Asser 2-IV Effectenrecht

Voorwoord bij eerdere drukken IX
Voorwoord bij de tweede druk XIII
Uitgebreide inhoudsopgave XXIII
Enige afkortingen LI
Lijst van verkort aangehaalde werken LIX

Hoofdstuk 1 - Inleiding en historische achtergrond van het effectenrecht 1
1.1 Inleiding 1
1.2 Ontwikkelingen in het effectenverkeer in de afgelopen twee decennia 10
1.3 Enkele algemene opmerkingen inzake technologische vernieuwingen 16

Hoofdstuk 2 - Europese regelgeving 27
2.1 Inleidende opmerkingen 27
2.2 Het Europese regelgevingsproces 29
2.3 De werking van het Unierecht (verdragsbepalingen, algemene beginselen, richtlijnen, verordeningen, en informeel Unierecht) 32
2.4 Richtlijnconforme interpretatie 43
2.5 Buitencontractuele aansprakelijkheid wegens schending van regels van het Unierecht 47
2.6 Het effectiviteitsbeginsel 54
2.7 Overzicht van voor het effectenrecht belangrijke Europese richtlijnen en verordeningen 55

Hoofdstuk 3 - Categorieën van effecten; eigenschappen en kenmerken van effecten; onderscheiden definities van het begrip ‘effecten’; categorieën van beleggers; karakterisering van beleggingen; direct en indirect houderschap van effecten 79
3.1 Inleidende opmerkingen 79
3.2 Categorieën van effecten 80
3.2.I Effecten aan toonder en effecten op naam 80
3.2.II Onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen 86
3.2.III Overdraagbaarheid en verhandelbaarheid 90
3.2.IV Onderscheid tussen girale en niet-girale effecten 93
3.2.V Onderscheid tussen conventionele effecten en derivaten 95
3.2.VI Onderscheid tussen conventionele effecten en cryptoactiva die effecten zijn 105
3.3 Kenmerken en eigenschappen van effecten 106
3.3.I Verhandelbaarheid van effecten 106
3.3.II Immobilisatie en dematerialisatie; holding systemen 113
3.4 Definities van effecten in Nederlandse en Europese regelgeving 117
3.4.I Definities van effecten in richtlijnen en verordeningen 117
3.4.II Definitie van effecten in de Wft 121
3.4.III Het begrip ‘effecten’ in het BW 123
3.4.IV Definitie van effecten die het voorwerp van een financiëlezekerheidsovereenkomst kunnen zijn 125
3.4.V Het begrip ‘effecten’ in de faillissementswet 129
3.4.VI Het begrip ‘effecten’ in het Wetboek van burgerlijke rechtsvordering 131
3.4.VII Het begrip ‘effecten’ in de Wet giraal effectenverkeer 132
3.5 Categorieën van beleggers 134
3.6 Het begrip ‘beleggen’. Onderscheid tussen beleggen en ondernemen 145
3.7 Rechtstreekse en indirecte gerechtigdheid tot effecten 148
3.7.I Algemene opmerkingen 148
3.7.II Certifi cering van aandelen en andere effecten 152
3.7.III Derivaten 154

Hoofdstuk 4 - Aandelen die aan het effectenverkeer deelnemen 159
4.1 Inleiding 159
4.2 Verschillende soorten of categorieën aandelen 160
4.2.I Soorten of categorieën aandelen 160
4.2.II Certificaten van aandelen 162
4.3 Verhandeling van aandelen in een BV op een beurs of ander handelsplatform 168
4.4 Aandelen en deelnemingsrechten in beleggingsinstellingen 169
4.5 Andere soorten aandelen, participaties en lidmaatschapsrechten 173
4.6 Varia: prospectus- en informatieverplichtingen, ‘free fl oat’ en loyaliteitsaandelen 177
4.6.I Prospectus- en informatieverplichtingen 177
4.6.II De ‘free fl oat’ 179
4.6.III Beloning van de loyaliteit van aandeelhouders 180
4.7 American shares, American depository receipts, global depository receipts 184
4.7.I American shares 184
4.7.II American depositary receipts en global depositary receipts 187
4.8 Wie heeft als aandeelhouder of certificaathouder te gelden in geval van American Shares, certificeringen naar buitenlands recht en giraal verhandelde effecten? 190
4.8.I Art. 2:92a BW 191
4.8.II Art. 2:359c BW 195
4.8.III Het enquêterecht 198
4.8.IV Meldingsplichten van ADR-houders of houders van andere certificaten naar buitenlands recht 203

