Handboek Externe Verslaggeving 2022

VOORWOORD V
LIJST MET GEHANTEERDE AFKORTINGEN VII
VERKORTE INHOUDSOPGAVE IX
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE XI
SAMENVATTING WIJZIGINGEN IN WET- EN REGELGEVING XXXIII
1 Wijzigingen in wetgeving XXXIII
1.1 Tijdelijke wet Covid-19 Justitie en Veiligheid XXXIII
1.2 Informatie over niet-evenwichtige zetelverdeling bestuur en commissarissen XXXIII
1.3 Corporate Sustainability Reporting Directive XXXV
1.4 Fiscale verliesverrekening XXXV
2 Wijzigingen in de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor middelgrote en grote rechtspersonen XXXVI
2.1 Nieuwe richtlijnen voor middelgrote en grote rechtspersonen van toepassing op verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2022 XXXVI
2.1.1 Opbrengstverantwoording XXXVI
2.1.2 Verlieslatende contracten XXXVI
2.1.3 Overheidssubsidies XXXVII
2.1.4 Gebeurtenissen na balansdatum en vervallen continuïteitsveronderstelling XXXVII
2.1.5 Bestuursverslag XXXVII
2.1.6 Materiële vaste activa – opbrengsten uit de verkoop van geproduceerd materiaal XXXVIII
2.1.7 ՙPooling of interest’ methode – toelichtingsvereisten XXXVIII
2.2 Nieuwe richtlijnen voor middelgrote en grote rechtspersonen van toepassing op verslagjaren die aanvangen voor 1 januari 2022 XXXIX
2.2.1 Tijdelijke huur- en leaseverlagingen vanwege de coronacrisis XXXIX
2.3 Nieuwe ontwerprichtlijnen voor middelgrote en grote rechtspersonen XXXIX
2.3.1 Bestanddelen vaste activa en waardering onderhouds- en herstelvoorziening XXXIX
2.3.2 Presentatie van Belasting personenauto’s en motorrijwielen (BPM) XL
3 Wijzigingen in de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen XL
3.1 Nieuwe richtlijnen voor micro- en kleine rechtspersonen die aanvangen op of na 1 januari 2022 XL
3.1.1 Opbrengstverantwoording XL
3.1.2 Verlieslatende contracten XL
3.1.3 Overheidssubsidies XLI
3.1.4 Gebeurtenissen na balansdatum en vervallen continuïteitsveronderstelling XLI
3.2 Nieuwe richtlijnen voor micro- en kleine rechtspersonen die aanvangen voor 1 januari 2022 XLI
3.2.1 Tijdelijke huur- en leaseverlagingen vanwege de coronacrisis XLI
3.3 Nieuwe ontwerprichtlijnen voor micro- en kleine rechtspersonen XLI
3.3.1 Bestanddelen vaste activa en waardering onderhouds- en herstelvoorziening XLI
3.3.2 Presentatie van Belasting personenauto’s en motorrijwielen (BPM) XLII

1 JAARVERSLAGGEVING ALGEMEEN 1
1.1 Algemene beschouwing wet- en regelgeving 1
1.1.1 Inleiding 1
1.1.2 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 3
1.1.3 Werkingssfeer 4
1.1.4 Opmaken jaarrekening 6
1.1.5 Vaststellen jaarrekening 8
1.1.6 Onderdelen jaarbericht 11
1.1.6.1 Algemeen 11
1.1.6.2 Jaarrekening 11
1.1.6.3 Bestuursverslag 12
1.1.6.3.1 Algemeen 12
1.1.6.3.2 Inhoud bestuursverslag: algemeen 12
1.1.6.3.3 Inhoud bestuursverslag: voorschriften voor alle middelgrote en grote rechtspersonen 12
1.1.6.3.4 Inhoud bestuursverslag: aanvullende voorschriften voor grote rechtspersonen 19
1.1.6.4 Overige gegevens 23
1.1.7 Vergelijkbaarheid van cijfers 24
1.1.8 Taal 24
1.1.9 Geldeenheid 24
1.2 Stelsels toe te passen in de enkelvoudige en/of de geconsolideerde jaarrekening 25
1.2.1 Toelichting bij combinatie 1 27
1.2.2 Toelichting bij combinatie 2 27
1.2.3 Toelichting bij combinatie 3 28
1.2.3.1 Algemeen 28
1.2.3.2 Deelnemingen 29
1.2.3.3 Presentatie- en toelichtingsvereisten 33
1.2.3.4 Vrijstellingen op grond van omvang 33
1.2.3.5 Overige bijzonderheden 33
1.2.4 Toelichting bij combinatie 4 34
1.2.5 Toelichting bij combinatie 5 36
1.2.6 Kapitaalbescherming bij de toepassing van de combinaties 36
1.3 IFRS-SME 37
1.3.1 Publicatie van IFRS-SME 37
1.3.2 Kenmerken van IFRS-SME 37
1.3.3 IFRS-SME toepasbaar in Nederland? 38
1.4 Termijnen 41
1.4.1 Opmaaktermijn jaarrekening 41
1.4.2 Ondertekening van de jaarrekening 41
1.4.3 Openbaarmakingstermijn jaarrekening 41
1.5 Groottecriteria 42
1.6 Publicatieplicht jaarstukken 47
1.6.1 Wijze van publicatie jaarstukken 47
1.6.2 Inhoud publicatieplicht 48
1.6.3 Publicatieplicht microrechtspersonen en kleine rechtspersonen 49
1.7 Groepsvrijstelling (art. 2:403 BW) 51
1.7.1 Geconsolideerde jaarrekening en groepsvrijstelling 51
1.7.2 Nadere voorwaarden en inhoud van de groepsvrijstelling 53
1.7.3 Risico’s van het gebruikmaken van de groepsvrijstelling 55
1.7.4 Intrekking aansprakelijkheidsverklaring 57
1.8 Rapportage van betalingen aan overheden 58
1.9 Sancties op niet-naleven jaarrekeningverplichtingen 59
1.10 Jaarrekeningprocedure 61

