Handboek Externe Verslaggeving 2023

VOORWOORD V
LIJST MET GEHANTEERDE AFKORTINGEN VII
VERKORTE INHOUDSOPGAVE IX
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE XI
SAMENVATTING WIJZIGINGEN IN WET- EN
REGELGEVING EN OVERIGE WIJZIGINGEN XXXIII

1 Wijzigingen in wetgeving XXXIII
1.1 Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid XXXIII
1.2 Wijziging Besluit inhoud bestuursverslag – informatie over evenwichtiger verhouding aantal mannen en vrouwen in de (sub)top XXXIV
1.3 Corporate Sustainability Reporting Directive XXXIV
1.4 Elektronisch deponeren XXXV
1.5 Openbaarmaking winstbelasting en wettelijke grondslag AMvB’s XXXV

2 Wijzigingen in de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving van
toepassing op verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2023 XXXVII
2.1 Wijzigingen voor middelgrote en grote rechtspersonen XXXVII
2.1.1 Bestanddelen vaste activa en (interactie met) onderhoudsvoorziening XXXVII
2.1.2 Waardering onderhoud- en herstelvoorziening XXXVIII
2.1.3 Voorzieningen – waardering tegen contante waarde XXXVIII
2.1.4 Presentatie van Belasting personenauto’s en motorrijwielen (BPM) XXXVIII
2.1.5 Opbrengsten – toelichtingsvereisten voor middelgrote rechtspersonen XXXIX
2.2 Wijzigingen voor micro- en kleine rechtspersonen XXXIX
2.2.1 Bestanddelen vaste activa en (interactie met) onderhoudsvoorziening XXXIX
2.2.2 Waardering onderhoud- en herstelvoorziening XL
2.2.3 Presentatie van Belasting personenauto’s en motorrijwielen (BPM) XL

3 Wijzigingen in de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving van toepassing op verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2024 XL
3.1 Verwerken van een wijziging in de contractuele voorwaarden bij waardering tegen geamortiseerde kostprijs XL

4 Nieuwe ontwerprichtlijnen XLI
4.1 De verwerking van resultaten op intercompanytransacties XLI
5 Overige wijzigingen in dit handboek XLI

1 JAARVERSLAGGEVING ALGEMEEN 1
1.1 Algemene beschouwing wet- en regelgeving 1
1.1.1 Inleiding 1
1.1.2 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 3
1.1.3 Werkingssfeer 4
1.1.4 Opmaken en ondertekenen van de jaarrekening 6
1.1.4.1 Opmaken van de jaarrekening 6
1.1.4.2 Ondertekenen van de jaarrekening 8
1.1.5 Vaststellen van de jaarrekening 9
1.1.6 Onderdelen jaarbericht 11
1.1.6.1 Algemeen 11
1.1.6.2 Jaarrekening 12
1.1.6.3 Bestuursverslag 12
1.1.6.3.1 Algemeen 12
1.1.6.3.2 Inhoud bestuursverslag: algemeen 13
1.1.6.3.3 Inhoud bestuursverslag: voorschriften voor alle middelgrote en grote
rechtspersonen 13
1.1.6.3.4 Inhoud bestuursverslag: aanvullende voorschriften voor grote
rechtspersonen 19
1.1.6.4 Overige gegevens 25
1.1.7 Vergelijkbaarheid van cijfers 26
1.1.8 Taal 26
1.1.9 Geldeenheid 27
1.2 Stelsels toe te passen in de enkelvoudige en/of de geconsolideerde jaarrekening 27
1.2.1 Toelichting bij combinatie 1 29
1.2.2 Toelichting bij combinatie 2 29
1.2.3 Toelichting bij combinatie 3 30
1.2.3.1 Algemeen 30
1.2.3.2 Deelnemingen 31
1.2.3.3 Presentatie- en toelichtingsvereisten 35
1.2.3.4 Vrijstellingen op grond van omvang 35
1.2.3.5 Overige bijzonderheden 35
1.2.4 Toelichting bij combinatie 4 36
1.2.5 Toelichting bij combinatie 5 38
1.2.6 Kapitaalbescherming bij de toepassing van de combinaties 38
1.3 IFRS-SME 39
1.3.1 Publicatie van IFRS-SME 39
1.3.2 Kenmerken van IFRS-SME 39
1.3.3 IFRS-SME toepasbaar in Nederland? 40
1.4 Termijnen 43
1.4.1 Opmaaktermijn jaarrekening 43
1.4.2 Openbaarmakingstermijn jaarrekening 43
1.5 Groottecriteria 44
1.6 Publicatieplicht jaarstukken 48
1.6.1 Wijze van publicatie jaarstukken 48
1.6.2 Inhoud publicatieplicht 49
1.6.3 Publicatieplicht microrechtspersonen en kleine rechtspersonen 51
1.7 Groepsvrijstelling (art. 2:403 BW) 53
1.7.1 Geconsolideerde jaarrekening en groepsvrijstelling 53
1.7.2 Nadere voorwaarden en inhoud van de groepsvrijstelling 55
1.7.3 Risico’s van het gebruikmaken van de groepsvrijstelling 57
1.7.4 Intrekking aansprakelijkheidsverklaring 58
1.8 Rapportage van betalingen aan overheden 59
1.9 Sancties op niet-naleven jaarrekeningverplichtingen 61
1.10 Jaarrekeningprocedure 62