Hoofdstuk 5 - Obligaties 205
5.1 Indeling 205
5.2 Algemene opmerkingen 205
5.3 Toepasselijke bepalingen van burgerlijk recht 211
5.3.I Bepalingen inzake de overeenkomst van geldlening 212
5.3.II Het nominaliteitsbeginsel 215
5.3.III Overmacht 219
5.3.IV De rentevoet bij obligatieleningen 222
5.3.V Veranderingen in valutakoersen na verzuim 232
5.3.VI Wijze van betaling van de schuld uit hoofde van de obligatielening 234
5.3.VII De plaats van betaling 237
5.3.VIII Valuta waarin de schuld moet worden voldaan 238
5.3.IX CEME en CELP 241
5.4 Overige toepasselijke bepalingen van Boek 6 BW: vervroegde aflossing van obligaties, inkoop van obligaties door de uitgevende instelling 241
5.4.I Vervroegde aflossing 241
5.4.II Inkoop van obligaties door uitgevende instellingen 245
5.5 Pari-passu-clausules 250
5.6 Verrekeningsvraagstukken 254
5.6.I Algemene opmerkingen inzake verrekening 254
5.6.II Verrekening door de uitgevende instelling 257
5.6.III Verrekening ingeroepen door obligatiehouders 263
5.6.IV Het moment waarop verrekening plaatsvindt 270
5.6.V Verrekening van vorderingen uitgedrukt in verschillende valuta 271
5.6.VI Toerekening bij verrekening 273
5.7 De rechtsverhouding tussen obligatiehouders en de uitgevende instelling, alsook die tussen de obligatiehouders onderling 275
5.8 Interpretatievraagstukken met betrekking tot uitgiftevoorwaarden en trustaktes 287
5.9 Inhoud van uitgiftevoorwaarden en trustaktes 291
5.10 Gelijke behandeling van obligatiehouders 305
5.11 Bepalingen in het Wetboek van Koophandel inzake orderbriefjes en promesses aan order of toonder 310
5.12 Onvrijwillige wijziging in uitgiftevoorwaarden, onvrijwillige afschrijving of conversie, onteigening 312
5.13 Obligaties ten aanzien waarvan persoonlijke zekerheden zijn gesteld 325
5.14 Obligatiehouders en deconfiture van de uitgevende instelling 332
5.14.I Inleiding 332
5.14.II Wie is de schuldeiser van de vordering uit hoofde van uitgegeven obligaties? 333
5.14.III Wie is stemgerechtigd? 343
5.14.IV Debt for equity swaps 350
5.14.V Record dates 354
5.14.VI Informatieverplichtingen en prospectusplicht 355
5.14.VII Het vrijwillig akkoord 356
5.14.VIII Akkoorden naar buitenlands recht 360
5.14.IX Na faillissementsdatum aanwassende rente 362
5.14.X Variaties in terug te betalen hoofdsom 364
5.14.XI Obligaties die eerst na faillietverklaring vervallen 366
5.14.XII Door zekerheden gedekte obligaties 369
5.14.XIII De bijzondere positie van achtergestelde obligatiehouders 371
5.14.XIV Nieuwe ontwikkelingen in het faillissementsrecht 375

Hoofdstuk 6 - Enige bijzondere verschijningsvormen van obligaties 391
6.1 Inleiding 391
6.2 Hybride kapitaalinstrumenten 392
6.3 Eeuwigdurende obligaties (perpetuals) 401
6.4 Gedekte obligaties 405
6.5 Obligaties uitgegeven in het kader van securitisaties 419
6.5.I Inleiding 419
6.5.II ‘Conventionele’ securitisaties 422
6.5.III Synthetische securitisaties 428
6.5.IV Regulatoire aspecten inzake securitisaties 431
6.5.V Algemeen vermogensrechtelijke vraagstukken 433
6.5.V.A Stille cessie 433
6.5.V.B Bank- en kredietzekerheden 442
6.5.V.C Verrekeningsvraagstukken 454
6.5.V.D Het recht om verzekeringsuitkeringen te ontvangen 462
6.5.V.E Overdraagbaarheid van activa 466
6.6 Converteerbare obligaties, waaronder zogeheten reverse convertibles, mandatory (reverse) convertibles en exchangeables 472
6.7 Obligaties cum warrants 490
6.8 Obligaties onder trustverband 491
6.8.I Algemene opmerkingen 491
6.8.II De trustverhouding als een vorm van buitenwettelijk bewind 496
6.8.III De trustverhouding als privatieve last 497
6.8.IV De trustverhouding als vertegenwoordiging 499
6.8.V Andere rechtsfiguren? 500
6.8.VI Varia 501
6.9 Achtergestelde obligaties 505
6.10 Hoogrentende obligaties, meestal aangeduid met de term high yield notes 524
6.11 Commercial Paper en Medium Term Notes 525
6.12 Winstbewijzen, participatiebewijzen 527
6.13 Bankbrieven en pandbrieven 530
6.14 Enige andere bijzondere vormen van obligaties 530