2 ALGEMENE GRONDSLAGEN 63
2.1 Doel en functie van de jaarrekening 63
2.2 Belanghebbenden bij de jaarrekening 63
2.3 Normen voor het opstellen van de jaarrekening 64
2.4 Conceptual framework 66
2.4.1 Inleiding 66
2.4.2 Grondbeginselen 66
2.4.3 Kwalitatieve kenmerken van jaarrekeningen 70
2.5 Activa, vreemd vermogen, eigen vermogen, baten en lasten 73
2.5.1 Activa, vreemd vermogen en eigen vermogen 73
2.5.2 Baten en lasten 75
2.6 Verwerking van activa, vreemd vermogen, eigen vermogen en baten en lasten in de jaarrekening 76
2.7 Gebeurtenissen na balansdatum 78
2.8 Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 80
2.8.1 Stelselmatigheid 80
2.8.2 Toelichting oordelen en schattingen 81
2.8.3 Waardebegrippen 81
2.8.4 Informatie over actuele waarde 82
2.9 Salderen en verrekenen 82
2.10 Criteria voor vermelding van gegevens in de jaarrekening 84
2.11 Onderscheid tussen vaste en vlottende activa 85
2.12 Continuïteitsveronderstelling 86
2.12.1 Algemeen 86
2.12.2 Jaarrekening in geval van onontkoombare discontinuïteit 90
2.12.2.1 Inhoud grondslagen op liquidatiebasis 90
2.12.2.2 Overgang naar grondslagen op liquidatiebasis 92
2.12.2.3 Presentatie en toelichting 92
2.12.2.4 Consolidatie 93
2.13 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 93
2.14 Belangrijke verschillen met IFRS 93
Bijlage 1. Schema situaties van discontinuïteit, bijbehorende grondslagen en toelichtingsvereisten 96

3 STELSELWIJZIGINGEN, SCHATTINGSWIJZIGINGEN EN FOUTHERSTEL 97
3.1 Stelselwijzigingen 97
3.1.1 Inleiding 97
3.1.2 Stelselkeuze en stelselmatigheid 98
3.1.3 Wijziging van een stelsel 99
3.1.4 Verwerking van een stelselwijziging 99
3.1.5 Vergelijkende cijfers 100
3.1.6 Toelichting met betrekking tot stelselwijzigingen 103
3.2 Schattingswijzigingen 104
3.2.1 Inleiding 104
3.2.2 Verwerking van een schattingswijziging 104
3.2.3 Toelichting met betrekking tot schattingswijzigingen 106
3.3 Foutherstel 106
3.3.1 Inleiding 106
3.3.2 Materiële fouten 106
3.3.3 Niet-materiële fouten 108
3.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 109
3.5 Belangrijke verschillen met IFRS 109

4 VREEMDE VALUTA 111
4.1 Inleiding 111
4.2 Bepalen van de functionele valuta 114
4.3 Verwerking van transacties in vreemde valuta in de functionele valuta 116
4.3.1 Eerste verwerking 116
4.3.2 Verwerking per balansdatum 117
4.3.3 Verwerking van koersverschillen 119
4.3.4 Verwerking van koersverschillen op monetaire posten die deel uitmaken van de netto-investering in een bedrijfsactiviteit in het buitenland 121
4.3.5 Verwerking van de wijziging van de functionele valuta 123
4.3.6 Omrekening van buitenlandse activiteiten met dezelfde functionele valuta 123
4.4 Presentatievaluta die afwijkt van functionele valuta 124
4.4.1 Omrekening van de functionele valuta naar de presentatievaluta 124
4.4.2 Omrekening van een bedrijfsuitoefening in het buitenland 125
4.5 Afdekking koersrisico’s 130
4.6 Omrekening bij hyperinfl atie 131
4.7 Presentatie en toelichting 133
4.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 134
4.9 Belangrijke verschillen met IFRS 135

5 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (EXCLUSIEF GOODWILL) 137
5.1 Inleiding 137
5.2 Wettelijke bepalingen 137
5.3 Activering 138
5.3.1 Algemeen 138
5.3.2 Intern vervaardigde immateriële vaste activa 142
5.3.3 Configuratie- en maatwerkkosten bij implementatie van SAAS-contracten 144
5.3.4 Uitgaven na eerste verwerking 145
5.4 Waardering 146
5.4.1 Verkrijgings- en vervaardigingsprijs 146
5.4.2 Actuele waarde 148
5.5 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 149
5.6 Presentatie en toelichting 151
5.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 152
5.8 Belangrijke verschillen met IFRS 153

6 GOODWILL 155
6.1 Inleiding 155
6.2 Positieve goodwill bij een overname 156
6.2.1 Verwerking en waardering 156
6.2.2 Afschrijvingen 157
6.2.3 Toerekening van goodwill en toets op bijzondere waardeverminderingen 159
6.2.4 Presentatie en toelichting 159
6.3 Negatieve goodwill bij een overname 160
6.3.1 Verwerking 160
6.3.2 Toelichting 162
6.4 Wijzigingen in de waarde van de goodwill (positieve en negatieve) 163
6.5 Goodwill bij verkoop deelneming 163
6.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 163
6.7 Belangrijke verschillen met IFRS 163

7 MATERIËLE VASTE ACTIVA 165
7.1 Inleiding 165
7.2 Verwerking in de balans 165
7.2.1 Verwerking algemeen 165
7.2.2 Verwerking van kosten van groot onderhoud 167
7.2.3 Verwerking van kosten van herstel na afloop van het gebruik van het actief 172
7.3 Waardering 175
7.3.1 Waardering bij eerste verwerking 175
7.3.2 Waardering na eerste verwerking 179
7.3.3 Buitengebruikstelling 188
7.4 Afschrijvingen 189
7.4.1 Algemeen 189
7.4.2 Componentenbenadering 189
7.4.3 Overige aspecten van afschrijvingen 190
7.5 Desinvestering en ruil van materiële vaste activa 192
7.6 Presentatie en toelichting 194
7.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 198
7.8 Belangrijke verschillen met IFRS 198
Bijlage 1. Voorbeeld toepassing overgangsbepaling stelselwijziging groot onderhoud 200

8 VASTGOEDBELEGGINGEN 207
8.1 Inleiding 207
8.2 Activering 210
8.2.1 Algemeen 210
8.2.2 Economisch versus juridisch eigendom 211
8.3 Waardering 211
8.3.1 Waardering bij eerste verwerking 211
8.3.2 Uitgaven na eerste verwerking 212
8.3.3 Waardering na eerste verwerking 212
8.3.4 Waardemutaties en herwaarderingsreserve bij waardering tegen reële waarde 214
8.3.5 Reële waarde niet op betrouwbare wijze vast te stellen 216
8.3.6 Afstoting en buitengebruikstelling 216
8.4 Herclassifi catie 216
8.4.1 Algemeen 216
8.4.2 Van vastgoedbelegging naar een andere categorie 217
8.4.3 Van vastgoed voor eigen gebruik naar vastgoedbelegging 217
8.4.4 Van voorraad naar vastgoedbelegging 218
8.5 Presentatie en toelichting 219
8.5.1 Presentatie en toelichting algemeen 219
8.5.2 Grondslagen 219
8.5.3 Mutatieoverzicht 220
8.5.4 Overige toelichtingsvereisten 221
8.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 221
8.7 Belangrijke verschillen met IFRS 222

