Inkomen uit aanmerkelijk belang

Voorwoord / V

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1

HOOFDSTUK 2
De strekking van de aanmerkelijkbelangregeling / 5
2.1 Inleiding / 5
2.2 De strekking van de aanmerkelijkbelangregeling in de loop van de jaren / 5
2.2.1 Inleiding / 5
2.2.2 De strekking onder het Besluit IB 1941 / 6
2.2.3 De strekking onder de Wet IB 1964 tot 1997 / 6
2.2.4 De strekking ingaande 1997 / 9
2.2.5 De strekking onder de Wet IB 2001 / 12
2.3 De vergelijking met de natuurlijk persoon als ondernemer en als particulier / 15
2.4 De vergelijking met de aandeelhouder in een open vennootschap / 17
2.5 Een blik in de toekomst: commissie-Dijkhuizen / 18

HOOFDSTUK 3
Het aanmerkelijk belang als zelfstandige inkomenscategorie / 19
3.1 Wetsgeschiedenis / 19
3.1.1 Inleiding / 19
3.1.2 Bronnenvolgorde onder het Besluit IB 1941 / 19
3.1.3 De Wet IB 1964 van 1965 tot en met 1996 / 20
3.1.4 In de periode 1997 tot en met 2000 / 20
3.1.5 Onder de Wet IB 2001 / 21
3.2 De verhouding tot de winst uit onderneming / 22
3.3 De verhouding tot het resultaat uit een werkzaamheid / 22
3.3.1 Resultaat uit een werkzaamheid / 22
3.3.2 Aanmerkelijk belang en de terbeschikkingstellingsregeling / 23
3.3.2.1 Aandelen / 23
3.3.2.2 Vorderingen op de BV / 23
3.3.3 Aanmerkelijk belang en normaal vermogensbeheer / 24
3.3.4 Aanmerkelijk belang en lucratief belang / 25
3.3.5 Aanmerkelijk belang en inkomen uit een dienstbetrekking / 26
3.4 De verhouding tot het inkomen uit sparen en beleggen / 26
3.4.1 Historie: samenloop met inkomsten uit vermogen / 26
3.4.2 De verhouding met inkomen uit sparen en beleggen onder de Wet IB
2001 / 28

HOOFDSTUK 4
Vennootschappen met een in aandelen verdeeld kapitaal / 31
4.1 Plaats van vestiging en aard van de activiteiten / 31
4.2 Verdeeld in aandelen / 33
4.3 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid / 34
4.3.1 De diverse rechtsvormen en de voorperiode / 34
4.3.2 De Landgoed-BV (NSW-rechtspersonen) / 36
4.3.3 De BV met subjectieve vrijstelling / 37
4.3.4 De BV met objectieve vrijstelling / 37
4.3.5 De BV met nultarief / 38
4.4 De open commanditaire vennootschap / 39
4.5 De maatschap op aandelen / 39
4.6 Het beleggingsfonds / 40
4.7 De coöperatie / 42

HOOFDSTUK 5
Aandelen, winstbewijzen en opties / 45
5.1 Verschijningsvormen, inleiding / 45
5.2 Aandelen / 46
5.2.1 Inleiding / 46
5.2.2 Gewone aandelen, prioriteits- en preferente aandelen, soort- en letteraandelen / 47
5.2.3 Juridische macht of economisch belang bij de aandelen / 52
5.2.3.1 Juridisch en/of economisch / 52
5.2.3.2 Juridische macht / 52
5.2.3.3 Economisch belang / 53
5.2.3.4 Aandelen zonder stemrecht en aandelen zonder winstrecht / 55
5.2.3.5 Beoordeling in concreto / 56
5.2.4 Certificaten van aandelen / 56
5.2.5 Claimrechten, bonusaandelen en fusieaandelen / 58
5.2.6 Vruchtgebruik en blote eigendom van aandelen / 59
5.3 Winstbewijzen / 60
5.4 Opties / 60
5.5 Participaties open fondsen voor gemene rekening / 63
5.6 Lidmaatschapsrechten in coöperaties / 63

HOOFDSTUK 6
Aanmerkelijkbelanghouderschap / 65
6.1 Inleiding / 65
6.2 Geplaatst kapitaal / 65
6.3 Direct en indirect aandeelhouderschap / 67
6.3.1 Het ontstaan van het begrip ‘indirect’ / 67
6.3.2 Vormen van indirect aandeelhouderschap / 68
6.3.3 Voor wie tellen de aandelenbelangen? / 70
6.3.4 Bij ontbreken van economisch belang / 73
6.4 Certificaten van aandelen / 73
6.5 Vruchtgebruik / 75
6.6 De grenzen bij aandelen / 75
6.7 Grenzen bij winstbewijzen / 78
6.8 Grenzen bij opties / 78
6.9 Grenzen bij coöperaties / 81
6.10 Grenzen bij open fondsen / 81
6.11 Grenzen bij de open commandiaire vennootschappen / 81
6.12 De familiale meetrekregeling van artikel 4.10 Wet IB 2001 / 82
6.13 De objectmeesleepregeling van artikel 4.9 Wet IB 2001 / 85
6.14 Overige gevolgen aanmerkelijk belang / 86