2 ALGEMENE GRONDSLAGEN 65
2.1 Doel en functie van de jaarrekening 65
2.2 Belanghebbenden bij de jaarrekening 65
2.3 Normen voor het opstellen van de jaarrekening 66
2.4 Conceptual framework 68
2.4.1 Inleiding 68
2.4.2 Grondbeginselen 68
2.4.3 Kwalitatieve kenmerken van jaarrekeningen 72
2.5 Activa, vreemd vermogen, eigen vermogen, baten en lasten 75
2.5.1 Activa, vreemd vermogen en eigen vermogen 75
2.5.2 Baten en lasten 77
2.6 Verwerking van activa, vreemd vermogen, eigen vermogen en baten en lasten in de jaarrekening 78
2.7 Gebeurtenissen na balansdatum 80
2.8 Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 82
2.8.1 Stelselmatigheid 82
2.8.2 Toelichting oordelen en schattingen 83
2.8.3 Waardebegrippen 83
2.8.4 Informatie over actuele waarde 84
2.9 Salderen en verrekenen 84
2.10 Criteria voor vermelding van gegevens in de jaarrekening 86
2.11 Onderscheid tussen vaste en vlottende activa 88
2.12 Continuïteitsveronderstelling 88
2.12.1 Algemeen 88
2.12.2 Jaarrekening in geval van onontkoombare discontinuïteit 92
2.12.2.1 Inhoud grondslagen op liquidatiebasis 93
2.12.2.2 Overgang naar grondslagen op liquidatiebasis 94
2.12.2.3 Presentatie en toelichting 95
2.12.2.4 Consolidatie 95
2.13 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 96
2.14 Belangrijke verschillen met IFRS 96
Bijlage 1. Schema situaties van discontinuïteit, bijbehorende grondslagen en toelichtingsvereisten 98

3 STELSELWIJZIGINGEN, SCHATTINGSWIJZIGINGEN EN FOUTHERSTEL 99
3.1 Stelselwijzigingen 99
3.1.1 Inleiding 99
3.1.2 Stelselkeuze en stelselmatigheid 100
3.1.3 Wijziging van een stelsel 101
3.1.4 Verwerking van de effecten van een stelselwijziging 101
3.1.5 Vergelijkende cijfers 102
3.1.6 Toelichting met betrekking tot stelselwijzigingen 105
3.2 Schattingswijzigingen 106
3.2.1 Inleiding 106
3.2.2 Verwerking van een schattingswijziging 106
3.2.3 Toelichting met betrekking tot schattingswijzigingen 108
3.3 Foutherstel 108
3.3.1 Inleiding 108
3.3.2 Materiële fouten 108
3.3.3 Niet-materiële fouten 110
3.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 111
3.5 Belangrijke verschillen met IFRS 111

4 VREEMDE VALUTA 113
4.1 Inleiding 113
4.2 Bepalen van de functionele valuta 116
4.3 Verwerking van transacties in vreemde valuta in de functionele valuta 118
4.3.1 Eerste verwerking 118
4.3.2 Verwerking per balansdatum 119
4.3.3 Verwerking van koersverschillen 121
4.3.4 Verwerking van koersverschillen op monetaire posten die deel uitmaken van de netto-investering in een bedrijfsactiviteit in het buitenland 123
4.3.5 Verwerking van de wijziging van de functionele valuta 125
4.3.6 Omrekening van buitenlandse activiteiten met dezelfde functionele valuta 125
4.4 Presentatievaluta die afwijkt van functionele valuta 126
4.4.1 Omrekening van de functionele valuta naar de presentatievaluta 126
4.4.2 Omrekening van een bedrijfsuitoefening in het buitenland 127
4.5 Afdekking koersrisico’s 132
4.6 Omrekening bij hyperinflatie 133
4.7 Presentatie en toelichting 135
4.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 136
4.9 Belangrijke verschillen met IFRS 137

5 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (EXCLUSIEF GOODWILL) 139
5.1 Inleiding 139
5.2 Wettelijke bepalingen 139
5.3 Activering 140
5.3.1 Algemeen 140
5.3.2 Intern vervaardigde immateriële vaste activa 144
5.3.3 Configuratie- en maatwerkkosten bij implementatie van SAAS-contracten 146
5.3.4 Uitgaven na eerste verwerking 147
5.4 Waardering 148
5.4.1 Verkrijgings- en vervaardigingsprijs 148
5.4.2 Actuele waarde 150
5.5 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 151
5.6 Presentatie en toelichting 153
5.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 154
5.8 Belangrijke verschillen met IFRS 155

