuring / 223
11.2.4 Beslissing goedkeuring / 223
11.2.5 Toestemming voordat een besluit wordt genomen / 223
11.3 Repressief toezicht / 224
11.3.1 Spontane vernietiging en schorsing / 224
11.3.2 Procedure van vernietiging / 225
11.3.3 Schorsing / 227
11.3.4 Vernietigingsgronden / 227
11.3.5 Gevolgen van vernietiging / 229
11.4 De Europese dimensie van toezicht / 230
11.5 Terugblik / 231
12 Recht hebben en recht krijgen
Een introductie op rechtsbescherming / 233
12.1 Inleiding / 235
12.2 Het recht op toegang tot de rechter / 235
12.3 Historie: omstreden bestuursrechtspraak / 236
12.4 Historie: organisatie van de bestuursrechtspraak / 238
12.5 De herziening van de rechterlijke organisatie / 239
12.6 De historie is nog steeds herkenbaar / 240
12.7 Van rechtsbescherming, naar juridisering, naar geschilbeslechting / 242
12.8 Een alternatief voor procedures: mediation / 244
12.9 Terugblik / 246
13 Gezeur is geen reden om van horen af te zien
Klachtenbehandeling door bestuursorganen en de Nationale ombudsman / 249
13.1 Algemeen / 250
13.2 Interne klachtbehandeling / 251
13.2.1 Algemeen / 251
13.2.2 Afdeling 9.1.1 Awb: algemene bepalingen / 252
13.2.3 Afdeling 9.1.2: klaagschriften / 253
13.2.4 Afdeling 9.1.3: de klachtadviesprocedure / 254
13.3 De Nationale ombudsman / 255
13.3.1 Algemeen / 255
13.3.2 Wie kan een klacht indienen bij de ombudsman? / 257
13.3.3 Waarover kan men een verzoek tot onderzoek indienen? / 258
13.3.4 Wanneer kan een klacht worden ingediend? / 258
13.3.5 Procedureregels / 259
13.3.6 Toetsingsgronden / 260
13.4 Terugblik / 261
14 De zwartwerkende hulp
Bezwaar en administratief beroep / 263
14.1 Inleiding / 264
14.1.1 Algemeen / 264
14.1.2 Bezwaar of administratief beroep? / 266
14.1.3 Bezwaar en administratief beroep in de Awb / 267
14.2 De bezwaarprocedure / 268
14.2.1 Functies van de bezwaarprocedure / 268
14.2.2 Wanneer bezwaar? / 269
14.2.3 Formele eisen aan een bezwaarschrift / 271
14.2.4 Termijnen / 272
14.2.4.1 Tijdige indiening van het bezwaarschrift / 273
14.2.4.2 Bezwaarschrift te vroeg ingediend / 274
14.2.4.3 Termijn bij niet-tijdige beslissing op aanvraag / 275
14.2.4.4 Termijnoverschrijding / 275
14.2.5 Bezwaar schorst niet / 277
14.2.6 Behandeling van het bezwaarschrift / 277
14.2.7 Hoorplicht / 279
14.2.7.1 Uitzonderingen / 279
14.2.7.2 De hoorprocedure / 281
14.2.8 De beoordeling van het bezwaarschrift / 282
14.2.8.1 Beoordeling / 282
14.2.8.2 Passeren van rechtsschendingen / 284
14.2.9 De beslissing op het bezwaarschrift / 284
14.2.9.1 Beslistermijn / 284
14.2.9.2 De beslissing / 285
14.2.10 Kosten / 286
14.3 Administratief beroep / 287
14.3.1 Algemeen / 287
14.3.2 Administratief beroep in de Awb / 288
14.4 Terugblik / 289
15 Over het vinden van de weg door het doolhof van de rechtsbescherming
Bestuursrechtspraak / 291
15.1 Inleiding / 294
15.2 Algemene bestuursrechtspraak / 296
15.2.1 Inleiding / 296
15.2.2 Beroep in eerste aanleg, absolute bevoegdheid van de rechtbank / 297
15.2.3 Relatieve bevoegdheid van de rechtbank / 299
15.2.3.1 Vaststellen van de territoriaal bevoegde rechtbank / 299
15.2.3.2 Conflicterende rechtsmacht / 300
15.3 Hoger beroep, in algemene en bijzondere bestuursrechtspraak / 301
15.3.1 Inleiding / 301
15.3.2 De Afdeling bestuursrechtspaak als hoogste algemene bestuursrechter / 301
15.3.3 De Centrale Raad van Beroep als hoogste bestuursrechter in socialezekerheids- en ambtenarenzaken / 302
15.3.4 Het College van Beroep voor het bedrijfsleven als hoogste bestuursrechter in het economisch bestuursrecht / 303
15.3.5 De belastingrechtspraak: ook bijzondere bestuursrechtspraak / 304
15.4 Bijzondere bestuursrechtspraak in eerste en enige aanleg / 304
15.4.1 Inleiding / 304
15.4.2 Bijzondere bestuursrechtspraak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State / 305
15.5 Rechtseenheid en rechtsontwikkeling in de bestuursrechtspraak / 306