HOOFDSTUK 7
Reguliere voordelen / 87
7.1 Inleiding / 87
7.2 Dividenden uit aandelen / 88
7.3 Inkomsten uit winstbewijzen / 92
7.4 Een belang in een buitenlandse beleggingsmaatschappij / 93
7.5 Teruggaaf van gestort kapitaal / 95
7.5.1 Inleiding / 95
7.5.2 Bij aandelen / 96
7.5.3 Bij bewijzen van deelgerechtigdheid / 98
7.5.4 Bij winstbewijzen / 98
7.6 Bonusaandelen / 98
7.6.1 Algemeen / 98
7.6.2 Bij niet-beleggingsinstellingen / 99
7.6.3 Bij beleggingsinstellingen in de zin van artikel 28 Wet VPB 1969 / 100
7.7 Aftrekbare kosten / 100
7.7.1 Algemeen kostenbegrip / 100
7.7.2 Uitzondering voor overbedelingsschulden / 101
7.7.3 Schulden met beperkte betalingsverplichtingen / 101
7.7.4 Niet aftrekbare kosten / 102
7.7.5 Aftrek naar welk tarief? / 103
7.8 Negatieve voordelen / 104

HOOFDSTUK 8
Vervreemding / 105
8.1 Inleiding / 105
8.2 Het perfect worden van de obligatoire overeenkomst / 107
8.2.1 Het systeem van de winstsfeer of van de inkomstensfeer / 107
8.2.2 Het perfect worden van de obligatoire overeenkomst / 107
8.2.3 Een bespreking van HR 10 februari 1960, BNB 1960/123 / 108
8.3 Gehele of gedeeltelijke vervreemding / 110
8.4 Rechtshandelingen met de vennootschap / 111
8.4.1 Uitgifte van gelijksoortige aandelen aan de aandeelhouders / 111
8.4.2 Uitgifte van bonusaandelen / 112
8.4.3 Uitgifte van andersoortige aandelen aan de aandeelhouders / 112
8.4.4 Verbijzondering van aandeelhoudersrechten bij uitgifte van aandelen / 112
8.4.5 Uitgifte van aandelen aan derden / 115
8.4.6 Uitgifte van winstbewijzen aan aandeelhouders / 115
8.4.7 Uitgifte van winstbewijzen aan derden / 117
8.4.8 Omwisseling van stukken / 117
8.4.8.1 Verdere handelingen / 117
8.4.8.2 Formele wijzigingen / 118
8.4.8.3 Materiële wijzigingen in de stukken / 118
8.4.8.4 Aandeelhouders en stukken; wijzigingen? / 118
8.4.8.5 Verlettering van aandelen / 120
8.4.9 Inkoop van aandelen / 121
8.4.10 Afkoop en inkoop van winstbewijzen / 123
8.4.11 Liquidatie van de vennootschap / 123
8.5 Certificeren / 124
8.6 Verkoop / 126
8.6.1 Vergunningen voorafgaand aan verkoop / 126
8.6.2 De prijsbepaling / 127
8.6.3 De prijsherziening / 128
8.6.4 Voorwaarde en tijdsbepaling / 128
8.6.5 Ontbinding alsmede nietigheid van de overeenkomst / 130
8.6.6 Bij koopopties / 131
8.7 Schenking / 131
8.8 Ruil / 132
8.8.1 Ruil algemeen: het arrest BNB 1960/123 / 132
8.8.2 Ruil bij inbreng in een holding: het arrest BNB 1990/147 / 133
8.8.3 Vrijwel geen doorschuifmogelijkheden / 134
8.9 Aandelenfusie / 135
8.10 Juridische fusie / 136
8.11 Juridische splitsing / 137
8.12 Huwelijk, overlijden en verdeling / 138
8.13 Inbreng in het vermogen van een onderneming of werkzaamheid / 139
8.14 Eindigen van de aanmerkelijkbelangpositie / 139
8.15 Emigratie / 140
8.16 Opties / 141
8.16.1 Het verlenen van een koopoptie / 141
8.16.2 Afzien van het optierecht / 142
8.17 Vervreemding bij afgezonderd particulier vermogen / 142
8.17.1 Afgezonderd particulier vermogen algemeen / 142
8.17.2 Inbreng in een afgezonderd particulier vermogen / 143
8.17.3 Beëindiging van de toerekening / 143
8.18 Bij forfaitair rendement / 144
8.19 Vervreemding op verzoek bij fictief aanmerkelijk belang / 145
8.20 Vestiging en beëindiging van een genotsrecht / 145
8.20.1 Het vestigen van een genotsrecht / 145
8.20.2 Bij vervreemding van de onderliggende aandelen / 146
8.20.3 Bij beëindiging van het genotsrecht / 147
8.21 Zekerheidsoverdracht en beslag / 147
8.22 Geruisloze terugkeer uit de BV / 147
8.23 Op verzoek bij situaties artikel 4.17 Wet IB 2001 / 148
8.24 Grensoverschrijdingen bij beleggingsinstellingen / 148