9 FINANCIËLE VASTE ACTIVA 223
9.1 Inleiding 223
9.1.1 Het begrip deelneming 223
9.1.2 Het begrip dochtermaatschappij 224
9.1.3 Het begrip joint venture 224
9.1.4 Overige eff ecten 225
9.2 Waardering en resultaatbepaling 225
9.2.1 De verkrijgingsprijs van een deelneming 225
9.2.2 Waarderingsgrondslagen en het criterium invloed van betekenis 225
9.2.3 Waardering op grond van de vermogensmutatiemethode 226
9.2.4 Waardering tegen nettovermogenswaarde 227
9.2.5 Waardering volgens zichtbaar eigen vermogen 230
9.2.6 Waardering volgens de vermogensmutatiemethode: overige aspecten 230
9.2.7 Waardering tegen verkrijgingsprijs of actuele waarde 242
9.2.8 Waardering van overige eff ecten en overige vorderingen 243
9.3 Presentatie en toelichting 244
9.3.1 Balans 244
9.3.2 Mutatieoverzicht 244
9.3.3 Winst-en-verliesrekening 245
9.3.4 Gegevens over kapitaalbelangen 245
9.3.5 Overige eff ecten 247
9.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 247
9.5 Belangrijke verschillen met IFRS 247
Bijlage 1. Toelichting kapitaalbelangen (art. 2:379 en 414 BW) 249

10 BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE ACTIVA 253
10.1 Inleiding 253
10.2 Het onderkennen van een bijzondere waardevermindering 253
10.3 Het bepalen van de realiseerbare waarde 255
10.3.1 Opbrengstwaarde 255
10.3.2 Bedrijfswaarde 255
10.3.2.1 Grondslagen voor het schatten van toekomstige kasstromen 255
10.3.2.2 Samenstelling van de te schatten toekomstige kasstromen 257
10.3.2.3 Disconteringsvoet 258
10.4 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering 260
10.4.1 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een individueel actief 260
10.4.2 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid 260
10.4.2.1 Het vaststellen van de kasstroomgenererende eenheid waartoe een actief behoort 260
10.4.2.2 De realiseerbare waarde en boekwaarde van een kasstroomgenererende eenheid 264
10.4.2.3 Wijze van toerekening bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 264
10.4.3 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van goodwill 265
10.4.4 Bijzonderheden bij de toerekening van goodwill 267
10.4.4.1 Verkoop van een deel van een kasstroomgenererende eenheid 267
10.4.4.2 Wijziging van kasstroomgenererende eenheden 268
10.4.5 Algemene bedrijfsactiva 268
10.5 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering 269
10.5.1 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een individueel actief 270
10.5.2 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 271
10.6 Vergoedingen voor bijzondere waardeverminderingen of verlies van activa 271
10.7 Presentatie en toelichting 272
10.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 273
10.9 Belangrijke verschillen met IFRS 274

11 VOORRADEN 275
11.1 Inleiding 275
11.2 Verwerking in de balans 275
11.3 Waardering 276
11.3.1 Kostprijs 276
11.3.2 Agrarische voorraden tegen actuele waarde 281
11.3.3 Gewogen gemiddelde prijzen, fifo en lifo 282
11.3.4 Voorraden ontstaan door intercompanytransacties 283
11.4 Presentatie en toelichting 284
11.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 285
11.6 Belangrijke verschillen met IFRS 285

12 ONDERHANDEN PROJECTEN IN OPDRACHT VAN DERDEN 287
12.1 Inleiding 287
12.2 Combineren en segmenteren van onderhanden projecten 289
12.3 Het identificeren van prestatieverplichtingen 289
12.4 Projectopbrengsten en projectkosten 291
12.4.1 Projectopbrengsten 291
12.4.2 Projectkosten 294
12.5 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten 296
12.5.1 Algemeen 296
12.5.2 ՙPercentage of completion’ methode 297
12.5.3 ՙZero profit’ methode 300
12.5.4 Verdwijnen onzekerheden ten aanzien van schattingen 301
12.5.5 Verplichtingen na het gereedkomen 302
12.5.6 Verwerking van verliezen op onderhanden projecten 302
12.6 Projectontwikkeling 303
12.7 Presentatie in de winst-en-verliesrekening 306
12.8 Presentatie in de balans 308
12.9 Toelichting 311
12.10 Overgangsbepalingen 312
12.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 312
12.12 Belangrijke verschillen met IFRS 313

13 OVERIGE VLOTTENDE ACTIVA 315
13.1 Inleiding 315
13.2 Verwerking in de balans 316
13.2.1 Algemeen 316
13.2.2 Vorderingen 316
13.2.3 Overlopende activa 319
13.2.4 Effecten 320
13.2.5 Liquide middelen 320
13.2.6 Niet langer verwerken 320
13.3 Waardering 321
13.3.1 Vorderingen 321
13.3.2 Effecten 322
13.3.3 Liquide middelen 323
13.4 Toelichting 324
13.4.1 Vorderingen en overlopende activa 324
13.4.2 Effecten 325
13.4.3 Liquide middelen 325
13.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 326
13.6 Belangrijke verschillen met IFRS 326