Hoofdstuk 7 - Aanbieding, uitgifte en herplaatsing van effecten door uitgevende instellingen; prospectusplicht 545
7.1 Inleiding 545
7.2.I Besluiten tot uitgifte van andere effecten dan aandelen indien aan de houders daarvan rechten tot het verkrijgen van nieuwe aandelen worden toegekend 546
7.2.II Besluiten tot uitgifte van effecten die aan de uitgevende instelling een recht op conversie in aandelen in de uitgevende instelling toekennen 547
7.2.III Besluiten tot uitgifte van hybride instrumenten 548
7.2.IV Varia 548
7.2.V Interne en externe goedkeuringsprocessen 551
7.3 Overzicht van EU- en Nederlandse regelgeving inzake het prospectus 554
7.4 Rechtsverhoudingen tussen verschillende bij aanbiedingen van effecten betrokken partijen 568
7.4.I De rechtsverhouding tussen uitgevende instelling of verkopende effectenhouder en beleggers 568
7.4.II De rechtsverhouding met ‘cornerstone investors’ 570
7.4.III De rechtsverhouding met begeleidende banken 572
7.5 Underwriting-structuren 574
7.6 Toewijzing en levering van effecten bij emissie of herplaatsing 584
7.7 Karakteristieken van syndicaten van begeleidende banken 585
7.8 Algemene aspecten van de rechtsverhoudingen tussen begeleidende banken en beleggers 588
7.9 Prospectusaansprakelijkheid – hoofdlijnen 589
7.10 Betekenis van het begrip ‘misleiding’ 594
7.11 Causaal verband 606
7.12 Wie kan aansprakelijk worden gehouden? 621
7.12.I Inleidende opmerkingen 621
7.12.II Mogelijke aansprakelijkheid van de actuaris 627
7.12.III Mogelijke aansprakelijkheid van juridische en fiscale adviseurs 627
7.12.IV Aansprakelijkheid voor afgegeven fairness opinies en waarderingsrapporten 629
7.12.V Aansprakelijkheid voor door derden aangeleverde informatie 630
7.13 Disculpatiemogelijkheden 632
7.14 Aansprakelijkheid voor mededelingen buiten het prospectus om 635
7.15 Omkering van de bewijslast 643
7.16 Omvang van de schade; voor vergoeding in aanmerking komende schade 648
7.17 Prospectusaansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen 678
7.18 Prospectusaansprakelijkheid in het geval van aanbiedingen van effecten die niet op een gereglementeerde markt of ander handelsplatform worden verhandeld 684
7.19 Toepasselijk recht bij prospectusaansprakelijkheid; bevoegde rechterlijke instantie 686
7.20 Vorderingen op grond van greenwashing 691

Hoofdstuk 8 - Administratie en bewaarneming van effecten 699
8.1 Inleiding 699
8.2 Beschrijving van entiteiten die zich in het effectenverkeer bezighouden met administratie of bewaarneming van effecten 706
8.3 Vermogensscheiding 720
8.3.I Bestuursrechtelijke voorschriften 720
8.3.II Vermogensscheiding bij beleggingsinstellingen 724
8.3.III Gelijktijdige debitering en creditering bij effectentransacties 732
8.3.IIIa Afzonderlijke bankrekening met afgescheiden vermogen 733
8.3.IV Vermogensscheiding ten behoeve van beleggers in derivaten 735
8.4 Rechtsverhouding tussen custodians en cliënten 750
8.5 Rechtsmiddelen die aan de custodian ter beschikking staan in de rechtsverhouding met zijn cliënt 788
8.6 Aansprakelijkheidsbeperkingen 790
8.6.I Algemene opmerkingen 790
8.6.II Exoneratie voor AIFM- en UCITS-bewaarders 791
8.6.III Exoneratiemogelijkheden voor gespecialiseerde effectenbewaarbedrijven 794
8.7 Opmerkingen over eigendomsverhoudingen bij administratie en bewaring van effecten 795
8.7.I Inleiding; historische achtergrond van de beleggersbescherming die de Wge biedt 795
8.7.II Reikwijdte van de Wge-bescherming 799
8.7.III Administratie en bewaring van effecten die niet in het girale systeem van de Wge zijn opgenomen 801
8.7.IV Administratie en bewaring van effecten in beleggersgiro’s 802
8.7.V Opmerkingen inzake het houden van effecten ten titel van beheer 805
8.8 Internationale bewaarketens 809
8.9 Een overzicht van internationale regelgeving 820
8.10 Securities lending-transacties en repurchase-transacties 828

Hoofdstuk 9 - Giraal effectenverkeer 841
9.1 Inleiding 841
9.2 De rechten van deelgenoten in verzameldepots en girodepots 852
9.3 Het beheer van verzamel- en girodepots door intermediairs en het centraal instituut 863
9.4 Opneming van effecten in het Wge-systeem 870
9.5 Levering van aandelen in een verzamel- of girodepot 879
9.6 Pandrechten op aandelen in een verzamel- of girodepot 904
9.7 Beslag op een aandeel in een verzameldepot 931
9.8 Het uitleveren van effecten uit het girale systeem van de Wge 936
9.9 Effecten in het girale systeem die daarvoor niet in aanmerking komen 938

Hoofdstuk 10 - De rechtsverhouding tussen beleggers en financiële ondernemingen (in het bijzonder banken en beleggingsondernemingen) 943
10.1 Inleiding 943
10.2 Zorgplicht in effectenrechtelijke verhoudingen in het algemeen 948
10.3 De bijzondere zorgplicht van banken en beleggingsondernemingen 956
10.4 De zorgplicht op vermogensrechtelijke grondslag versus de zorgplicht op bestuursrechtelijke grondslag 966
10.5 De Unierechtelijke dimensie van de zorgplicht 974
10.6 Het onderscheid tussen professionele en niet-professionele beleggers 992
10.7 Precontractuele zorgplichten jegens beleggers 1007
10.8 Nuancering van de zorgplicht bij aanbiedingen van producten 1024
10.9 Zorgplichten bij vermogensbeheer en de uitvoering van opdrachten 1028
10.10 Causaliteitsvragen en bewijslastverdeling 1037
10.11 Voor vergoeding in aanmerking komende schade 1049
10.11.I Schade in geval van execution only-opdrachten 1050
10.11.II Schade bij adviesrelaties 1052
10.11.III Schade bij aanbieding van beleggingsproducten 1052
10.11.IV Schade bij vermogensbeheerverhoudingen 1053
10.12 Complicerende factoren 1054
10.12A De richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten 1084
10.13 Varia 1086

Hoofdstuk 11 - Civielrechtelijke gevolgen van handelen in strijd met regels van effectenrecht 1103
11.1 Inleiding 1103
11.2 Historische achtergrond 1103
11.3 Huidige regeling in het BW inzake nietigheid en vernietigbaarheid 1106
11.4 De hoofdregel in de Wft: art. 1:23 Wft 1108
11.5 De reikwijdte van art. 1:23 Wft 1110
11.6 Regels van effectenrecht die niet bij of krachtens de Wft zijn gesteld 1114
11.6.I Effectenrechtelijke regels in Boek 2, 3 en 7 BW 1115
11.6.II Regels in de Pensioenwet 1117
11.6.III Regels voor decentrale overheden 1121
11.6.IV Regels in de Wet giraal effectenverkeer 1122
11.6.V Unierechtelijke regelgeving 1123
11.7 Civielrechtelijke sancties waarin de Wft zelf voorziet 1127
11.8 Civielrechtelijke consequenties van handelen in strijd met wettelijke regelingen inzake marktmisbruik 1145
11.9 Civielrechtelijke rechtsmiddelen anders dan het inroepen van nietigheid of vernietigbaarheid 1164
11.9.I Rechtsmiddelen op grond van wilsgebreken 1166
11.9.II Overige rechtsmiddelen: vorderingen op grond van niet-nakoming van verbintenissen 1180
11.9.III Overige rechtsmiddelen: vernietiging van onredelijk bezwarende bedingen in algemene voorwaarden 1184
11.9.IV Overige rechtsmiddelen: vernietiging van voortbouwende overeenkomsten en samenhangende overeenkomsten 1192
11.9.V Overige rechtsmiddelen: vorderingen op grond van onrechtmatige daad 1201
11.9.VI Overige rechtsmiddelen: vorderingen op grond van art. 2:14 of 2:15 BW 1208
11.9.VII Overige mogelijke rechtsmiddelen bij handelen in strijd met het bij of krachtens de Wft bepaalde 1209
11.10 Aansprakelijkheid van toezichthouders 1211
11.11 Ingrijpen van toezichthouders op grond van Europese regelgeving 1229
11.12 Selling restrictions 1262

Zakenregister 1267
Wetsartikelenregister 1283
Jurisprudentieregister 1303