HOOFDSTUK 9
De verkrijgingsprijs / 151
9.1 Inleiding / 151
9.1.1 Algemeen / 151
9.1.2 De periode voor 1996 / 152
9.1.3 Ingaande 1997 / 156
9.1.4 Ingaande 2001 / 157
9.2 Bij het bereiken van een aanmerkelijkbelangpositie / 157
9.3 De pakketverkrijgingprijs / 159
9.3.1 Algemeen / 159
9.3.2 Vaststelling bij beschikking / 159
9.3.3 Verdeling over blote eigendom en vruchtgebruik / 160
9.4 Bij immigratie en remigratie / 161
9.4.1 Algemeen / 161
9.4.2 De verkrijgingsprijs bij immigratie zonder voorafgaande binnenlandse of buitenlandse belastingplicht / 163
9.4.3 De verkrijgingsprijs bij immigratie en voorafgaande binnenlandse of buitenlandse belastingplicht / 163
9.4.3.1 Algemeen / 163
9.4.3.2 Samenloop met buitenlandse emigratieheffing / 164
9.4.3.3 Niet beclaimde waardestijgingen / 164
9.4.3.4 Step-down bij waardedaling buitenlandse periode / 167
9.4.4 Remigratie / 167
9.4.4.1 Algemeen / 167
9.4.4.2 Vermindering nog openstaande conserverende aanslag tot nihil / 167
9.4.4.3 Verhoging wegens betalingen conserverende aanslag / 168
9.4.4.4 Vermindering wegens negatief vervreemdingsvoordeel / 168
9.4.5 Remigratie en passantenregeling / 168
9.4.6 Zetelverplaatsing / 169
9.4.7 Bij aandelen of winstbewijzen verkregen krachtens huwelijksvermogensrecht, erfrecht, verdeling of gift / 169
9.4.8 Bij tussenschuiven van een holding / 171
9.4.9 Voorbeeld / 173
9.5 Bij emissie / 174
9.6 Bij forfaitair rendement / 175
9.7 Bij gebruikelijk loon, fictieve huur en fictieve rente / 176
9.8 Bij opties / 177
9.8.1 Callopties / 177
9.8.2 Putopties / 178
9.9 Bij toepassing van artikel 4.17a of 4.17c Wet IB 2001 / 179
9.10 Bij toepassing van de fusiefaciliteiten / 179
9.10.1 Algemeen / 179
9.10.2 De aandelenfusie / 179
9.10.3 De juridische splitsing / 180
9.10.4 De juridische fusie / 180
9.11 Huwelijk, erfrecht en verkrijging van een buitenlandse particulier / 180
9.11.1 Inleiding / 180
9.11.2 Vaststelling van de verkrijgingsprijs / 181
9.11.3 Gevolgen voor de conserverende aanslag / 182
9.11.4 Bijzondere bepaling bij fusie / 182
9.11.5 Voorbeeld / 182

HOOFDSTUK 10
De overdrachtsprijs / 185
10.1 Kosten / 185
10.2 Betaling in termijnen / 187
10.2.1 Inleiding / 187
10.2.2 Bij vaststaand totaalbedrag van de te ontvangen termijnen / 188
10.2.3 Bij onzekerheid aangaande aantal of hoogte van de termijnen / 188
10.3 Betaling na de vervreemding / 189
10.4 Prijscorrecties, en wijziging van de prijs / 190
10.5 De waarde van de tegenprestatie / 192
10.5.1 De tegenprestatie naar de werkelijke waarde / 192
10.5.2 De tegenprestatie in geld / 192
10.5.3 De werkelijke aard en inhoud / 192
10.5.4 De tegenprestatie in goederen en rechten / 193
10.5.5 Hoe bij onvoldoende solvabel handelen van de koper? / 194
10.6 Bij overdracht aandelen aan een stichting werknemerszelfbestuur / 195

HOOFDSTUK 11
Bijzonderheden bij de winstberekening / 197
11.1 Kosten / 197
11.1.1 Inleiding / 197
11.1.2 Aftrekbare kosten tegenover reguliere inkomsten / 198
11.1.3 Kosten in de sfeer van de vervreemdingsvoordelen / 198
11.1.3.1 De formulering in de loop van de tijd / 198
11.1.3.2 De verwantschap bij kosten in diverse sferen / 200
11.1.3.3 Aftrek van welke kosten? / 202
11.1.3.4 Samenvatting / 204
11.1.4 Kosten en renten van geldleningen / 204
11.1.4.1 Aftrek naar het tarief voor aanmerkelijk belang / 204
11.1.4.2 Juister lijkt aftrek naar (steeds) progressief tarief / 205
11.2 Waarde in het economische verkeer / 206
11.2.1 Inleiding / 206
11.2.2 De geschiedenis van de bepaling / 206
11.2.3 In welke gevallen geldt artikel 4.22 Wet IB 2001? / 208
11.2.3.1 Algemeen / 208
11.2.3.2 Niet onder normale omstandigheden / 209
11.2.3.3 Familierelaties / 210
11.2.3.4 Relatie met de enig aandeelhouder / 212
11.2.3.5 Correctie naar beneden / 212
11.2.3.6 Bij vervreemding met behoud van belang / 213
11.2.4 Bepaling van de waarde in het economisch verkeer / 214
11.2.4.1 Waarde objectief of subjectief / 214
11.2.4.2 Hoe met de kosten? / 214
11.2.4.3 De waarde in concreto / 215
11.3 Welke aandelen zijn vervreemd? / 217
11.3.1 Inleiding / 217
11.3.2 Per soort een pakketverkrijgingsprijs / 217
11.3.3 Bij deelvervreemding / 218
11.4 Het gestort kapitaal / 218
11.4.1 De jaren tot en met 1996 / 218
11.4.2 Ingaande 1997 en thans / 220
11.4.3 Gestort kapitaal / 220
11.5 Vreemde valuta / 223

HOOFDSTUK 12
Rechtshandelingen met de vennootschap / 227
12.1 Emissie / 227
12.1.1 De waarde van hetgeen wordt gestort bij emissie / 227
12.1.2 Bij geruisloze inbreng van artikel 3.65 Wet IB 2001 / 227
12.1.3 Waarden bij inbreng van vorderingen / 228
12.1.4 Storting na emissie / 231
12.2 Storting beneden de reële waarde; claim / 231
12.3 Bonusaandelen en bijschrijving op aandelen / 232
12.4 Omwisseling / 234
12.5 Terugbetaling en afstempeling / 234
12.5.1 Terugbetaling / 234
12.5.2 Terugbetaling en gestort kapitaal / 235
12.5.3 Afstempeling / 236
12.5.4 Teruggave van aandelen / 236
12.5.5 Terugbetaling bij winstbewijzen / 236
12.6 Inkoop van aandelen / 236
12.7 Liquidatie / 237
12.7.1 Hoofdregel / 237
12.7.2 Bij geruisloze terugkeer uit de BV (artikel 14c Wet VPB 1969) / 238

