Belastingheffing in de deeleconomie

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 Deeleconomie / 1
1.2.1 Het begrip ‘deeleconomie’ / 1
1.2.2 Het belang van platforms binnen de deeleconomie / 4
1.2.3 Vraagstukken op het gebied van regelgeving / 8
1.3 Opzet van dit boek en leeswijzer / 10

HOOFDSTUK 2
Inkomstenbelasting / 11
2.1 Inleiding / 11
2.2 Bron van inkomen / 12
2.2.1 De bronvraag / 12
2.2.1.1 Deelname aan het economisch verkeer / 14
2.2.1.2 Het (subjectieve) oogmerk om voordeel te behalen / 15
2.2.1.3 De (objectieve) verwachting dat het voordeel redelijkerwijs te verwachten is / 16
2.2.2 Wanneer ontstaat een bron van inkomen? / 17
2.3 Inkomenscategorieën en het boxenstelsel / 18
2.4 Belastbare winst uit onderneming / 19
2.4.1 Het ondernemingsbegrip / 19
2.4.1.1 Duurzaamheid van werkzaamheden / 21
2.4.1.2 Omvang van werkzaamheden en beschikbare tijd / 22
2.4.1.3 Grootte van brutobaten en winstverwachting / 23
2.4.1.4 Aanwezigheid van ondernemersrisico / 23
2.4.1.5 Aantal opdrachten en opdrachtgevers en mate waarin de werkzaamheden zelfstandig worden verricht / 24
2.4.1.6 Spraakgebruik, bekendheid naar buiten toe, deskundigheid van de belastingplichtige en omvang van investeringen / 25
2.4.2 Recapitulatie ondernemingsbegrip en deeleconomie-activiteiten / 26
2.4.3 Het ondernemerschap / 26
2.4.4 Overige aspecten bij belastbare winst uit onderneming in relatie tot de deeleconomie / 28
2.4.4.1 Winstbepaling / 28
2.4.4.2 Vermogensetikettering / 29
2.4.4.3 Ondernemersfaciliteiten en het urencriterium / 30
2.4.4.4 Al bestaande onderneming en deeleconomie-activiteiten / 30
2.5 Belastbaar loon / 30
2.6 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden / 32
2.6.1 Het arbeidsvereiste in relatie tot diensten in de deeleconomie / 33
2.6.2 Het arbeidsvereiste in relatie tot vermogensbestanddelen in de deeleconomie / 33
2.6.3 Overige aspecten bij belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden in relatie tot de deeleconomie / 35
2.6.3.1 Resultaatbepaling / 35
2.6.3.2 Uitgroei van werkzaamheden naar een onderneming / 35
2.7 Belastbare inkomsten uit eigen woning / 36
2.8 Belastbare inkomsten uit sparen en beleggen / 38
2.8.1 Het huidige box 3-stelsel anno 2024 / 38
2.8.2 Het toekomstige box 3-stelsel / 39
2.9 Formele inkomstenbelastingaspecten / 40
2.9.1 Wijze van heffing / 41
2.9.2 Informatie- en administratieverplichtingen ten dienste van de belastingheffing / 43
2.9.2.1 De verplichtingen van de particulier in de deeleconomie / 43
2.9.2.2 De verplichtingen van de platforms in de deeleconomie / 44
2.9.3 Sancties / 45
2.9.3.1 Omkering en verzwaring van de bewijslast / 45
2.9.3.2 Boetes en strafvervolging / 46
2.9.4 Rechtsbescherming / 47
2.10 Conclusie / 48