6 GOODWILL 157
6.1 Inleiding 157
6.2 Positieve goodwill bij een overname 158
6.2.1 Verwerking en waardering 158
6.2.2 Afschrijvingen 159
6.2.3 Toerekening van goodwill en toets op bijzondere waardeverminderingen 161
6.2.4 Presentatie en toelichting 161
6.3 Negatieve goodwill bij een overname 162
6.3.1 Verwerking 162
6.3.2 Toelichting 164
6.4 Wijzigingen in de waarde van de goodwill (positieve en negatieve) 165
6.5 Goodwill bij verkoop deelneming 165
6.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 165
6.7 Belangrijke verschillen met IFRS 165

7 MATERIËLE VASTE ACTIVA 167
7.1 Inleiding 167
7.2 Verwerking in de balans 167
7.2.1 Verwerking algemeen 167
7.2.2 Verwerking van kosten van groot onderhoud 169
7.2.3 Verwerking van kosten van herstel na afl oop van het gebruik van het actief 177
7.3 Waardering 180
7.3.1 Waardering bij eerste verwerking 180
7.3.2 Waardering na eerste verwerking 183
7.3.3 Buitengebruikstelling 193
7.4 Afschrijvingen 193
7.4.1 Algemeen 193
7.4.2 Componentenbenadering 193
7.4.3 Overige aspecten van afschrijvingen 194
7.5 Desinvestering en ruil van materiële vaste activa 196
7.6 Presentatie en toelichting 198
7.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 202
7.8 Belangrijke verschillen met IFRS 202
Bijlage 1. Voorbeeld toepassing overgangsbepaling stelselwijziging groot onderhoud 205

8 VASTGOEDBELEGGINGEN 213
8.1 Inleiding 213
8.2 Activering 216
8.2.1 Algemeen 216
8.2.2 Economisch versus juridisch eigendom 217
8.3 Waardering 217
8.3.1 Waardering bij eerste verwerking 217
8.3.2 Uitgaven na eerste verwerking 218
8.3.3 Waardering na eerste verwerking 218
8.3.4 Waardemutaties en herwaarderingsreserve bij waardering tegen reële waarde 220
8.3.5 Reële waarde niet op betrouwbare wijze vast te stellen 222
8.3.6 Afstoting en buitengebruikstelling 222
8.4 Herclassificatie 222
8.4.1 Algemeen 222
8.4.2 Van vastgoedbelegging naar een andere categorie 223
8.4.3 Van vastgoed voor eigen gebruik naar vastgoedbelegging 223
8.4.4 Van voorraad naar vastgoedbelegging 224
8.5 Presentatie en toelichting 225
8.5.1 Presentatie en toelichting algemeen 225
8.5.2 Grondslagen 225
8.5.3 Mutatieoverzicht 226
8.5.4 Overige toelichtingsvereisten 227
8.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 227
8.7 Belangrijke verschillen met IFRS 228

9 FINANCIËLE VASTE ACTIVA 229
9.1 Inleiding 229
9.1.1 Het begrip deelneming 229
9.1.2 Het begrip dochtermaatschappij 230
9.1.3 Het begrip joint venture 230
9.1.4 Overige effecten 231
9.2 Waardering en resultaatbepaling 231
9.2.1 De verkrijgingsprijs van een deelneming 231
9.2.2 Waarderingsgrondslagen en het criterium invloed van betekenis 231
9.2.3 Waardering op grond van de vermogensmutatiemethode 233
9.2.4 Waardering tegen nettovermogenswaarde 233
9.2.5 Waardering volgens zichtbaar eigen vermogen 237
9.2.6 Waardering volgens de vermogensmutatiemethode: overige aspecten 237
9.2.7 Waardering tegen verkrijgingsprijs of actuele waarde 249
9.2.8 Waardering van overige effecten en overige vorderingen 251
9.3 Presentatie en toelichting 251
9.3.1 Balans 251
9.3.2 Mutatieoverzicht 252
9.3.3 Winst-en-verliesrekening 252
9.3.4 Gegevens over kapitaalbelangen 253
9.3.5 Overige effecten 255
9.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 255
9.5 Belangrijke verschillen met IFRS 255
Bijlage 1. Toelichting kapitaalbelangen (art. 2:379 en 414 BW) 257

10 BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE ACTIVA 261
10.1 Inleiding 261
10.2 Het onderkennen van een bijzondere waardevermindering 261
10.3 Het bepalen van de realiseerbare waarde 263
10.3.1 Opbrengstwaarde 263
10.3.2 Bedrijfswaarde 263
10.3.2.1 Grondslagen voor het schatten van toekomstige kasstromen 263
10.3.2.2 Samenstelling van de te schatten toekomstige kasstromen 265
10.3.2.3 Disconteringsvoet 266
10.4 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering 268
10.4.1 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een individueel actief 268
10.4.2 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid 268
10.4.2.1 Het vaststellen van de kasstroomgenererende eenheid waartoe een actief behoort 268
10.4.2.2 De realiseerbare waarde en boekwaarde van een kasstroomgenererende eenheid 272
10.4.2.3 Wijze van toerekening bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 272
10.4.3 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van goodwill 273
10.4.4 Bijzonderheden bij de toerekening van goodwill 275
10.4.4.1 Verkoop van een deel van een kasstroomgenererende eenheid 275
10.4.4.2 Wijziging van kasstroomgenererende eenheden 276
10.4.5 Algemene bedrijfsactiva 276
10.5 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering 277
10.5.1 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een individueel actief 278
10.5.2 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 279
10.6 Vergoedingen voor bijzondere waardeverminderingen of verlies van activa 279
10.7 Presentatie en toelichting 280
10.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 281
10.9 Belangrijke verschillen met IFRS 282