14 EIGEN VERMOGEN 327
14.1 Inleiding 327
14.2 Kapitaalbescherming 329
14.2.1 Inleiding 329
14.2.2 Naamloze vennootschap 330
14.2.3 Besloten vennootschap 330
14.3 Rubricering en toelichting 333
14.3.1 Presentatie in balans en mutatieoverzicht eigen vermogen 333
14.3.2 Het geplaatste aandelenkapitaal 334
14.3.3 Kapitaalvermindering door intrekking dan wel door afstempeling 335
14.3.4 Bijdragen in verband met in de toekomst te verstrekken aandelen 337
14.3.5 Inkoop van eigen aandelen 337
14.3.6 Agio 338
14.3.7 Herwaarderingsreserve 339
14.3.7.1 Inleiding 339
14.3.7.2 Herwaarderingsreserve bij ՙfair value through other comprehensive income’ financiële instrumenten 340
14.3.7.3 Veronderstelde kostprijs en de herwaarderingsreserve 341
14.3.7.4 OTC-derivaten en de herwaarderingsreserve 342
14.3.7.5 Bepalen herwaarderingsreserve bij kasstroomafdekkingen 343
14.3.7.6 Latente belastingverplichtingen en herwaarderingsreserve 345
14.3.7.7 Afboeking herwaarderingsreserve door waardeverminderingen 345
14.3.7.8 Herwaarderingen van activa bij deelnemingen 346
14.3.7.9 Verwerking herwaarderingen in de winst-en-verliesrekening 346
14.3.7.10 Herwaarderingsreserve bij vastgoedbeleggingen 346
14.3.7.11 Vermindering herwaarderingsreserve 346
14.3.7.12 Presentatie van de herwaarderingsreserve 347
14.3.8 Andere wettelijke reserves 348
14.3.9 Statutaire reserves 355
14.3.10 Overige reserves 355
14.3.11 Onverdeelde winst 355
14.4 Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen 358
14.5 Toelichting 360
14.5.1 Toelichtingsvereisten voortvloeiende uit door de rechtspersoon verleende rechten tot het nemen of verkrijgen van aandelen 360
14.5.2 Overige toelichtingsvereisten 361
14.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 362
14.7 Belangrijke verschillen met IFRS 362

15 DE VERWERKING VAN RESULTATEN OP INTERCOMPANYTRANSACTIES 365
15.1 Inleiding 365
15.2 Transacties tussen groepsmaatschappijen 366
15.2.1 Geconsolideerde jaarrekening 366
15.2.2 Enkelvoudige jaarrekening 368
15.3 Transacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode 375
15.4 Transacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd tegen kostprijs of actuele waarde 377
15.4.1 Geconsolideerde jaarrekening 377
15.4.2 Enkelvoudige jaarrekening 377
15.5 Realisatie intercompanyresultaat 378
15.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 379
15.7 Belangrijke verschillen met IFRS 379
Bijlage 1. Verwerking intercompanytransacties 380

16 VOORZIENINGEN 381
16.1 Inleiding 381
16.2 Voorwaarden voor het vormen van voorzieningen 382
16.3 Het schatten van de omvang 386
16.4 Waardering van voorzieningen tegen contante waarde 389
16.5 Mutaties in voorzieningen 390
16.6 Presentatie en toelichting 391
16.7 Specifi eke voorzieningen 393
16.7.1 Reorganisatievoorzieningen 393
16.7.2 Voorzieningen voor verlieslatende contracten 396
16.7.3 Garantievoorzieningen 399
16.7.4 Voorzieningen uit hoofde van claims, geschillen en rechtsgedingen 399
16.7.5 Voorzieningen voor opruimen van aanwezige milieuvervuiling 401
16.7.6 Voorzieningen voor verwijderingsverplichtingen 402
16.7.7 Voorzieningen voor overheidsheffi ngen 404
16.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 405
16.9 Belangrijke verschillen met IFRS 405
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 406
Bijlage 2. Schema vorming reorganisatievoorziening 407

17 BELASTINGEN NAAR DE WINST 409
17.1 Inleiding 409
17.2 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen 409
17.3 Onzekere belastingposities 410
17.4 Latente belastingen; verwerking bij tijdelijke verschillen 411
17.5 Latente belastingen; verwerking bij beschikbare voorwaartse verliescompensatie 413
17.6 Latente belastingen; waardering 416
17.7 Verwerking belastingen in het resultaat dan wel in het eigen vermogen 419
17.8 Presentatie 422
17.9 Toelichting 423
17.10 Belastingen binnen een fi scale eenheid 425
17.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 429
17.12 Belangrijke verschillen met IFRS 429

18 PERSONEELSBELONINGEN 431
18.1 Inleiding en toepassingsgebied 431
18.2 Beloningen tijdens het dienstverband 432
18.3 Ontslagvergoedingen 437
18.4 Pensioentoezeggingen en vergelijkbare toezeggingen 439
18.4.1 Inleiding 439
18.4.2 Toepassing IFRS of US GAAP 439
18.4.3 Begripsbepaling 440
18.4.4 Benaderingen voor de verwerking van pensioenregelingen 440
18.5 Waardering en resultaatbepaling van pensioentoezeggingen 442
18.5.1 Verplichting-aan-de-pensioenuitvoerder-benadering 442
18.5.1.1 Algemeen 442
18.5.1.2 Aan de pensioenuitvoerder te betalen premies 442
18.5.1.3 Additionele verplichtingen aan de pensioenuitvoerder 442
18.5.2 Verplichting-aan-de-werknemer-benadering 448
18.5.2.1 Algemeen 448
18.5.2.2 Toezeggingen aan werknemers die nog niet zijn ondergebracht bij een pensioenuitvoerder 448
18.5.2.3 Pensioenregelingen en oudedagsverplichtingen directeurgrootaandeelhouder (DGA) die in eigen beheer worden gehouden 449
18.5.2.4 Buitenlandse pensioenregelingen 452
18.6 Presentatie en toelichting inzake pensioentoezeggingen 453
18.7 VUT en andere non-activiteitsregelingen 454
18.8 Beloningen bestuurders en commissarissen 457
18.9 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 466
18.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 466
18.11 Belangrijke verschillen met IFRS 467
Bijlage 1. Overzicht van voorbeelden van verschillende soorten bezoldiging die onder de reikwijdte van art. 2:383c BW vallen (ontleend aan RJ 271 bijlage 3; zonder voetnoten weergegeven) 469

19 SCHULDEN 471
19.1 Inleiding 471
19.2 Verwerking 472
19.2.1 Opname 472
19.2.2 Niet langer verwerken 472
19.3 Waardering 473
19.3.1 Waardering bij eerste verwerking 473
19.3.2 Waardering na eerste verwerking 473
19.4 Specifi eke verplichtingen 474
19.5 Presentatie en toelichting 475
19.5.1 Presentatie schulden 475
19.5.2 Toelichting schulden 477
19.5.3 Presentatie en toelichting overlopende passiva 479
19.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 480
19.7 Belangrijke verschillen met IFRS 480

20 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 483
20.1 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 483
20.2 Niet in de balans opgenomen activa 486
20.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 488
20.4 Belangrijke verschillen met IFRS 488
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 489