HOOFDSTUK 3
Omzetbelasting / 51
3.1 Inleiding / 51
3.2 Ondernemerschap / 51
3.2.1 Vooraf / 51
3.2.2 Het begrip ‘ieder’ / 52
3.2.3 Zelfstandig / 53
3.2.4 Economische activiteit / 56
3.2.4.1 Algemeen / 56
3.2.4.2 Het opbrengstcriterium / 57
3.2.4.3 Het regelmaatcriterium / 58
3.2.4.4 Het professionaliteitscriterium / 59
3.2.4.5 Het marktcriterium en de deeleconomie / 61
3.2.5 Handelen als belastingplichtige / 61
3.3 Belastbare feiten in de btw / 62
3.3.1 Vooraf / 62
3.3.2 Levering van goederen / 62
3.3.3 Diensten / 63
3.3.4 Intracommunautaire verwerving / 64
3.3.5 Invoer / 65
3.3.6 Samengestelde prestaties / 65
3.3.7 Tussenpersonen en platforms / 67
3.3.7.1 Algemeen / 67
3.3.7.2 Platform handelt op eigen naam en voor eigen rekening / 68
3.3.7.3 Commissionair / 68
3.3.7.4 Toepassing ficties / 69
3.3.7.5 Platform verricht diensten / 75
3.4 De plaats van de prestatie / 76
3.4.1 Inleiding / 76
3.4.2 Plaats van levering / 76
3.4.3 Plaats van dienst / 78
3.4.3.1 Algemeen / 78
3.4.3.2 B2B-hoofdregel / 79
3.4.3.3 B2C-hoofdregel / 80
3.4.3.4 B2B-uitzondering / 80
3.4.3.5 B2B- en B2C-uitzonderingen / 81
3.4.3.6 B2C-uitzonderingen / 81
3.4.3.7 Werkelijk gebruik en werkelijke exploitatie / 83
3.5 Vrijstellingen / 84
3.5.1 Inleiding / 84
3.5.2 Verhuur van onroerend goed / 85
3.5.3 Medische dienstverlening / 86
3.5.4 Financiële dienstverlening en verzekeringen / 87
3.5.5 Onderwijs en voordrachten / 89
3.5.6 Opvang van kinderen of gastouderopvang / 91
3.6 Maatstaf van heffing en tarief / 92
3.6.1 Vooraf / 92
3.6.2 Maatstaf van heffing / 92
3.6.3 Tarief / 92
3.7 Verschuldigdheid / 93
3.7.1 Vooraf / 93
3.7.2 Persoon die de btw is verschuldigd / 93
3.7.3 Moment van verschuldigdheid / 94
3.8 Aftrek van voorbelasting / 94
3.8.1 Vooraf / 94
3.8.2 Welke btw is aftrekbaar? / 95
3.8.3 In welke situaties is btw aftrekbaar? / 96
3.8.4 Bepalen van de mate van aftrek / 99
3.9 Kleineondernemersregeling / 100
3.9.1 Inleiding / 100
3.9.2 Huidige kleineondernemersregeling / 101
3.9.3 Toekomst van de kleineondernemersregeling / 103
3.9.4 Kleineondernemersregeling – ongewenste beperking? / 104
3.10 Formele aspecten van de omzetbelasting / 106
3.10.1 Vooraf / 106
3.10.2 Aangifteplicht / 106
3.10.3 Factureringsplicht / 107
3.10.4 Administratieve verplichtingen / 109
3.10.5 Naheffing / 110
3.10.6 Ambtshalve teruggaven / 111
3.10.7 Suppletieplicht / 111
3.10.8 Verzamelen data door betaaldienstaanbieders en platforms / 112
3.11 Stappenplan btw-verplichtingen / 118

HOOFDSTUK 4
Loonbelasting en premieheffing sociale zekerheid / 121
4.1 Inleiding / 121
4.2 Loonheffingen / 122
4.2.1 Loonbelasting / 123
4.2.2 Premieheffing sociale zekerheid / 124
4.2.2.1 Premie volksverzekeringen / 124
4.2.2.2 Premies werknemersverzekeringen / 125
4.2.2.3 Bijdrage Zorgverzekeringswet / 126
4.3 Werknemer / 127
4.3.1 Dienstbetrekking / 127
4.3.2 Arbeidsovereenkomst / 128
4.3.2.1 De verplichting van de werknemer om gedurende zekere tijd persoonlijk arbeid te verrichten / 128
4.3.2.2 De verplichting van de werkgever om loon te betalen / 130
4.3.2.3 De bevoegdheid van de werkgever om gezag uit te oefenen over de arbeid van de werknemer / 130
4.3.3 Overeenkomst van opdracht / 132
4.3.4 Rol bedoeling van partijen / 134
4.3.5 Holistische benadering / 135
4.3.6 Toename jurisprudentie / 136
4.4 Gevolgen voor platformarbeid binnen de kluseconomie / 137
4.4.1 Inleiding / 137
4.4.2 Recente civiele jurisprudentie platformarbeid / 139
4.4.2.1 Deliveroo I / 140
4.4.2.2 Deliveroo II – eerste aanleg / 140
4.4.2.3 Deliveroo II – tweede aanleg / 142
4.4.2.4 Deliveroo II – Hoge Raad / 143
4.4.2.5 Uber / 144
4.4.2.6 Uber – tweede aanleg / 146
4.4.2.7 Helpling / 147
4.5 Fictieve dienstbetrekkingen / 149
4.5.1 Achtergrond / 149
4.5.2 Relevantie voor platformarbeid / 150
4.5.2.1 Bemiddeling / 151
4.5.2.2 Verlenen van tussenkomst / 151
4.6 Administratieplicht- en informatieplicht / 153
4.6.1 Administratieve verplichtingen / 153
4.7 Stand van zaken zzp-dossier anno 2023 / 154
4.7.1 Stand van zaken anno 2023 / 154
4.7.2 Oplossing langs drie lijnen / 156
4.7.2.1 De inzet op een gelijker speelveld voor contractvormen met betrekking tot het arbeidsrecht, sociale zekerheid en fiscaliteit / 157
4.7.2.2 Meer duidelijkheid over de beoordeling van arbeidsrelaties / 158
4.7.2.3 De handhaving op schijnzelfstandigheid verbeteren / 162