11 VOORRADEN 283
11.1 Inleiding 283
11.2 Verwerking in de balans 283
11.3 Waardering 284
11.3.1 Kostprijs 284
11.3.2 Agrarische voorraden tegen actuele waarde 289
11.3.3 Gewogen gemiddelde prijzen, fifo en lifo 290
11.3.4 Voorraden ontstaan door intercompanytransacties 291
11.4 Presentatie en toelichting 292
11.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 293
11.6 Belangrijke verschillen met IFRS 293

12 ONDERHANDEN PROJECTEN IN OPDRACHT VAN DERDEN 295
12.1 Inleiding 295
12.2 Combineren en segmenteren van onderhanden projecten 297
12.3 Het identificeren van prestatieverplichtingen 297
12.4 Projectopbrengsten en projectkosten 299
12.4.1 Projectopbrengsten 299
12.4.2 Projectkosten 303
12.5 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten 305
12.5.1 Algemeen 305
12.5.2 ՙPercentage of completion’ methode 306
12.5.3 ՙZero profit’ methode 309
12.5.4 Verdwijnen onzekerheden ten aanzien van schattingen 310
12.5.5 Verplichtingen na het gereedkomen 311
12.5.6 Verwerking van verliezen op onderhanden projecten 311
12.6 Projectontwikkeling 312
12.7 Presentatie in de winst-en-verliesrekening 315
12.8 Presentatie in de balans 317
12.9 Toelichting 320
12.10 Overgangsbepalingen 321
12.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 321
12.12 Belangrijke verschillen met IFRS 322

13 OVERIGE VLOTTENDE ACTIVA 323
13.1 Inleiding 323
13.2 Verwerking in de balans 324
13.2.1 Algemeen 324
13.2.2 Vorderingen 324
13.2.3 Overlopende activa 327
13.2.4 Effecten 328
13.2.5 Liquide middelen 328
13.2.6 Niet langer verwerken 328
13.3 Waardering 329
13.3.1 Vorderingen 329
13.3.2 Effecten 330
13.3.3 Liquide middelen 331
13.4 Toelichting 332
13.4.1 Vorderingen en overlopende activa 332
13.4.2 Effecten 333
13.4.3 Liquide middelen 333
13.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 334
13.6 Belangrijke verschillen met IFRS 334

14 EIGEN VERMOGEN 335
14.1 Inleiding 335
14.2 Kapitaalbescherming 338
14.2.1 Inleiding 338
14.2.2 Naamloze vennootschap 339
14.2.3 Besloten vennootschap 339
14.3 Rubricering en toelichting 342
14.3.1 Presentatie in balans en mutatieoverzicht eigen vermogen 342
14.3.2 Het geplaatste aandelenkapitaal 343
14.3.3 Kapitaalvermindering door intrekking dan wel door afstempeling 344
14.3.4 Bijdragen in verband met in de toekomst te verstrekken aandelen 346
14.3.5 Inkoop van eigen aandelen 346
14.3.6 Agio 347
14.3.7 Herwaarderingsreserve 348
14.3.7.1 Inleiding 348
14.3.7.2 Herwaarderingsreserve bij ՙfair value through other comprehensive income’ financiële instrumenten 349
14.3.7.3 Veronderstelde kostprijs en de herwaarderingsreserve 351
14.3.7.4 OTC-derivaten en de herwaarderingsreserve 351
14.3.7.5 Bepalen herwaarderingsreserve bij kasstroomafdekkingen 352
14.3.7.6 Latente belastingverplichtingen en herwaarderingsreserve 354
14.3.7.7 Afboeking herwaarderingsreserve door waardeverminderingen 354
14.3.7.8 Herwaarderingen van activa bij deelnemingen 355
14.3.7.9 Verwerking herwaarderingen in de winst-en-verliesrekening 355
14.3.7.10 Herwaarderingsreserve bij vastgoedbeleggingen 355
14.3.7.11 Vermindering herwaarderingsreserve 355
14.3.7.12 Presentatie van de herwaarderingsreserve 356
14.3.8 Andere wettelijke reserves 357
14.3.9 Statutaire reserves 364
14.3.10 Overige reserves 364
14.3.11 Onverdeelde winst 365
14.4 Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen 367
14.5 Toelichting 369
14.5.1 Toelichtingsvereisten voortvloeiende uit door de rechtspersoon verleende rechten tot het nemen of verkrijgen van aandelen 369
14.5.2 Overige toelichtingsvereisten 371
14.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 371
14.7 Belangrijke verschillen met IFRS 372