HOOFDSTUK 13
Huwelijk, overlijden en verdeling / 241
13.1 Inleiding / 241
13.2 Aandelen, parten en pakketten / 242
13.3 Historische voorbeschouwing in het licht van BNB 1955/80 / 243
13.3.1 Verdeling; geen terugwerkende kracht / 243
13.3.2 Het arrest BNB 1955/80 / 245
13.3.3 De Wet IB 1964 tot en met 1996 / 246
13.3.4 De periode 1997-2001 / 247
13.3.5 Bij de invoering van de Wet IB 2001 / 248
13.3.6 Ingaande 2010 / 249
13.4 Het huwelijk buiten gemeenschap van goederen / 249
13.5 Huwelijk en boedelmenging / 252
13.5.1 Boedelmenging en aanmerkelijkbelanghouderschap / 252
13.5.2 Tijdstip van boedelmenging / 254
13.5.3 Boedelmenging en vervreemding / 254
13.5.4 Vervreemding tussen echtgenoten / 255
13.6 Ontbinding en verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap anders dan door overlijden / 255
13.6.1 Ontbinding en vervreemding / 255
13.6.2 Afstand doen van de gemeenschap / 257
13.7 De doorschuiffaciliteit van artikel 4.17 Wet IB 2001 / 257
13.7.1 Verplichte doorschuiving / 257
13.7.2 Afrekenen op verzoek / 258
13.8 Het openvallen van de nalatenschap / 259
13.8.1 Het openvallen / 259
13.8.2 Het verwerpen van de nalatenschap / 259
13.8.3 Aspecten van de verdeling: toerekenen aanmerkelijkbelanghouderschap / 261
13.8.4 Vererving ab intestaat en krachtens testament / 261
13.9 Legaten / 261
13.9.1 Niet-aanvaarding van het legaat / 261
13.9.2 Levering van de goederen / 262
13.9.3 De gerechtigdheid tot de gelegateerde aandelen / 263
13.9.4 Vervreemding bij legaat en het Besluit van de Staatssecretaris / 263
13.9.5 Legatering van genotsrechten / 265
13.9.6 Legaat en legaat tegen inbreng / 266
13.9.7 Legaat met opschortende opeisbaarheid / 267
13.9.8 Legaat ten gunste van een rechtspersoon / 267
13.9.9 Legaat ten gunste van algemeen nut beogende instelling (anbi) / 268
13.10 Testamentaire lasten / 268
13.11 De faciliteit van artikel 4.17a Wet IB 2001 / 269
13.11.1 Inleiding / 269
13.11.2 Onder welke voorwaarden is artikel 4.17a Wet IB 2001 van toepassing? / 270
13.11.3 Doorschuiffaciliteit ziet alleen op ondernemingsvermogen / 271
13.11.3.1 Ratio / 271
13.11.3.2 Wel of geen onderneming / 273
13.11.3.3 Splitsing van de overdrachtsprijs / 273
13.11.3.4 Etikettering van het vermogen / 274
13.11.3.5 Het ondernemingsvermogen, zesde tot en met achtste lid van artikel 4.17 Wet IB 2001 / 274
13.11.4 De faciliteit van artikel 4.17a Wet IB 2001 en preferente aandelen / 278
13.11.4.1 Inleiding / 278
13.11.4.2 Ratio bijzondere regeling preferente aandelen / 278
13.11.4.3 Begrip ‘preferente aandelen’ / 279
13.11.4.4 De voorwaarden / 279
13.11.4.5 Koppeling van preferente aandelen aan gewone aandelen / 281
13.11.4.6 Preferente aandelen ontstaan vóór 1 januari 2010 / 281
13.11.4.7 Preferente aandelen ontstaan bij toepassing van artikel 3.65 Wet IB 2001 / 282
13.11.5 Samenloop met de faciliteit van artikel 4.17 Wet IB 2001 / 283
13.11.6 Liquiditeitsproblemen en verzachting / 283
13.12 De verdeling van de nalatenschap / 283
13.12.1 Inkorting / 283
13.12.2 Hoofdregel: vervreemding voor zover sprake is van onderbedeling / 284
13.12.3 De ouderlijke boedelverdeling / 284
13.12.4 Verdeling en genotsrechten / 285
13.13 De faciliteit van artikel 4.17b Wet IB 2001 / 285
13.13.1 De voorwaarden / 285
13.13.2 Verdeling met buitenlandse erfgenaam en terugkeer naar de binnenlandse sfeer / 286
13.13.3 Preferente aandelen / 287
13.14 Verdeling huwelijksgoederengemeenschap bij overlijden / 287
13.15 De termijn van twee jaar / 289
13.15.1 Inleiding / 289
13.15.2 Begin en eindtijdstip / 289
13.15.3 Verlenging van de termijn / 291
13.16 Het verzoek / 291
13.16.1 Inleiding / 291
13.16.2 Verzoek door de gezamenlijke belanghebbenden / 292
13.16.3 Per pakket of per deel van een pakket / 292
13.16.4 Vormvoorschriften / 293
13.16.5 Afrekenen of doorschuiven / 294
13.17 Een voorbeeld van doorschuiven en afrekenen / 295
13.17.1 Inleiding en uitgangspunten / 295
13.17.2 X BV heeft alleen ondernemingsvermogen / 295
13.17.3 X BV heeft zowel ondernemingsvermogen als beleggingsvermogen / 297
13.17.3.1 Inleiding en uitgangspunten / 297
13.17.3.2 Variant 1: C is enig erfgenaam / 298
13.17.3.3 Variant 2: B en C zijn ieder voor de helft erfgenaam / 299
13.17.3.4 Variant 3: B is nagenoeg enig erfgenaam, C voor een verwaarloosbaar deel / 300
13.17.3.5 Conclusie / 301
13.18 Vrijstelling reguliere voordelen en afboeking bij vererfd aanmerkelijk belang / 302
13.18.1 Inleiding en ratio / 302
13.18.2 Voorwaarden / 303
13.18.3 Beperkingen aan de vrijstelling / 304
13.18.4 Gevolgen bij conserverende aanslag / 304
13.19 Doorschuiven en de verkrijgingsprijs / 305
13.19.1 Inleiding / 305
13.19.2 Bij overgang krachtens huwelijksvermogensrecht en verdeling van de huwelijksgemeenschap / 305
13.19.3 Bij overgang krachtens erfrecht / 305
13.19.4 Bij verdeling van een nalatenschap binnen twee jaar / 306
13.20 Conserverende aanslag in buitenlandse verhoudingen / 307
13.20.1 Algemeen / 307
13.20.2 Bij overgang krachtens huwelijksvermogensrecht en verdeling huwelijksgemeenschap anders dan door overlijden / 307
13.20.3 Bij overgang krachtens erfrecht / 308
13.20.4 Bij verdeling van de nalatenschap binnen twee jaar / 308