21 FINANCIËLE INSTRUMENTEN 491
21.1 Inleiding 491
21.2 Begripsbepaling 491
21.3 Toepassingsgebied van RJ 290 495
21.4 Embedded derivaten 498
21.4.1 Algemeen 498
21.4.2 Afscheiden van embedded derivaten 500
21.4.3 Beoordelen kenmerken en risicoprofi el 501
21.4.4 Verwerken van embedded derivaten 504
21.4.5 Overige aandachtspunten embedded derivaten 506
21.5 Opnemen en niet langer verwerken in de balans 507
21.5.1 Het opnemen van een fi nancieel instrument 507
21.5.2 Het niet langer verwerken van een fi nancieel instrument 509
21.6 Waardering en resultaatbepaling 513
21.6.1 Inleiding 513
21.6.2 Wettelijke bepalingen 513
21.6.3 Waardering bij eerste verwerking 514
21.6.4 Waardering na eerste verwerking 515
21.6.4.1 Algemeen 515
21.6.4.2 Overzicht waardering en resultaatbepaling na eerste verwerking 517
21.6.4.3 Resultaatbepaling bij reële waarde met waardeverandering in de winst-en-verliesrekening versus waardeverandering in het eigen
vermogen en (geamortiseerde) kostprijs 521
21.6.4.4 Herclassifi caties tussen (sub)categorieën 522
21.6.4.5 Bijzondere waardevermindering bij waardering tegen (geamortiseerde) kostprijs 522
21.7 Hedge accounting 526
21.7.1 Inleiding 526
21.7.2 Modellen van hedge accounting 528
21.7.3 Toepassen hedge accounting 531
21.7.4 Verwerkingswijzen van de verschillende soorten hedge accounting 538
21.7.4.1 Reëlewaardehedge-accounting 538
21.7.4.2 Kasstroomhedge-accounting 540
21.7.4.3 Kostprijshedge-accounting 541
21.7.4.4 Aanvangen van hedge accounting na aanschaf hedge-instrument 548
21.7.4.5 Hedge van een netto-investering in een buitenlandse eenheid 549
21.7.5 Het beëindigen van hedge accounting 549
21.7.6 De invloed van IBOR-reform op hedge accounting 550
21.8 Onderscheid eigen vermogen en vreemd vermogen 551
21.8.1 Algemeen 551
21.8.2 Classificatie fi nanciële instrumenten 551
21.8.3 Classificatie samengestelde financiële instrumenten 556
21.8.4 Ingekochte eigen aandelen 557
21.8.5 Classificatie van rente, dividenden, baten en lasten 557
21.9 Presentatie 558
21.9.1 Presentatie als vlottend of als vast financieel actief 558
21.9.2 Presentatie als kortlopende of als langlopende financiële verplichting 558
21.9.3 Saldering 558
21.10 Toelichting 560
21.10.1 Toelichtingsvereisten op grond van RJ 290 560
21.10.2 Wettelijke toelichtingsvereisten 564
21.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 566
21.12 Belangrijke verschillen met IFRS 566
Bijlage 1. Voorbeelden toepassing hedge accounting 571

22 LEASING 599
22.1 Inleiding 599
22.2 Leaseclassifi catie 600
22.3 Verwerking, waardering en resultaatbepaling 603
22.3.1 Verwerking van fi nanciële leases in de jaarrekening van de lessee 603
22.3.1.1 Eerste verwerking 603
22.3.1.2 Waardering na eerste verwerking 604
22.3.2 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessee 606
22.3.3 Verwerking van fi nanciële leases in de jaarrekening van de lessor 608
22.3.4 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessor 611
22.4 Sale-and-leasebacktransacties 612
22.5 Samengestelde transacties 613
22.6 Beoordelen of een overeenkomst een lease bevat 614
22.7 Special purpose entity 619
22.8 Presentatie en toelichting 619
22.8.1 Toelichting van fi nanciële leasing in de jaarrekening van de lessee 619
22.8.2 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessee 620
22.8.3 Toelichting van fi nanciële leasing in de jaarrekening van de lessor 621
22.8.4 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessor 622
22.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 622
22.10 Belangrijke verschillen met IFRS 623

23 WINST-EN-VERLIESREKENING 625
23.1 Inleiding 625
23.2 Wettelijke uitgangspunten 625
23.3 Moment van verantwoording 626
23.4 Rubricering 627
23.4.1 Algemeen 627
23.4.2 Categoriale versus functionele indeling 627
23.5 Specifi eke posten van de winst-en-verliesrekening 629
23.6 Presentatie van waardeveranderingen 631
23.7 Presentatie bijzondere posten 632
23.8 Toelichting 634
23.9 Overige detailleringen 635
23.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 635
23.11 Belangrijke verschillen met IFRS 636

24 OVERZICHT TOTAALRESULTAAT 637
24.1 Inleiding 637
24.2 Overzicht van het totaalresultaat 638
24.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 640
24.4 Belangrijke verschillen met IFRS 640

25 KASSTROOMOVERZICHT 643
25.1 Inleiding 643
25.2 Doel en functie van het kasstroomoverzicht 644
25.3 Vorm en inhoud van het kasstroomoverzicht 644
25.3.1 Geldmiddelen 644
25.3.2 Indeling van het kasstroomoverzicht 645
25.3.3 Bruto- of nettokasstromen 645
25.3.4 Kasstromen uit operationele activiteiten 645
25.3.5 Kasstromen uit investeringsactiviteiten 650
25.3.6 Kasstromen uit fi nancieringsactiviteiten 651
25.3.7 Interest, dividend en winstbelastingen 651
25.4 Aandachtspunten bij het kasstroomoverzicht 652
25.5 Toelichting op het kasstroomoverzicht 657
25.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 659
25.7 Belangrijke verschillen met IFRS 659
Bijlage 1. Voorbeelden van kasstroomoverzichten 661