15 DE VERWERKING VAN RESULTATEN OP INTERCOMPANYTRANSACTIES 373
15.1 Inleiding 373
15.2 Transacties tussen groepsmaatschappijen 374
15.2.1 Geconsolideerde jaarrekening 374
15.2.2 Enkelvoudige jaarrekening 377
15.3 Transacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode 385
15.4 Transacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd tegen kostprijs
of actuele waarde 387
15.4.1 Geconsolideerde jaarrekening 387
15.4.2 Enkelvoudige jaarrekening 387
15.5 Realisatie intercompanyresultaat 388
15.6 Presentatie van eliminatiebedragen 388
15.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 389
15.8 Belangrijke verschillen met IFRS 389
Bijlage 1. Verwerking intercompanytransacties 390

16 VOORZIENINGEN 391
16.1 Inleiding 391
16.2 Voorwaarden voor het vormen van voorzieningen 392
16.3 Het schatten van de omvang 396
16.4 Waardering van voorzieningen tegen contante waarde 399
16.5 Mutaties in voorzieningen 402
16.6 Presentatie en toelichting 402
16.7 Specifi eke voorzieningen 404
16.7.1 Reorganisatievoorzieningen 404
16.7.2 Voorzieningen voor verlieslatende contracten 407
16.7.3 Garantievoorzieningen 410
16.7.4 Voorzieningen uit hoofde van claims, geschillen en rechtsgedingen 411
16.7.5 Voorzieningen voor opruimen van aanwezige milieuvervuiling 413
16.7.6 Voorzieningen voor verwijderingsverplichtingen 414
16.7.7 Voorzieningen voor overheidsheffi ngen 415
16.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 416
16.9 Belangrijke verschillen met IFRS 417
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 418
Bijlage 2. Schema vorming reorganisatievoorziening 419

17 BELASTINGEN NAAR DE WINST 421
17.1 Inleiding 421
17.2 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen 421
17.3 Onzekere belastingposities 422
17.4 Latente belastingen; verwerking bij tijdelijke verschillen 423
17.5 Latente belastingen; verwerking bij beschikbare voorwaartse verliescompensatie 425
17.6 Latente belastingen; waardering 429
17.7 Verwerking belastingen in het resultaat dan wel in het eigen vermogen 432
17.8 Presentatie 435
17.9 Toelichting 436
17.10 Belastingen binnen een fi scale eenheid 438
17.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 442
17.12 Belangrijke verschillen met IFRS 442

18 PERSONEELSBELONINGEN 445
18.1 Inleiding en toepassingsgebied 445
18.2 Beloningen tijdens het dienstverband 446
18.3 Ontslagvergoedingen 451
18.4 Pensioentoezeggingen en vergelijkbare toezeggingen 453
18.4.1 Inleiding 453
18.4.2 Toepassing IFRS of US GAAP 453
18.4.3 Begripsbepaling 454
18.4.4 Benaderingen voor de verwerking van pensioenregelingen 454
18.5 Waardering en resultaatbepaling van pensioentoezeggingen 456
18.5.1 Verplichting-aan-de-pensioenuitvoerder-benadering 456
18.5.1.1 Algemeen 456
18.5.1.2 Aan de pensioenuitvoerder te betalen premies 456
18.5.1.3 Additionele verplichtingen aan de pensioenuitvoerder 456
18.5.2 Verplichting-aan-de-werknemer-benadering 462
18.5.2.1 Algemeen 462
18.5.2.2 Toezeggingen aan werknemers die nog niet zijn ondergebracht bij een pensioenuitvoerder 462
18.5.2.3 Pensioenregelingen en oudedagsverplichtingen directeurgrootaandeelhouder (DGA) die in eigen beheer worden gehouden 463
18.5.2.4 Buitenlandse pensioenregelingen 466
18.6 Presentatie en toelichting inzake pensioentoezeggingen 467
18.7 VUT en andere non-activiteitsregelingen 468
18.8 Beloningen bestuurders en commissarissen 470
18.9 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 481
18.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 481
18.11 Belangrijke verschillen met IFRS 482
Bijlage 1. Overzicht van voorbeelden van verschillende soorten bezoldiging die onder de reikwijdte van art. 2:383c BW vallen (ontleend aan RJ 271 bijlage 3; zonder voetnoten weergegeven) 484

19 SCHULDEN 487
19.1 Inleiding 487
19.2 Verwerking 488
19.2.1 Opname 488
19.2.2 Niet langer verwerken 488
19.3 Waardering 489
19.3.1 Waardering bij eerste verwerking 489
19.3.2 Waardering na eerste verwerking 489
19.4 Specifi eke verplichtingen 491
19.5 Presentatie en toelichting 491
19.5.1 Presentatie schulden 491
19.5.2 Toelichting schulden 493
19.5.3 Presentatie en toelichting overlopende passiva 496
19.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 496
19.7 Belangrijke verschillen met IFRS 496

20 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 499
20.1 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 499
20.2 Niet in de balans opgenomen activa 502
20.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 504
20.4 Belangrijke verschillen met IFRS 504
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 505