HOOFDSTUK 5
Vakantieverhuur aan toeristen via digitale platforms: toeristenbelastingheffing en regulering door gemeenten / 163
5.1 Inleiding / 163
5.2 De gemeentelijke verblijfsbelastingen / 164
5.2.1 Inleiding / 164
5.2.2 De toeristenbelasting / 164
5.2.2.1 Inleiding / 164
5.2.2.2 Belastingplichtigen / 164
5.2.2.3 Nachttoeristen- dagtoeristen- en watertoeristenbelasting / 164
5.2.2.4 Aard en karakter van de toeristenbelasting / 165
5.2.2.5 Doel, aard en duur van het verblijf / 165
5.2.2.6 Geen toeristenbelasting voor verblijf in ‘inrichting tot vermakelijkheid’ / 166
5.2.2.7 Belastingobject: verblijfsaccommodaties / 166
5.2.2.8 Heffingsmaatstaf en tarief / 166
5.2.3 De forensenbelasting / 167
5.2.4 De vermakelijkhedenretributie / 168
5.3 Omvang toeristische verhuur via deelplatforms in Nederland en bedrijfsmodel Airbnb / 168
5.3.1 Cijfers / 168
5.3.2 Bedrijfsmodel en algemene voorwaarden van Airbnb / 169
5.4 Heffing van toeristenbelasting bij toeristische verhuur van woonruimten via een digitaal deelplatform / 170
5.4.1 Inleiding / 170
5.4.2 Belastingplicht voor de toeristenbelasting van een verblijfbieder / 170
5.4.2.1 Inleiding / 170
5.4.2.2 Criteria voor de belastingplicht voor de toeristenbelasting van een verblijfbieder / 171
5.4.3 Belastingplicht voor de toeristenbelasting van tussenpersonen zoals een digitaal deelplatform / 173
5.4.3.1 Digitaal deelplatform als tussenpersonen tussen verblijfbieder en toerist / 173
5.4.3.2 Belastingplicht van sleutelbedrijven / 174
5.4.3.3 Tussenpersonen en de uitvoering van de heffing en inning van toeristenbelasting door gemeenten / 175
5.4.4 Tussenpersonen en informatieplicht voor de toeristenbelasting / 176
5.4.5 Fiscale vaststellingsovereenkomsten met platforms / 178
5.5 Regulering van toeristische verhuur van woonruimten via deelplatforms / 179
5.5.1 Inleiding / 179
5.5.2 Mogelijkheden van gemeenten om onttrekking van woonruimte te bestrijden vóór 2021 / 179
5.5.3 Wet toeristische verhuur van woonruimte: totstandkoming / 180
5.5.4 Vergunning toeristische verhuur van woonruimte / 181
5.5.5 Registratieplicht en melding registratienummer bij aanbod via platform / 182
5.5.6 Maximumaantal verhuurbare dagen en meldingsplicht bij verhuur van woonruimte via platform / 182
5.5.7 Onderling verband instrumentarium en last onder dwangsom / 182
5.5.8 Verplichtingen gesteld aan het deelplatform / 183
5.5.9 Gebruik van gegevens van registratie en melding voor de heffing en inning van toeristenbelasting / 183
5.6 Formele aspecten van heffing van toeristenbelasting en deeleconomie / 185
5.7 Conclusies en stappenplan / 186
5.7.1 Conclusies / 186

HOOFDSTUK 6
DAC7 / 189
6.1 Inleiding / 189
6.2 Implementatie DAC7 in Nederland / 191
6.3 Rapportageverplichting platformexploitanten / 192
6.4 Switch off-mechanisme / 198
6.5 Sancties / 199
6.6 Samenloop met OESO rapportageverplichtingen / 200
6.7 Samenloop met btw-verplichtingen / 201

HOOFDSTUK 7
Samenvatting en conclusie / 203
7.1 Inleiding / 203
7.2 Inkomstenbelasting / 203
7.3 Omzetbelasting / 204
7.4 Loonbelasting en premieheffing sociale zekerheid / 205
7.5 Toeristenbelasting / 207
7.6 DAC7 / 210
7.7 Conclusie / 210

Jurisprudentieregister / 213
Trefwoordenregister / 223