26 VERWERKING VAN OPBRENGSTEN 663
26.1 Inleiding 663
26.2 Het identifi ceren van een overeenkomst 664
26.3 Het identifi ceren van de in een overeenkomst opgenomen prestatieverplichtingen 667
26.3.1 Prestatieverplichtingen 667
26.3.2 Verstrekte garanties als afzonderlijke prestatieverplichting 670
26.3.3 Opties van afnemers op bijkomende goederen of diensten 671
26.4 Het bepalen van de omvang van de opbrengst (de transactieprijs) 673
26.4.1 Variabele vergoedingen 673
26.4.2 Belangrijke fi nancieringscomponent 675
26.4.3 Vergoedingen aan afnemers 677
26.5 Het toerekenen van de transactieprijs aan de prestatieverplichtingen 678
26.6 Het verwerken van de opbrengst 679
26.6.1 Verkoop van goederen 679
26.6.2 Verlenen van diensten 685
26.6.3 Opbrengsten uit licenties 688
26.6.4 Niet terugbetaalbare vergoedingen bij het afsluiten van een overeenkomst 690
26.6.5 Niet door afnemers uitgeoefende rechten 690
26.6.6 Wijzigingen van overeenkomsten 692
26.6.7 Rente en dividend 696
26.7 Verwerking van verkooptransacties met terugkoopovereenkomsten 696
26.8 Netto-omzet 699
26.8.1 Het begrip netto-omzet 699
26.8.2 Voor eigen rekening en risico presteren 700
26.9 Toelichting 705
26.10 Overgangsbepalingen 706
26.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 708
26.12 Samenvatting belangrijkste wijzigingen in de nieuwe richtlijnen 708
26.13 Belangrijke verschillen met IFRS 712

27 RENTELASTEN 715
27.1 Inleiding 715
27.2 Verwerking 715
27.3 Presentatie en toelichting 718
27.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 719
27.5 Belangrijke verschillen met IFRS 719

28 SHARE-BASED PAYMENTS 721
28.1 Inleiding 721
28.2 Toepassingsgebied RJ 275 Op aandelen gebaseerde betalingen 721
28.3 Equity-settled en cash-settled transacties 723
28.4 De verwerking op hoofdlijnen 724
28.5 Vesting 725
28.6 Verwerking en waardering van transacties uitgezonderd share-based payments verstrekt aan personeel 727
28.6.1 Inleiding 727
28.6.2 Afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten (equity-settled) 727
28.6.3 Afwikkeling in liquide middelen (cash-settled) 729
28.6.4 Alternatieven voor afwikkeling 729
28.7 Bijzondere aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 731
28.7.1 Basismethoden voor verwerking van share-based payments verstrekt aan personeel 731
28.7.2 Specifieke aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 733
28.8 Modificaties van share-based payments 737
28.8.1 Inleiding 737
28.8.2 Modificatie leidt tot een toename van de reële waarde van de aandelenoptie 737
28.8.3 Vestingcondities worden aangepast op een wijze die voordelig is voor de werknemer 738
28.8.4 Modificatie is niet voordelig voor de werknemer 738
28.8.5 Modificatie leidt tot wijziging van afwikkeling 739
28.8.5.1 Toevoeging van alternatief om in geldmiddelen af te wikkelen 739
28.8.5.2 Modificatie van cash-settled naar equity-settled 741
28.8.5.3 Modificatie van equity-settled naar cash-settled 742
28.9 Annulering en afwikkeling van equity-settled transacties 745
28.9.1 Inleiding 745
28.9.2 Annulering of afwikkeling behandelen als een vervroeging van het vesten 745
28.9.3 Betalingen aan werknemers behandelen als terugkoop van aandelenbelang 745
28.9.4 Verstrekken van nieuwe aandelenopties ter vervanging van geannuleerde opties 746
28.9.5 Terugkopen van geveste aandelenopties 747
28.10 Share-based payments binnen een groep 747
28.10.1 Inleiding 747
28.10.2 Verwerking bij groepsentiteit die de goederen of diensten ontvangt 748
28.10.3 Verwerking bij groepsentiteit die transactie afwikkelt, terwijl een andere groepsentiteit de goederen of diensten ontvangt 748
28.10.4 Onderlinge verrekening tussen groepsentiteiten 748
28.10.5 Transfers van werknemers tussen groepsentiteiten 750
28.11 Bepalen van de reële waarde 751
28.11.1 Inleiding 751
28.11.2 De waarderingsdatum en de toekenningsdatum 752
28.11.3 Waarde op basis van reële waarde van de goederen en diensten 752
28.11.4 Reële waarde van aandelen 752
28.11.5 Reële waarde van aandelenopties 753
28.12 Presentatie en toelichting 759
28.12.1 Presentatie 759
28.12.2 Toelichting 759
28.13 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 761
28.14 Belangrijke verschillen met IFRS 761
Bijlage 1. Voorbeeld verwerking van aandelenopties verstrekt aan personeel (ontleend aan RJ 275) 763

29 OVERHEIDSSUBSIDIES EN ANDERE VORMEN VAN OVERHEIDSSTEUN 769
29.1 Inleiding 769
29.2 Algemene verwerkingscriteria 769
29.3 Exploitatiesubsidies 769
29.3.1 Begrip 769
29.3.2 Verwerking en waardering 770
29.3.3 Presentatie 771
29.4 Financieringsfaciliteiten 772
29.4.1 Begrip 772
29.4.2 Verwerking en waardering 772
29.5 Ontwikkelingskredieten 773
29.5.1 Begrip 773
29.5.2 Presentatie 773
29.6 Investeringssubsidies 774
29.6.1 Begrip 774
29.6.2 Presentatie 774
29.7 Verwerking van emissierechten 775
29.8 Toelichting 779
29.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 779
29.10 Belangrijke verschillen met IFRS 779

30 SPECIFIEKE ONDERDELEN VAN DE TOELICHTING EN OVERIGE INFORMATIE 781
30.1 Algemeen 781
30.2 Functie en indeling van de toelichting 781
30.3 Verbonden partijen 783
30.4 Winst per aandeel 789
30.5 Beëindiging van bedrijfsactiviteiten 792
30.6 Gesegmenteerde informatie 795
30.7 Vermelding accountantskosten 797
30.8 Niet in de balans opgenomen regelingen 800
30.9 Dienstverlening uit hoofde van concessies 801
30.10 Toelichting van oordelen, schattingen en onzekerheden 801
30.11 Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten 802
30.12 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 803
30.13 Belangrijke verschillen met IFRS 804
Bijlage 1. Schema keuzestructuur samenstelling te rapporteren segmenten (ontleend aan RJ 350) 806