HOOFDSTUK 14
Vruchtgebruik en blote eigendom / 309
14.1 Inleiding: vermogenssfeer of inkomstensfeer / 309
14.2 Genotsrechten en aanmerkelijk belang / 310
14.3 Bloot eigendom en aanmerkelijk belang / 311
14.4 Van bloot eigendom of genotsrecht naar vol eigendom / 311
14.4.1 Bijkoop bloot eigendom door vruchtgebruiker / 311
14.4.2 Bijkoop vruchtgebruik door bloot eigenaar / 311
14.4.3 Aangroei van bloot eigendom naar vol eigendom / 311
14.5 Aanmerkelijk belang en genotsrechten bij overlijden / 312
14.6 Aanmerkelijk belang en genotsrechten door verdeling van de nalatenschap / 313
14.7 Aanmerkelijk belang en genotsrechten bij de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap / 313
14.8 Bestaande genotsrechten en hun toedeling / 313

HOOFDSTUK 15
Fusies en splitsing / 315
15.1 Inleiding / 315
15.2 Bedrijfsfusie / 316
15.3 Aandelenfusie / 317
15.3.1 Aandelenfusie is als regel belastbaar / 317
15.3.2 De historie van de doorschuifregeling in klein bestek / 317
15.3.3 Inhoud van de doorschuifregeling / 320
15.3.4 Een doorschuifregeling bij de aandelenfusie / 320
15.3.5 Mits sprake is van uitreiking van (nieuwe) aandelen / 321
15.3.5.1 Emissie / 321
15.3.5.2 Nieuwe aandelen / 321
15.3.5.3 Ook preferente aandelen / 322
15.3.5.4 Alleen bij directe ruil / 322
15.3.6 Een beperkte bijbetaling in contanten is toegestaan / 323
15.3.7 Overname door bepaalde vennootschappen / 324
15.3.8 Antimisbruik / 326
15.3.9 Hoe bij onzakelijke ruilverhoudingen? / 327
15.3.10 Beslissing en verzoek / 327
15.3.10.1 Doorschuiven op verzoek / 327
15.3.10.2 Hoe wordt de keuze voor doorschuiven kenbaar? / 328
15.3.10.3 Geheel of partieel doorschuiven? / 329
15.3.11 Een gewoon aanmerkelijk belang of een fictief aanmerkelijk belang / 329
15.4 Juridische fusie / 330
15.5 Juridische splitsing / 331

HOOFDSTUK 16
Bedrijfsopvolging door schenking / 333
16.1 Inleiding / 333
16.2 Voorwaarden / 334
16.3 Overige bijzondere bepalingen / 338
16.4 Doorschuiven / 338
16.5 Gevolgen voor de verkrijgingsprijs / 339
16.6 Voorbeeld / 340
16.7 Conserverende aanslag in buitenlandse verhoudingen / 341

HOOFDSTUK 17
Over emigratie, zetelverplaatsing en remigratie / 343
17.1 Inleiding / 343
17.2 Emigratie / 343
17.2.1 Inleiding / 343
17.2.2 De emigratieheffing in oorspronkelijke vorm / 345
17.2.3 Toetsing emigratieheffing onder de BRK / 347
17.2.4 Heffing bij emigratie en Europees recht: het arrest Hughes de Lasteyrie du Saillant / 348
17.2.5 Aanpassingen aan de heffing bij emigratie naar aanleiding van het arrest
Hughes de Lasteyrie du Saillant / 350
17.2.6 Het arrest HvJ EG 7 september 2006, zaak C-470/04 (N) / 351
17.2.7 De arresten van de Hoge Raad van 20 februari 2009: toetsing aan belastingverdragen en Europees recht / 354
17.2.8 Het arrest HvJ EU van 29 november 2011, nr. C-371/10 inzake National Grid Indus BV / 355
17.2.9 Onder verdragen met niet-lidstaten / 357
17.3 Passanten / 357
17.4 Zetelverplaatsing / 358
17.5 Remigratie / 360

HOOFDSTUK 18
Doorschuifregelingen en fictief aanmerkelijk belang / 361
18.1 In welke gevallen? / 361
18.2 Inkomen uit fictief aanmerkelijk belang / 362
18.2.1 Vervreemdingsvoordelen en reguliere inkomsten / 362
18.2.2 De fiscale claim / 363
18.3 Het object van het fictief aanmerkelijk belang / 365
18.3.1 Aandelen en winstbewijzen / 365
18.3.2 Bonusaandelen en claims / 365
18.3.3 Fictief aanmerkelijk belang en de meesleep- en meetrekregelingen / 366
18.4 Het einde van het fictieve aanmerkelijk belang / 366
18.5 Doorschuiffaciliteiten / 367
18.5.1 Inleiding / 367
18.5.2 Omzetting onderneming in een NV of BV / 367
18.5.3 Bij het einde van het fictief aanmerkelijk belang / 368