21 FINANCIËLE INSTRUMENTEN 507
21.1 Inleiding 507
21.2 Begripsbepaling 507
21.3 Toepassingsgebied van RJ 290 512
21.4 Embedded derivaten 515
21.4.1 Algemeen 515
21.4.2 Afscheiden van embedded derivaten 516
21.4.3 Beoordelen kenmerken en risicoprofi el 517
21.4.4 Verwerken van embedded derivaten 521
21.4.5 Overige aandachtspunten embedded derivaten 524
21.5 Opnemen en niet langer verwerken in de balans 525
21.5.1 Het opnemen van een fi nancieel instrument 525
21.5.2 Het niet langer verwerken van een fi nancieel instrument 527
21.6 Waardering en resultaatbepaling 531
21.6.1 Inleiding 531
21.6.2 Wettelijke bepalingen 531
21.6.3 Waardering bij eerste verwerking 532
21.6.4 Waardering na eerste verwerking 533
21.6.4.1 Algemeen 533
21.6.4.2 Overzicht waardering en resultaatbepaling na eerste verwerking 535
21.6.4.3 Resultaatbepaling bij reële waarde met waardeverandering in de winst-en-verliesrekening versus waardeverandering in het eigen vermogen en (geamortiseerde) kostprijs 539
21.6.4.4 Herclassificaties tussen (sub)categorieën 540
21.6.4.5 Bijzondere waardevermindering bij waardering tegen (geamortiseerde) kostprijs 541
21.6.4.6 Verwerking van een wijziging in de contractuele voorwaarden bij waardering tegen geamortiseerde kostprijs 544
21.7 Hedge accounting 547
21.7.1 Inleiding 547
21.7.2 Modellen van hedge accounting 549
21.7.3 Toepassen hedge accounting 552
21.7.4 Verwerkingswijzen van de verschillende soorten hedge accounting 559
21.7.4.1 Reëlewaardehedge-accounting 559
21.7.4.2 Kasstroomhedge-accounting 561
21.7.4.3 Kostprijshedge-accounting 562
21.7.4.4 Aanvangen van hedge accounting na aanschaf hedge-instrument 569
21.7.4.5 Hedge van een netto-investering in een buitenlandse eenheid 570
21.7.5 Het beëindigen van hedge accounting 570
21.7.6 De invloed van IBOR-reform op hedge accounting 572
21.8 Onderscheid eigen vermogen en vreemd vermogen in de geconsolideerde jaarrekening 572
21.8.1 Algemeen 572
21.8.2 Classificatie financiële instrumenten 573
21.8.3 Classificatie samengestelde financiële instrumenten 578
21.8.4 Ingekochte eigen aandelen 579
21.8.5 Classificatie van rente, dividenden, baten en lasten 579
21.9 Presentatie 580
21.9.1 Presentatie als vlottend of als vast fi nancieel actief 580
21.9.2 Presentatie als kortlopende of als langlopende fi nanciële verplichting 580
21.9.3 Saldering 580
21.10 Toelichting 582
21.10.1 Toelichtingsvereisten op grond van RJ 290 582
21.10.2 Wettelijke toelichtingsvereisten 587
21.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 588
21.12 Belangrijke verschillen met IFRS 588
Bijlage 1. Voorbeelden toepassing hedge accounting 593
1.1 Voorbeelden reëlewaardehedge-accounting 593
1.2 Voorbeelden kasstroomhedge-accounting 595
1.3 Voorbeelden kostprijshedge-accounting 605
1.4 Voorbeelden hedge van een netto-investering in een buitenlandse eenheid 618

22 LEASING 623
22.1 Inleiding 623
22.2 Leaseclassificatie 624
22.3 Verwerking, waardering en resultaatbepaling 627
22.3.1 Verwerking van financiële leases in de jaarrekening van de lessee 627
22.3.1.1 Eerste verwerking 627
22.3.1.2 Waardering na eerste verwerking 628
22.3.2 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessee 630
22.3.3 Verwerking van fi nanciële leases in de jaarrekening van de lessor 631
22.3.4 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessor 634
22.4 Sale-and-leasebacktransacties 635
22.5 Samengestelde transacties 636
22.6 Beoordelen of een overeenkomst een lease bevat 637
22.7 Special purpose entity 642
22.8 Presentatie en toelichting 642
22.8.1 Toelichting van fi nanciële leasing in de jaarrekening van de lessee 642
22.8.2 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessee 643
22.8.3 Toelichting van fi nanciële leasing in de jaarrekening van de lessor 644
22.8.4 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessor 645
22.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 645
22.10 Belangrijke verschillen met IFRS 646

23 WINST-EN-VERLIESREKENING 647
23.1 Inleiding 647
23.2 Wettelijke uitgangspunten 647
23.3 Moment van verantwoording 648
23.4 Rubricering 649
23.4.1 Algemeen 649
23.4.2 Categoriale versus functionele indeling 649
23.5 Specifi eke posten van de winst-en-verliesrekening 652
23.6 Presentatie van waardeveranderingen 654
23.7 Presentatie bijzondere posten 655
23.8 Toelichting 656
23.9 Overige detailleringen 657
23.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 658
23.11 Belangrijke verschillen met IFRS 659

24 OVERZICHT TOTAALRESULTAAT 661
24.1 Inleiding 661
24.2 Overzicht van het totaalresultaat 661
24.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 664
24.4 Belangrijke verschillen met IFRS 664

25 KASSTROOMOVERZICHT 667
25.1 Inleiding 667
25.2 Doel en functie van het kasstroomoverzicht 668
25.3 Vorm en inhoud van het kasstroomoverzicht 668
25.3.1 Geldmiddelen 668
25.3.2 Indeling van het kasstroomoverzicht 669
25.3.3 Bruto- of nettokasstromen 669
25.3.4 Kasstromen uit operationele activiteiten 669
25.3.5 Kasstromen uit investeringsactiviteiten 674
25.3.6 Kasstromen uit fi nancieringsactiviteiten 675
25.3.7 Interest, dividend en winstbelastingen 675
25.4 Aandachtspunten bij het kasstroomoverzicht 676
25.5 Toelichting op het kasstroomoverzicht 681
25.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 683
25.7 Belangrijke verschillen met IFRS 683
Bijlage 1. Voorbeelden van kasstroomoverzichten 685

26 VERWERKING VAN OPBRENGSTEN 687
26.1 Inleiding 687
26.2 Het identificeren van een overeenkomst 688
26.3 Het identificeren van de in een overeenkomst opgenomen prestatieverplichtingen 690
26.3.1 Prestatieverplichtingen 690
26.3.2 Verstrekte garanties als afzonderlijke prestatieverplichting 694
26.3.3 Opties van afnemers op bijkomende goederen of diensten 695
26.4 Het bepalen van de omvang van de opbrengst (de transactieprijs) 697
26.4.1 Variabele vergoedingen 697
26.4.2 Belangrijke financieringscomponent 698
26.4.3 Vergoedingen aan afnemers 701
26.5 Het toerekenen van de transactieprijs aan de prestatieverplichtingen 702
26.6 Het verwerken van de opbrengst 703
26.6.1 Verkoop van goederen 703
26.6.2 Verlenen van diensten 709
26.6.3 Opbrengsten uit licenties 712
26.6.4 Niet terugbetaalbare vergoedingen bij het afsluiten van een overeenkomst 714
26.6.5 Niet door afnemers uitgeoefende rechten 714
26.6.6 Wijzigingen van overeenkomsten 716
26.6.7 Rente en dividend 719
26.7 Verwerking van verkooptransacties met terugkoopovereenkomsten 719
26.8 Netto-omzet 722
26.8.1 Het begrip netto-omzet 722
26.8.2 Voor eigen rekening en risico presteren 723
26.9 Toelichting 728
26.10 Overgangsbepalingen 729
26.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 731
26.12 Samenvatting belangrijkste wijzigingen in de nieuwe richtlijnen 731
26.13 Belangrijke verschillen met IFRS 735

27 RENTELASTEN 739
27.1 Inleiding 739
27.2 Verwerking 739
27.3 Presentatie en toelichting 742
27.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 743
27.5 Belangrijke verschillen met IFRS 743

28 SHARE-BASED PAYMENTS 745
28.1 Inleiding 745
28.2 Toepassingsgebied RJ 275 Op aandelen gebaseerde betalingen 745
28.3 Equity-settled en cash-settled transacties 747
28.4 De verwerking op hoofdlijnen 748
28.5 Vesting 749
28.6 Verwerking en waardering van transacties uitgezonderd share-based payments verstrekt aan personeel 750
28.6.1 Inleiding 750
28.6.2 Afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten (equity-settled) 751
28.6.3 Afwikkeling in liquide middelen (cash-settled) 752
28.6.4 Alternatieven voor afwikkeling 753
28.7 Bijzondere aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 755
28.7.1 Basismethoden voor verwerking van share-based payments verstrekt aan personeel 755
28.7.2 Specifieke aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 757
28.8 Modificaties van share-based payments 761
28.8.1 Inleiding 761
28.8.2 Modificatie leidt tot een toename van de reële waarde van de aandelenoptie 761
28.8.3 Vestingcondities worden aangepast op een wijze die voordelig is voor de werknemer 762
28.8.4 Modifi catie is niet voordelig voor de werknemer 762
28.8.5 Modifi catie leidt tot wijziging van afwikkeling 763
28.8.5.1 Toevoeging van alternatief om in geldmiddelen af te wikkelen 763
28.8.5.2 Modificatie van cash-settled naar equity-settled 765
28.8.5.3 Modificatie van equity-settled naar cash-settled 766
28.9 Annulering en afwikkeling van equity-settled transacties 769
28.9.1 Inleiding 769
28.9.2 Annulering of afwikkeling behandelen als een vervroeging van het vesten 769
28.9.3 Betalingen aan werknemers behandelen als terugkoop van aandelenbelang 770
28.9.4 Verstrekken van nieuwe aandelenopties ter vervanging van geannuleerde opties 770
28.9.5 Terugkopen van geveste aandelenopties 771
28.10 Share-based payments binnen een groep 771
28.10.1 Inleiding 771
28.10.2 Verwerking bij groepsentiteit die de goederen of diensten ontvangt 773
28.10.3 Verwerking bij groepsentiteit die transactie afwikkelt, terwijl een andere groepsentiteit de goederen of diensten ontvangt 773
28.10.4 Onderlinge verrekening tussen groepsentiteiten 773
28.10.5 Transfers van werknemers tussen groepsentiteiten 775
28.11 Bepalen van de reële waarde 776
28.11.1 Inleiding 776
28.11.2 De waarderingsdatum en de toekenningsdatum 777
28.11.3 Waarde op basis van reële waarde van de goederen en diensten 777
28.11.4 Reële waarde van aandelen 777
28.11.5 Reële waarde van aandelenopties 778
28.12 Presentatie en toelichting 784
28.12.1 Presentatie 784
28.12.2 Toelichting 784
28.13 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 786
28.14 Belangrijke verschillen met IFRS 786
Bijlage 1. Voorbeeld verwerking van aandelenopties verstrekt aan personeel (ontleend aan RJ 275) 788