31 FUSIES EN OVERNAMES 807
31.1 Inleiding en toepassingsgebied 807
31.2 De aard van fusies en overnames 808
31.2.1 Overnames 809
31.2.2 Samensmelting van belangen 809
31.3 Verwerking van overnames (ՙpurchase accounting’) 810
31.3.1 Bepalingen omtrent vaststelling overnamedatum 810
31.3.2 Bepaling van de verkrijgingsprijs 812
31.3.3 Verwerking van identificeerbare activa en verplichtingen in de balans 814
31.3.4 Bepaling van de reële waarden van de overgenomen identificeerbare mactiva en verplichtingen 818
31.3.5 Positieve en negatieve goodwill bij een overname 821
31.3.6 Stapsgewijze overname 821
31.3.7 Wijzigingen in de verkrijgingsprijs, in de waarde van de tegenprestatie en in de identificatie of waarde van identificeerbare activa en verplichtingen 825
31.3.7.1 Aanpassingen van de verkrijgingsprijs afhankelijk van toekomstige gebeurtenissen 825
31.3.7.2 Latere wijzigingen in de waarde van de tegenprestatie 828
31.3.7.3 Latere identificatie of latere wijzigingen in de waarde van identificeerbare activa en verplichtingen 829
31.3.8 Verwerking bij de overgenomen rechtspersoon (ՙpush down accounting’) 833
31.3.9 Omgekeerde overname 833
31.3.10 Belang van derden en opties op belangen van derden 836
31.4 Verwerking van samensmelting van belangen (ՙpooling of interests’) 839
31.5 Belastingen naar de winst 841
31.6 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 841
31.7 Toelichting 845
31.7.1 Algemene toelichtingsvereisten 845
31.7.2 Additionele toelichtingsvereisten voor een overname 845
31.7.3 Additionele toelichtingsvereisten voor een samensmelting van belangen 845
31.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 846
31.9 Belangrijke verschillen met IFRS 846
Bijlage 1. Schema vorming reorganisatievoorziening door verkrijgende partij (RJ 216.212) 850

32 JURIDISCHE FUSIES EN SPLITSINGEN 851
32.1 Juridische fusies 851
32.1.1 Inleiding 851
32.1.2 Fusievoorstel 853
32.1.3 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische fusies 855
32.1.4 Toelichting bij het fusievoorstel 859
32.1.5 Verklaring en verslag accountant 859
32.1.6 Openbaarmaking fusiestukken 860
32.1.7 Afronding juridische fusie 862
32.1.8 Grensoverschrijdende fusie 864
32.2 Juridische splitsingen 864
32.2.1 Begripsbepaling 864
32.2.2 Procedure 865
32.2.3 Splitsingsvoorstel 868
32.2.4 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische splitsing 871
32.2.5 Waardering van activa en passiva door verkrijgende rechtspersoon 873
32.2.6 Toelichting bij het splitsingsvoorstel 875
32.2.7 Verklaring en verslag accountant 876
32.2.8 Openbaarmaking splitsingstukken 877
32.2.9 Afronding juridische splitsing 879
32.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 881
32.4 Belangrijke verschillen met IFRS 881

33 CONSOLIDATIE 883
33.1 Inleiding 883
33.2 Consolidatieplicht 888
33.2.1 Consolidatieplicht van groepshoofd 888
33.2.2 Consolidatieplicht van personal holding 888
33.2.3 Consolidatieplicht van tussenholding 890
33.3 Vrijstelling consolidatieplicht 890
33.3.1 Vrijstelling voor kleine groepen (art. 2:407 lid 2 BW) 890
33.3.2 Vrijstelling voor tussenholdings (art. 2:408 BW) 892
33.4 Consolidatiekring 896
33.4.1 Consolidatiekring van groepshoofd 896
33.4.2 Consolidatiekring van tussenholding 897
33.4.3 Facultatieve beperkingen van de consolidatiekring 897
33.4.4 Toepassing art. 2:407 lid 3 BW 898
33.5 Consolidatiegrondslagen 899
33.5.1 Integrale en proportionele consolidatie 899
33.5.2 Uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling 900
33.5.3 Eliminatie van relaties en resultaten 901
33.5.4 Balansdatum 901
33.6 Consolidatie bij verwerving en afstoting van in de consolidatie te betrekken maatschappijen 902
33.7 Presentatievereisten en -vrijstellingen voor de geconsolideerde jaarrekening 903
33.8 Toelichting 904
33.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 905
33.10 Belangrijke verschillen met IFRS 905

34 JOINT VENTURES 909
34.1 Inleiding 909
34.2 Verschijningsvormen 909
34.3 Verwerking 911
34.3.1 Verwerking van joint ventures in de vorm van rechtspersonen of vennootschappen 911
34.3.2 Verwerking van joint ventures in de vorm van andere samenwerkingsvormen 912
34.4 Transacties tussen deelnemers in de joint venture 912
34.4.1 Eerste waardering in de jaarrekening van de joint venture 912
34.4.2 Waardering na eerste verwerking in de jaarrekening van de joint venture 912
34.4.3 Verwerking in de jaarrekening van de deelnemers in de joint venture 913
34.5 Presentatie en toelichting 914
34.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 914
34.7 Belangrijke verschillen met IFRS 915

35 PUBLIEK-PRIVATE CONCESSIEOVEREENKOMSTEN 917
35.1 Inleiding 917
35.2 Toepassingsgebied 917
35.3 Verwerking en waardering vergoedingen 917
35.4 Verwerking en waardering financieel actief of immaterieel actief 918
35.5 Overige bepalingen 924
35.6 Toelichting 926
35.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 927
35.8 Belangrijke verschillen met IFRS 927

36 CAPITA SELECTA: CRYPTOCURRENCIES, KUNSTWERKEN EN INVLOED COVID-19 929
36.1 Cryptocurrencies 929
36.2 Kunstwerken 932
36.3 Invloed Covid-19 934
36.3.1 Inleiding 934
36.3.2 Covid-19 gerelateerde RJ-Uitingen 935
36.3.3 Materiële oordelen en onzekerheden 939
36.3.4 Continuïteit 940
36.3.5 Gebeurtenissen na balansdatum 941
36.3.6 Bijzondere waardevermindering van niet-fi nanciële activa 942
36.3.7 Bijzondere waardevermindering van vorderingen 946
36.3.8 Reorganisaties 948
36.3.9 Verlieslatende contracten 948
36.3.10 Modificatie van leningvoorwaarden 949
36.3.11 Schending van convenanten 950
36.3.12 Leases: tegemoetkomingen aan huurders 950
36.3.13 Overheidssubsidies 952
36.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 954
36.5 Belangrijke verschillen met IFRS 955
37 TUSSENTIJDSE BERICHTEN 957
37.1 Inleiding 957
37.2 Vorm en inhoud van tussentijdse berichten 957
37.2.1 Verkorte overzichten 957
37.2.2 Vergelijkende cijfers 958
37.2.3 Bestuurstoelichting en kengetallen 960
37.2.4 Winst per aandeel 960
37.2.5 Additionele informatie 960
37.3 Toelichting in tussentijdse berichten 961
37.4 Verwerking en waardering van posten in tussentijdse berichten 962
37.4.1 Inleiding 962
37.4.2 Toerekening van opbrengsten en kosten 962
37.4.3 Belastinglast 963
37.4.4 Schattingen 964
37.4.5 Stelselwijzigingen 965
37.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 965
37.6 Belangrijke verschillen met IFRS 966