HOOFDSTUK 19
Tijdstip van het behalen van inkomen uit aanmerkelijk belang / 371
19.1 Historie tot 2001 / 371
19.1.1 Tot 1997 / 371
19.1.2 De herziening van 1997 / 373
19.2 Tijdstip van inkomen uit aanmerkelijk belang ingaande 2001 / 373
19.2.1 Inleiding / 373
19.2.2 Genietingstijdstip reguliere voordelen / 374
19.2.3 Genietingstijdstip bij aftrekbare kosten betreffende reguliere voordelen / 375
19.2.3.1 Kasstelsel / 375
19.2.3.2 Temporisering bij vooruitbetaalde rente / 376
19.2.4 Genietingstijdstip vervreemdingsvoordelen / 378
19.2.4.1 Hoofdregel: het perfect worden van de obligatoire overeenkomst / 378
19.2.4.2 Bij emigratie / 379
19.2.4.3 Bij het verlenen van een koopoptie / 379
19.2.4.4 Bij betaling in termijnen en nadere vaststelling van de overdrachtsprijs / 379
19.2.4.5 Bij liquidatie / 379
19.2.4.6 Bij afrekenen op verzoek / 380
19.2.4.7 Bij geruisloze terugkeer uit de BV / 380
19.2.4.8 Bij fusie en splitsing / 380
19.3 Onzekerheden bij de hoogte van de wederprestatie bij de vervreemding / 381
19.3.1 Inschatten van goede en kwade kansen / 381
19.3.2 Betaling in termijnen / 381
19.3.3 Wijziging van de overeenkomst / 382
19.3.4 Solvabiliteitsrisico en prijscorrectie / 382
19.3.4.1 Inleiding / 382
19.3.4.2 Niet-betaling door insolvabiliteit / 383
19.3.4.3 Bij inwerkingtreding van aanpassingsgronden in de oorspronkelijke overeenkomst / 383
19.3.4.4 Aanpassingen bij nadere overeenkomst / 384
19.3.4.5 Conclusie / 384
19.4 Ontbindende voorwaarde / 385
19.4.1 Translatieve werking / 385
19.4.2 De heffing blijft in stand / 385
19.4.3 Wel een aftrekpost in een later jaar / 386
19.4.4 Herleven van de verkrijgingsprijs / 387
19.5 Ontbinding na wanprestatie / 387
19.5.1 Artikel 6:265 BW / 387
19.5.2 Boete en rouwkoopsom / 388
19.5.3 Ontbinding is contractueel uitgesloten / 388
19.5.4 Rechtspraak ter zake / 388
19.5.5 Parlementaire visie ingaande 1997 / 389
19.5.6 De huidige stand van zaken / 389
19.5.7 Samenvatting / 389
19.6 Dwaling / 390

HOOFDSTUK 20
Inkomen uit aanmerkelijk belang / 391
20.1 Grootte van het inkomen uit aanmerkelijk belang / 391
20.2 Nog een correctie op de grootte van de winst of het verlies? / 392
20.3 Partners en kind / 392
20.4 Winst en verlies uit aanmerkelijk belang binnen eenzelfde jaar / 394
20.5 Heffing bij winst uit aanmerkelijk belang / 395

HOOFDSTUK 21
Verlies uit aanmerkelijk belang / 397
21.1 Inleiding / 397
21.2 Historie / 397
21.2.1 Tot 2001 / 397
21.2.2 Ingaande 2001 / 398
21.3 De grootte van het verlies uit aanmerkelijk belang / 399
21.3.1 Algemeen / 399
21.3.2 Te conserveren inkomen blijft buiten beschouwing / 400
21.3.3 Geen tussentijdse verliesneming bij behoud van belang / 400
21.3.4 Geen verliesneming in samenhang met afgezonderd particulier vermogen / 403
21.3.5 Geen verliesneming bij terugkeer uit de BV / 404
21.3.6 Horizontale verliescompensatie / 404
21.3.7 Geen compensatie met inkomen in andere boxen / 405
21.4 Verticale verliesverrekening / 405
21.5 Vaststelling bij beschikking / 406
21.6 Belastingcredit bij einde van het aanmerkelijk belang / 407
21.6.1 Algemeen / 407
21.6.2 Uitwerking in artikel 2.11a Wet IB 2001 / 410
21.7 Man, vrouw en kind / 411