15.6 Terugblik / 309
16 Van trechter naar rechtsbescherming
Het bestuursprocesrecht / 311
16.1 Inleiding / 313
16.1.1 Algemeen / 313
16.1.2 De vormgeving van het bestuursprocesrecht / 315
16.2 Behandeling van het beroep / 316
16.2.1 De beginfase van de procedure / 316
16.2.2 Vooronderzoek / 317
16.2.3 Versnelde behandeling / 318
16.2.4 Vereenvoudigde behandeling / 319
16.2.5 Onderzoek ter zitting / 319
16.3 Beoordeling van het beroep / 321
16.3.1 De beoordeling van de beroepsgronden / 321
16.3.2 Ambtshalve aanvullen van rechtsgronden / 322
16.3.3 Ambtshalve aanvullen van feiten / 323
16.3.4 Ambtshalve toetsing / 324
16.3.5 Ex tunc- en ex nunc-toetsing / 324
16.3.6 Gronden voor vernietiging / 325
16.4 Rechterlijke beslissingen / 327
16.4.1 Mogelijke uitspraken / 327
16.4.2 Bevoegdheid / 327
16.4.3 Ontvankelijkheid / 328
16.4.4 Ongegrondverklaring van het beroep / 328
16.4.5 Gegrondverklaring van het beroep / 329
16.4.6 Definitieve geschilbeslechting / 329
16.4.7 Vergoeding griffierecht / 332
16.4.8 Proceskostenveroordeling / 332
16.5 Voorlopige voorziening / 333
16.5.1 Algemeen / 333
16.5.2 Connexiteit als voorwaarde bij voorlopige voorziening / 333
16.5.3 Procedure / 334
16.5.4 Beoordeling / 334
16.5.5 Inhoud van de voorziening / 335
16.5.6 Duur voorlopige voorziening / 336
16.5.7 Kortsluiting / 336
16.5.8 Afdwingen, opheffen of wijzigen / 337
16.5.9 Voorlopige voorziening en hoger beroep / 337
16.6 Hoger beroep / 338
16.6.1 Bevoegdheid tot het instellen van hoger beroep / 338
16.6.2 Object van hoger beroep / 339
16.6.3 Uitspraken in hoger beroep / 340
16.7 Herziening van de uitspraak / 341
16.8 Terugblik / 341
17 Een schot hagel om je recht veilig te stellen
Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter / 343
17.1 Inleiding / 345
17.2 Voorprocedure / 345
17.3 Bevoegdheid en ontvankelijkheid / 346
17.3.1 Bevoegdheid / 346
17.3.2 Ontvankelijkheid: taakverdeling tussen burgerlijke rechter en bestuursrechter / 347
17.3.2.1 Algemeen / 347
17.3.2.2 Beginsel van formele rechtskracht / 350
17.4 Procesrecht / 355
17.4.1 Algemeen / 355
17.4.2 Vorderingen en beslissingen / 355
17.5 Terugblik / 356
18 Waarom de overheid soms minder vrij is dan de gewone burger
Bestuur en privaatrecht / 359
18.1 Inleiding / 361
18.2 Beleidsovereenkomst / 363
18.2.1 Algemeen / 363
18.2.2 Aanvaardbaarheid: de tweewegenleer / 363
18.2.3 Grensvervaging / 366
18.3 Bevoegdhedenovereenkomst / 369
18.3.1 Algemeen / 369
18.3.2 Aanvaardbaarheid / 370
18.4 Afwijking van overeenkomsten / 371
18.5 Terugblik / 373
19 Over nachtelijk lawaai te Nuth
Schadevergoeding bij onrechtmatige daad en nadeelcompensatie / 375
19.1 Inleiding / 377
19.2 Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad / 378
19.2.1 Onrechtmatigheid / 378
19.2.2 Toerekening/schuld / 383
19.2.3 Causaliteit / 384
19.2.4 Schade / 386
19.2.5 Relativiteit / 386
19.3 De rechtsgangen met betrekking tot onrechtmatige overheidsdaden / 388
19.4 Schadevergoeding bij rechtmatige daad: nadeelcompensatie / 392
19.4.1 Nadeelcompensatie bij de burgerlijke rechter / 392
19.4.2 Nadeelcompensatie bij de bestuursrechter / 394
19.4.3 Toekomstig recht: Nadeelcompensatie krijgt een algemene wettelijke basis / 399
19.4.4 Terugblik / 402
20 Bouwen op basis van Europees recht Europees en internationaal bestuursrecht / 405
20.1 Algemeen / 406
20.2 EVRM / 408
20.2.1 Doorwerking / 408
20.2.2 Betekenis voor het bestuursrecht / 409
20.2.3 Rechtsbescherming bij het EHRM / 411
20.3 EU-recht / 412
20.3.1 De Europese rechtsorde / 412
20.3.2 Doorwerking / 414
20.3.3 Betekenis voor het Nederlandse bestuursrecht / 416
20.3.4 Rechtsbescherming / 419
20.4 Terugblik / 421
Trefwoordenregister / 423
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Economie
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Mens en maatschappij
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan