Gedwongen psychiatrische zorg
Wet verplichte ggz & Wet forensische zorg
Paperback Nederlands 2023 2e druk 9789013169362Samenvatting
Deze titel dient als praktische handleiding voor alle juristen die zich met gedwongen psychiatrische zorg bezighouden. In deze geactualiseerde 2e druk komt zowel het gehele strafproces als het civiele proces per onderwerp en naar de stand van zaken per 1 januari 2023 aan de orde. Dankzij de duidelijke schema’s en checklists zijn alle regels op het gebied van de gedwongen psychiatrische zorg eenvoudig terug te vinden.
Sinds 1 januari 2020 is de gedwongen psychiatrische zorg geregeld in een tweetal nieuwe wetten, namelijk de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). In strafzaken biedt artikel 2.3 van de Wet forensische zorg (Wfz) de mogelijkheid om zorgmachtiging op grond van de Wvggz en Wzd te geven. Een bijzondere moeilijkheid is ontstaan doordat de strafrechter bij toepassing van art. 2.3 Wfz niet alleen de regels van het civiele procesrecht moet volgen, maar ook de door de civiele kamer van de Hoge Raad ontwikkelde jurisprudentie. Hierdoor heeft het civiele recht in strafzaken extra nadruk gekregen, de consequenties die dit heeft zijn echter ingrijpender dan gedacht.
Gedwongen psychiatrische zorg dient als compacte handleiding voor de praktijk en behandelt de nieuwe mogelijkheden vanuit strafrechtelijk en civielrechtelijk perspectief.
De criteria die gelden voor de verschillende vormen van gedwongen psychiatrische zorg, de procedures die moeten worden gevolgd en de procesregels die dan gelden zijn in deze titel eenvoudig op onderwerp terug te vinden en met schema’s en checklists verduidelijkt. De wetsgeschiedenis, de literatuur en jurisprudentie zijn per onderwerp in kaart gebracht en geven de stand van zaken per 1 januari 2023 weer.
Psychiatrische zorg literatuur
Deze geactualiseerde 2e druk is helemaal up-to-date en uniek in zijn soort, omdat zowel het hele strafproces als het gehele civiele proces in zorgmachtigingszaken wordt beschreven. Alle relevante jurisprudentie van de straf- en civiele kamer van de Hoge Raad tot 1 januari 2023 over de toepassing van artikel 2.3 Wfz, de Wvggz en Wzd is opgenomen. Er wordt daarnaast ook uitgebreid aandacht besteed aan de toepassing van de zorgmachtiging in de fase van de voorlopige hechtenis en de problematiek rond de samenloop van strafrechtelijke, forensische en civielrechtelijke dwang. Ook de tenuitvoerlegging daarvan evenals de schadevergoedingsprocedure worden besproken.
Gedwongen psychiatrische zorg is van grote waarde voor advocaten, rechters, officieren van justitie en alle andere juristen die zich met gedwongen psychiatrische zorg bezighouden.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Afkortingen / XIII
HOOFDSTUK 1 Toepassing Wvggz in het strafrecht / 1
1.1 Oud en nieuw in het strafproces: art. 37 Sr tegenover art. 2.3 Wfz / 1
1.2 Leeswijzer / 3
1.3 Het wettelijke kader van art. 2.3 Wfz / 4
1.3.1 Ambtshalve bevoegdheid strafrechter / 8
1.3.2 De twee-fasen-procedure: de officier van justitie vordert en/of verzoekt / 11
1.3.3 Het criterium: de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde / 14
1.3.4 Personen met een verstandelijke handicap of met een psychogeriatrische aandoening / 15
1.3.5 Voorlopige hechtenis / 16
1.3.5.a Anticipatiegebod (art. 67a lid 3 Sv) / 17
1.3.5.b Bevel opheffing voorlopige hechtenis bij einduitspraak (art. 72 lid 3 Sv) / 19
1.5.3.c Schorsingsvoorwaarden / 20
1.3.5.d Verschuiving grondslag vrijheidsbeneming (art. 5 lid 1 sub c en e EVRM) / 22
1.3.5.e Parallel civiel traject / 25
1.3.6 Een afzonderlijke beslissing / 25
1.3.7 Rechtsbijstand / 26
1.4 Procedure / 27
1.4.1 Voorbereiding zorgmachtiging / 29
1.4.2 Terechtzitting / 36
1.4.2.1 Openbaarheid / 36
1.4.2.2 Slachtoffer en belanghebbende / 37
1.4.2.2.1 Vordering benadeelde partij / 40
1.4.2.2.2 Schadevergoedingsmaatregel / 41
1.4.2.3 Procesdossier / 46
1.4.2.3.1 Benodigde stukken voor art. 2.3 Wfz zorgmachtiging / 48
1.4.2.4 NIFP-deskundige / 51
1.4.2.4.1 Wfz-instellingen en beveiligingsniveau / 53
1.4.2.5 Beoordeling en beslissing / 56
1.4.2.5.1 Vormen van zorg / 57
1.4.2.5.1.1 Opname in een accommodatie / 59
1.4.2.5.1.2 Combinaties / 62
1.4.2.5.1.3 Jeugdigen / 63
1.4.2.5.2 Termijnen / 64
1.4.2.5.3 Recht op dezelfde rechter / 66
1.5 Forensische zorg versus zorgmachtiging / 69
1.5.a Forensische zorg / 70
1.5.b Zorgmachtiging art. 2.3 Wfz / 72
1.5.c Rechtsmiddel tegen plaatsingsbesluit / 74
1.6 Tenuitvoerlegging art. 2.3 Wfz-machtiging / 74
1.7 Verlenging, wijziging, onderbreking en beëindiging art. 2.3 Wfz-machtiging / 75
1.8 Overzicht titels voor psychiatrische zorg in het strafrecht / 79
1.9 Wanneer een zorgmachtiging in het strafrecht? / 80
HOOFDSTUK 2 Toepassing van de Wvggz in het civiele recht / 81
2.1 Procesrecht / 81
2.1.1 Bevoegdheid / 82
2.1.2 Oproeping / 82
2.1.3 Verhoor betrokkene / 86
2.1.4 Informanten, getuigen en deskundigen / 92
2.1.4.1 Wvggz versus Wet Bopz / 93
2.1.4.2 Wvggz versus Rv / 94
2.1.4.3 Verzoek tot het horen van informanten, getuigen en deskundigen / 95
2.1.4.4 Deskundigenrapport / 99
2.1.5 Bewijsrecht / 106
2.1.6 Wraking / 110
2.1.7 Rechtsbijstand / 113
2.2 Voorportaal: crisismaatregel / 116
2.2.1 Crisismaatregel / 117
2.2.1.1 Cumulatieve criteria / 117
2.2.1.2 Het horen van betrokkene / 118
2.2.1.3 Inhoud besluit crisismaatregel / 121
2.2.1.4 Tenuitvoerlegging crisismaatregel / 122
2.2.2 Tijdelijk verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel / 123
2.2.3 Het verkennend onderzoek naar de noodzaak van verplichte zorg / 126
2.3 Voortzetting crisismaatregel / 127
2.3.1 Verzoek tot voortzetting crisismaatregel / 127
2.3.2 Procedure / 127
2.3.3 Rechtsmiddelen / 131
2.3.4 Vervolgtraject nieuwe crisismaatregel / 131
2.4 Zorgmachtiging na voortgezette crisismaatregel / 132
2.4.1 Verzoek tot zorgmachtiging / 132
2.4.2 Behandeling van het verzoekschrift / 133
2.5 Zorgmachtiging zonder voorafgaande crisismaatregel / 133
2.5.1 Voorbereiding zorgmachtiging / 134
2.5.1.1 Opstellen eigen plan van aanpak / 141
2.5.1.2 Opstellen zorgkaart en zorgplan / 143
2.5.1.3 Medische verklaring / 147
2.5.1.4 De (onafhankelijke) psychiater / 151
2.5.2 De zitting / 155
2.5.2.1 Wettelijke regeling / 155
2.5.2.2 Voorwaarden voor verplichte zorg / 158
2.5.2.2.a Psychische stoornis / 158
2.5.2.2.b Ernstig nadeel / 160
2.5.2.2.c Verzet / 161
2.5.2.2.d Overige voorwaarden / 161
2.5.2.3 Beslissing / 163
2.6 Beslistermijnen, einddatum en nawerking / 165
2.6.1 Voortzetting crisismaatregel / 166
2.6.2 Zorgmachtiging / 167
2.6.2.1 Beslistermijn rechter / 167
2.6.2.2 Indieningstermijn officier van justitie / 167
2.6.2.3 Geldigheidsduur / 169
2.6.2.4 Aftrek termijnoverschrijding / 170
2.6.2.5 Ingangsdatum tenuitvoerlegging / 170
HOOFDSTUK 3 Opvolgende zorgmachtiging / 173
3.1 Procedure / 173
3.1.1 Na art. 2.3 Wfz-plaatsing / 173
3.1.2 Verzoek officier van justitie / 174
3.1.3 Behandeling rechtbank / 174
HOOFDSTUK 4 Wijziging zorgmachtiging en machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel / 177
4.1 Tijdelijk verplichte zorg in noodsituaties / 177
4.2 Wijzigingsgrond plaatsing in een Wfz-instelling / 179
4.3 Wijzigingsprocedure / 180
HOOFDSTUK 5 Tenuitvoerlegging / 183
5.1 Termijn en ingangsdatum van een machtiging / 183
5.2 Wijze van tenuitvoerlegging van een machtiging / 186
5.2.1 Uitvoering van verplichte zorg / 187
5.2.2 Onttrekking aan de tenuitvoerlegging van verplichte zorg / 188
5.3 Op strafrechtelijke titel in een Wvggz-accommodatie / 189
5.3.1 Art. 9:1 lid 1 groep / 189
5.3.2 Art. 9:1 lid 2 groep / 191
5.4 Op strafrechtelijke titel in een Wzd-instelling / 193
5.5 Op strafrechtelijke titel in een Wfz-instelling / 194
5.6 Samenloop van titels / 195
5.6.1 Zorgmachtiging en ISD-maatregel / 196
5.6.2 Zorgmachtiging en tbs-maatregel / 196
5.6.3 Zorgmachtiging onder opschortende voorwaarde van (voorwaardelijke) invrijheidstelling / 198
5.6.4 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke titel en voorlopige hechtenis gedurende looptijd zorgmachtiging / 200
HOOFDSTUK 6
Het einde van verplichte zorg / 201
6.1 Verval / 201
6.2 Beëindiging / 202
6.2.1 Reguliere procedure / 203
6.2.2 Art. 2.3 Wfz-patiënten / 205
6.2.3 Hfdst. 9-patiënten / 207
6.2.4 Informatieverplichting / 209
6.3 Tijdelijke onderbreking / 209
HOOFDSTUK 7 Rechtsmiddelen / 211
7.1 Tegen de beslissing van de strafrechter / 211
7.2 Tegen de beslissing van de burgemeester/B&W / 212
7.3 Tegen de beslissing van de civiele rechter / 216
7.4 Tegen de beslissing van de zorgverantwoordelijke / 217
7.5 Tegen de beslissing van de geneesheer-directeur / 218
7.5.1 Klachtprocedure / 220
7.5.2 Rechtbankprocedure / 221
7.5.2.1 Ná klachtprocedure / 221
7.5.2.2 Rechtstreeks zonder klachtprocedure / 222
HOOFDSTUK 8 Schadevergoeding / 231
8.1 Wettelijke grondslag / 231
8.2 Criteria / 233
8.3 Procedure / 238
Checklist 1 Vormen van verplichte zorg (art. 3:2 Wvggz) / 243
Checklist 2 Uitgangspunten van verplichte zorg (art. 2:1 Wvggz) / 245
Checklist 3 Criteria van verplichte zorg (art. 3:3 Wvggz) / 247
Checklist 4 Doelen verplichte zorg (art. 3:4 Wvggz) / 249
Checklist 5 Inhoud verzoekschrift zorgmachtiging (art. 5:17 Wvggz) / 251
Checklist 6 Inhoud verzoekschrift zorgmachtiging na voortgezette crisismaatregel (art. 7:11 Wvggz) / 255
Checklist 7 Inhoud verzoekschrift rechterlijke machtiging (art. 28a Wzd) / 259
Checklist 8 Beëindiging verplichte zorg (art. 8:19 Wvggz) / 261
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