HOOFDSTUK 22
Aanmerkelijk belang en buitenland / 413
22.1 Aanmerkelijk belang in een buitenlandse vennootschap / 413
22.2 Buitenlandse belastingplicht ter zake van een aanmerkelijk belang / 414
22.2.1 Buitenlandse belastingplicht / 414
22.2.2 Korte historische schets / 415
22.2.3 Begrip ‘aanmerkelijk belang’ bij buitenlandse belastingplicht / 416
22.2.4 Inkomen uit aanmerkelijk belang bij buitenlandse belastingplicht algemeen / 418
22.2.5 Buitenlandse belastingplicht over reguliere voordelen / 419
22.2.6 Buitenlandse belastingplicht over vervreemdingswinsten / 420
22.2.6.1 Algemeen / 420
22.2.6.2 Doorschuiving bij fusie / 420
22.2.6.3 Zetelverplaatsing / 420
22.2.6.4 Samenloop met conserverende aanslag bij emigratie / 421
22.2.7 Buitenlandse belastingplicht en verliescompensatie / 422
22.3 Aanmerkelijk belang en verdragen algemeen / 423
22.3.1 Het OESO-modelverdrag / 423
22.3.2 De Notitie Fiscaal Verdragsbeleid / 424
22.4 Bijzonderheden bij een aantal specifieke bilaterale verdragen / 427
22.5 Verdragtoepassing bij aanmerkelijk belang / 430
22.5.1 Begrip ‘aanmerkelijk belang’ / 430
22.5.2 Maatschappelijk kapitaal in het Verdrag met Zwitserland / 430
22.5.3 Enige jurisprudentie gewezen onder de Wet IB 1964 / 431
22.5.4 Vervreemding bij overgang onder algemene titel / 432
22.5.5 Inkoop van eigen aandelen / 432
22.5.6 Bij liquidatie-uitkering / 434
22.5.7 Vervreemding van na emigratie verkregen aandelen / 436
22.5.8 Samenvatting / 437

HOOFDSTUK 23
Faciliteiten in de invorderingssfeer / 439
23.1 Inleiding / 439
23.2 De conserverende aanslag bij vervreemding / 440
23.2.1 Algemeen / 440
23.2.2 Wanneer een conserverende aanslag? / 440
23.2.3 De voorwaarden / 441
23.2.3.1 Algemeen / 441
23.2.3.2 Verzoek, zekerheid en EU-recht / 441
23.2.3.3 Het verzoek / 443
23.2.3.4 De zekerheid / 443
23.2.3.5 Overige voorwaarden / 444
23.2.4 Beëindiging van het uitstel van betaling / 445
23.2.4.1 Algemeen / 445
23.2.4.2 Beëindiging bij vervreemding / 447
23.2.4.3 Beëindiging bij dividenduitdeling / 447
23.2.4.4 Beëindiging bij teruggaaf / 448
23.2.4.5 Beëindiging bij niet voldoen aan voorwaarden / 448
23.2.5 Voortzetting van het uitstel / 449
23.2.6 Kwijtschelding van de conserverende aanslag / 450
23.2.6.1 Algemeen / 450
23.2.6.2 Bij reguliere voordelen / 451
23.2.6.3 Bij vervreemding / 453
23.3 Betalingsfaciliteit bij schuldig blijven koopsom / 454
23.3.1 Algemeen / 454
23.3.2 De voorwaarden / 454
23.3.3 Beëindiging van het uitstel van betaling / 455
23.4 Betalingsregeling bij verkapt dividend en indirect belang / 456
23.4.1 Inleiding / 456
23.4.2 Voorwaarden / 456
23.4.3 Beëindiging en vermindering / 457
23.5 Bijzondere aansprakelijkheid bij toepassing schenking / 457
23.5.1 Algemeen / 457
23.5.2 Europees recht / 458