38 JAARREKENING KLEINE RECHTSPERSONEN OP FISCALE GRONDSLAGEN 967
38.1 Inleiding 967
38.2 Achtergrond optie gebruik fiscale grondslagen 969
38.3 Toepassingsgebied 970
38.4 Verwerking en waardering 971
38.5 Presentatie en toelichting 974
38.6 Overgang naar fiscale waarderingsgrondslagen en wijziging van fiscale waarderingsregels 976
38.7 Positie van aandeelhouders 976
38.8 Belangrijke verschillen met IFRS 977

39 JAARREKENING MICRORECHTSPERSONEN 979
39.1 Inleiding 979
39.2 Toepassingsgebied 979
39.3 Verwerking en waardering 979
39.4 Presentatie 981
39.5 Toelichting 982
39.6 Overige vrijstellingen 982
39.7 Publicatieplicht 982
39.8 Belangrijke verschillen met IFRS 983

40 COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 985
40.1 Toepasselijkheid Titel 9 Boek 2 BW 985
40.1.1 Algemeen 985
40.1.2 In stand houden van een of meer ondernemingen 985
40.1.3 Netto-omzet 987
40.1.4 Openbaarmaking gelijkwaardige jaarrekening 989
40.2 Jaarverslaggeving algemeen 989
40.2.1 Inleiding 989
40.2.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 989
40.2.3 Titel 9 Boek 2 BW en Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 989
40.2.4 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 990
40.2.5 Termijn voor opmaken jaarrekening 990
40.2.6 Ondertekenen jaarrekening 991
40.2.7 Vaststellen jaarrekening 991
40.2.8 Decharge van bestuurders en toezichthouders 991
40.2.9 Onderdelen jaarbericht 992
40.2.10 Openbaarmaking 993
40.2.11 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 994
40.3 Specifieke bepalingen over de jaarrekening 994
40.3.1 Van toepassing zijnde richtlijnen 994
40.3.2 Algemene vermeldingen in de toelichting 995
40.3.3 Modellen balans en winst-en-verliesrekening 996
40.3.4 Prijsgrondslagen 996
40.3.5 Eigen vermogen 997
40.3.6 Winst-en-verliesrekening respectievelijk exploitatierekening 998
40.3.7 Bezoldiging bestuurders en toezichthouders 998
40.3.8 Resultaatbestemming 999
40.3.9 Consolidatie 999
40.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine commerciële stichtingen en verenigingen 999
40.5 Belangrijke verschillen met IFRS 999

41 NIET-COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 1001
41.1 Jaarverslaggeving algemeen 1001
41.1.1 Inleiding 1001
41.1.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 1002
41.1.3 Doelstelling jaarrekening 1002
41.1.4 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving en toepassing groottecriteria 1002
41.1.5 Specifieke wettelijke jaarrekeningverplichtingen 1003
41.1.6 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 1004
41.1.7 Termijn voor opmaken jaarrekening 1004
41.1.8 Ondertekenen jaarrekening 1004
41.1.9 Vaststellen jaarrekening 1005
41.1.10 Decharge van bestuurders en toezichthouders 1005
41.1.11 Onderdelen jaarbericht 1005
41.1.11.1 Algemeen 1005
41.1.11.2 Jaarrekening 1006
41.1.11.3 Bestuursverslag 1006
41.1.11.4 Overige gegevens 1007
41.1.12 Openbaarmaking 1007
41.1.13 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 1007
41.2 De jaarrekening 1008
41.2.1 Inleiding 1008
41.2.2 Algemeen 1008
41.2.3 De balans met toelichting 1010
41.2.3.1 Algemeen 1010
41.2.3.2 Eigen vermogen 1011
41.2.4 De staat van baten en lasten met toelichting 1014
41.2.4.1 Begripsbepaling 1014
41.2.4.2 Uitgangspunt staat van baten en lasten 1015
41.2.4.3 Omvang van de bate 1016
41.2.4.4 Rubricering 1017
41.2.4.5 Saldo van de staat van baten en lasten en bestemming exploitatieresultaat 1017
41.2.4.6 Specifieke posten staat van baten en lasten 1018
41.2.4.7 Beloningen bestuurders en toezichthouders 1023
41.2.4.8 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 1024
41.2.5 Specifieke bepalingen Titel 9 Boek 2 BW 1025
41.2.6 Verwerking van gehouden aandelen door een Stichting Administratiekantoor 1027
41.3 Consolidatie 1027
41.3.1 Algemeen 1027
41.3.2 Bijzonderheden consolidatieplicht en consolidatie van stichtingen en verenigingen 1030
41.4 Verwerking van fusies en overnames 1030
41.4.1 Inleiding 1030
41.4.2 Verwerkingswijze bij juridische fusie 1031
41.4.3 Verwerkingswijze bij betaling koopsom 1031
41.4.4 Verwerkingswijze bij verwerving aandelen in een naamloze of besloten vennootschap 1032
41.4.5 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 1032
41.4.6 Toelichting 1032
41.5 Bestuursverslag 1032
41.5.1 Algemeen 1032
41.5.2 Inhoud bestuursverslag 1033
41.6 Vrijstellingen voor middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 1034
41.7 Belangrijke verschillen met IFRS 1035

BIJLAGEN 1037
1 Enkele bepalingen uit Boek 2 BW 1037
2 Bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW (Afdeling 1 t/m 13) 1059
3 Enkele bepalingen uit de Wet op de ondernemingsraden 1093
4 Enkele bepalingen uit de Handelsregisterwet 2007 1097
5 Tekst van het Besluit actuele waarde 1099
6 Tekst van het Besluit modellen jaarrekening 1115
7 Tekst van het Besluit fiscale waarderingsgrondslagen 1151
8 Besluit inhoud bestuursverslag 1157
9 Besluit Artikel 10 Overnamerichtlijn 1161
10 Besluit bekendmaking niet-financiële informatie 1163
11 Relevante bepalingen Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid 1165

TREFWOORDENREGISTER 1171