HOOFDSTUK 24
Bedrijfsopvolging en successierecht / 461
24.1 Inleiding / 461
24.1.1 Algemeen / 461
24.1.2 Een korte geschiedenis van de bedrijfsopvolging / 462
24.1.3 Ratio en ambities van de huidige regeling / 464
24.1.4 De bedrijfsopvolgingsfaciliteit in klein bestek / 467
24.1.5 Gelijkheid en discriminatie / 468
24.1.5.1 De parlementaire behandeling / 468
24.1.5.2 Rechtbank Breda / 470
24.1.5.3 De Hoge Raad / 470
24.1.5.4 Het Europese Hof voor de rechten van de mens / 473
24.1.5.5 Kritiek / 473
24.2 De voorwaardelijke vrijstelling / 476
24.2.1 Inleiding / 476
24.2.2 Het ondernemingsvermogen van de objectieve onderneming / 476
24.2.3 De omvang van de voorwaardelijke vrijstelling / 477
24.2.4 Per onderneming of per verkrijger / 481
24.2.5 Het verzoek / 482
24.3 Ondernemingsvermogen / 482
24.3.1 Inleiding / 482
24.3.2 Het object van de bedrijfsopvolgingsregeling bij aanmerkelijk belang / 483
24.3.2.1 Aandelen e.a. / 483
24.3.2.2 Meesleep-, meetrek- en fictief aanmerkelijk belang / 484
24.3.3 De objectieve onderneming van de vennootschap / 485
24.3.3.1 Inleiding / 485
24.3.3.2 De materiële onderneming / 486
24.3.3.3 De medegerechtigdheid / 488
24.3.3.4 Ondernemingsvermogen en beleggingsvermogen / 488
24.3.3.5 Bijtelling in verband met beleggingsvermogen / 489
24.3.4 Voor toerekening kwalificerende belangen / 490
24.3.4.1 Inleiding belangen in andere lichamen / 490
24.3.4.2 Voorwaarden toerekening / 490
24.3.4.3 Toerekening / 493
24.3.4.4 Antimisbruikbepaling / 496
24.3.5 Niet voor toerekening kwalificerende belangen / 497
24.3.6 Bijzonderheden waardering / 498
24.3.6.1 Last en tegenprestatie / 498
24.3.6.2 Latente belastingen / 498
24.3.6.3 Niet uitgekeerde winst / 500
24.4 Erflater, schenker en het bezitsvereiste / 501
24.4.1 Inleiding / 501
24.4.2 Ratio van de termijn(en) / 502
24.4.3 Bezitsvereiste bij de erflater of schenker / 502
24.4.3.1 Inleiding / 502
24.4.3.2 Geruisloze terugkeer uit de BV / 504
24.4.3.3 Geruisloze omzetting in een BV / 505
24.4.3.4 Fusie en splitsing / 505
24.4.3.5 Bij overlijden kort na verkrijging door schenking of vererving / 507
24.4.3.6 Bij indirecte belangen / 507
24.4.3.7 Bij tweetrapsmaking / 508
24.4.4 Bezitsvereiste bij de vennootschap / 508
24.4.4.1 Inleiding / 508
24.4.4.2 Bij zelfstandige ondernemingen en activa en passiva / 509
24.4.4.3 Bij deelnemingen / 512
24.4.5 Bezitstermijn bij later gestort beleggingsvermogen / 514
24.5 Verkrijger en verkrijging / 515
24.5.1 De verkrijger / 515
24.5.2 De verkrijging / 515
24.5.2.1 Inleiding / 515
24.5.2.2 Verkoop gevolgd door kwijtschelding / 515
24.5.2.3 Indirecte schenking / 517
24.5.2.4 Fictieve verkrijgingen / 518
24.5.2.5 Bij verkrijging door wijziging gerechtigdheid door verdeling nalatenschap / 518
24.6 Het voortzettingsvereiste / 522
24.6.1 Inleiding / 522
24.6.2 De termijn / 523
24.6.3 Bij vervreemding door verkrijger / 524
24.6.3.1 Algemeen / 524
24.6.3.2 Certificering van aandelen / 524
24.6.3.3 Aandelenfusie / 525
24.6.3.4 Juridische fusie en splitsing / 526
24.6.3.5 Bij overlijden en verdeling van de nalatenschap / 526
24.6.3.6 Bij boedelmenging en verdeling / 527
24.6.3.7 Bij uitoefenen van koopopties / 528
24.6.4 Bij beperking van toekomstige winstrechten / 528
24.6.5 Het lichaam houdt op winst uit de onderneming te genieten / 528
24.6.5.1 Inleiding / 528
24.6.5.2 Staking van de onderneming / 531
24.6.5.3 Geruisloze terugkeer uit de BV / 532
24.6.5.4 Bedrijfsfusie / 532
24.6.5.5 Uitzakken in de fiscale eenheid / 533
24.6.5.6 Bij faillissement / 534
24.6.5.7 Bij overdracht binnen de toerekeningsgroep / 534
24.6.6 Vervreemding van een belang door een lichaam / 535
24.6.6.1 Verkoop belang in dochter door een holdingvennootschap / 535
24.6.6.2 Inkoop van aandelen door de werkmaatschappij / 536
24.6.6.3 Juridische fusie en splitsing / 536
24.6.6.4 Liquidatie van een werkmaatschappij / 536
24.6.6.5 Aandelenemissie en joint ventures / 537
24.6.7 Samengesteld bezit / 537
24.6.8 De sanctie op niet voldoen aan het voortzettingsvereiste / 538
24.7 Bijzonderheden fictieve verkrijgingen / 539
24.7.1 Inleiding / 539
24.7.2 Voorbehoud vruchtgenot / 540
24.7.3 Verkoop met uitgestelde levering / 541
24.7.4 Schenken in zicht van overlijden / 542
24.7.5 Waardestijging door overlijden / 542
24.7.6 Bij afgezonderd particulier vermogen / 543
24.8 Bijzonderheden bij preferente aandelen / 544
24.8.1 Inleiding / 544
24.8.2 Preferente aandelen / 545
24.8.2.1 De preferentie / 545
24.8.2.2 Aandelen / 546
24.8.3 Kwalificerende preferente aandelen / 546
24.8.3.1 Voorwaarden algemeen / 546
24.8.3.2 Omzetting door erflater of schenker gehouden gewone aandelen / 548
24.8.3.3 Gelijktijdige toekenning van gewone aandelen aan iemand anders / 550
24.8.3.4 De onderneming van de vennootschap / 552
24.8.3.5 De gewone aandelen van de verkrijger / 552
24.8.4 Indirecte belangen in preferente aandelen / 557
24.8.5 Preferente aandelen en de bezitsduur bij de erflater of schenker / 558
24.8.6 Het voortzettingsvereiste bij preferente aandelen / 559
24.9 Ter beschikking gesteld vermogen / 560
24.9.1 Inleiding / 560
24.9.1.1 Parallel met buitenvennootschappelijk ondernemingsvermogen / 560
24.9.1.2 Geen consolidatie via de aandeelhouder bij natuurlijk persoon / 561
24.9.2 Voorwaarden / 562
24.9.2.1 Inleiding / 562
24.9.2.2 Dienstbaar aan de onderneming van de vennootschap waaraan
ter beschikking wordt gesteld / 562
24.9.2.3 De beperking tot onroerende zaken / 563
24.9.2.4 Voorwaarden te stellen aan de verkrijger / 565
24.9.3 Berekening van de vrijstelling / 566
24.9.4 De bezitseis bij ter beschikking gesteld vermogen / 568
24.9.5 Verkrijger en voortzettingsvereiste / 569
24.9.5.1 Inleiding / 569
24.9.5.2 Bij vervreemding van de achterliggende aandelen / 569
24.9.5.3 Bij vervreemding van de onroerende zaak / 570
24.9.5.4 Bij niet langer dienstbaar zijn aan de onderneming van de vennootschap / 571
24.10 Vrijstelling afrekenen en conserveren / 572
24.10.1 Inleiding / 572
24.10.2 Het voorwaardelijk vrijgestelde deel en de geconserveerde waarde / 572
24.10.3 Het niet vrijgestelde deel: afrekenen of uitstel van betaling / 573
24.10.4 Het voorwaardelijk vrijgestelde deel en de te sanctioneren gebeurtenis / 574

Trefwoordenregister / 575
Register aanschrijvingen en besluiten van Financiën / 591
Register rechtspraak / 593
Literatuurlijst / 603