29 OVERHEIDSSUBSIDIES EN ANDERE VORMEN VAN OVERHEIDSSTEUN 795
29.1 Inleiding 795
29.2 Algemene verwerkingscriteria 795
29.3 Exploitatiesubsidies 795
29.3.1 Begrip 795
29.3.2 Verwerking en waardering 796
29.3.3 Presentatie 797
29.4 Financieringsfaciliteiten 797
29.4.1 Begrip 797
29.4.2 Verwerking en waardering 797
29.5 Ontwikkelingskredieten 798
29.5.1 Begrip 798
29.5.2 Presentatie 799
29.6 Investeringssubsidies 799
29.6.1 Begrip 799
29.6.2 Presentatie 800
29.7 Verwerking van emissierechten 800
29.8 Toelichting 804
29.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 804
29.10 Belangrijke verschillen met IFRS 805

30 SPECIFIEKE ONDERDELEN VAN DE TOELICHTING EN OVERIGE INFORMATIE 807
30.1 Algemeen 807
30.2 Functie en indeling van de toelichting 807
30.3 Verbonden partijen 809
30.4 Winst per aandeel 815
30.5 Beëindiging van bedrijfsactiviteiten 818
30.6 Gesegmenteerde informatie 821
30.7 Vermelding accountantskosten 822
30.8 Niet in de balans opgenomen regelingen 826
30.9 Dienstverlening uit hoofde van concessies 827
30.10 Toelichting van oordelen, schattingen en onzekerheden 827
30.11 Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten 828
30.12 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 829
30.13 Belangrijke verschillen met IFRS 830
Bijlage 1. Schema keuzestructuur samenstelling te rapporteren segmenten (ontleend aan RJ 350) 832

31 FUSIES EN OVERNAMES 833
31.1 Inleiding en toepassingsgebied 833
31.2 De aard van fusies en overnames 834
31.2.1 Overnames 835
31.2.2 Samensmelting van belangen 835
31.3 Verwerking van overnames (ՙpurchase accounting’) 836
31.3.1 Bepalingen omtrent vaststelling overnamedatum 836
31.3.2 Bepaling van de verkrijgingsprijs 839
31.3.3 Verwerking van identificeerbare activa en verplichtingen in de balans 840
31.3.4 Bepaling van de reële waarden van de overgenomen identificeerbare activa en verplichtingen 844
31.3.5 Positieve en negatieve goodwill bij een overname 847
31.3.6 Stapsgewijze overname 847
31.3.7 Wijzigingen in de verkrijgingsprijs, in de waarde van de tegenprestatie en in de identificatie of waarde van identificeerbare activa en verplichtingen 850
31.3.7.1 Aanpassingen van de verkrijgingsprijs afhankelijk van toekomstige gebeurtenissen 850
31.3.7.2 Latere wijzigingen in de waarde van de tegenprestatie 853
31.3.7.3 Latere identificatie of latere wijzigingen in de waarde van identificeerbare activa en verplichtingen 854
31.3.8 Verwerking bij de overgenomen rechtspersoon (ՙpush down accounting’) 857
31.3.9 Omgekeerde overname 857
31.3.10 Belang van derden en opties op belangen van derden 860
31.4 Verwerking van samensmelting van belangen (ՙpooling of interests’) 863
31.5 Belastingen naar de winst 866
31.6 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 866
31.7 Toelichting 870
31.7.1 Algemene toelichtingsvereisten 870
31.7.2 Additionele toelichtingsvereisten voor een overname 870
31.7.3 Additionele toelichtingsvereisten voor een samensmelting van belangen 870
31.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 871
31.9 Belangrijke verschillen met IFRS 871
Bijlage 1. Schema vorming reorganisatievoorziening door verkrijgende partij (RJ 216.212) 875

32 JURIDISCHE FUSIES EN SPLITSINGEN 877
32.1 Juridische fusies 877
32.1.1 Inleiding 877
32.1.2 Fusievoorstel 879
32.1.3 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische fusies 881
32.1.4 Toelichting bij het fusievoorstel 885
32.1.5 Verklaring en verslag accountant 886
32.1.6 Openbaarmaking fusiestukken 887
32.1.7 Afronding juridische fusie 888
32.1.8 Grensoverschrijdende fusie 890
32.2 Juridische splitsingen 890
32.2.1 Begripsbepaling 890
32.2.2 Procedure 892
32.2.3 Splitsingsvoorstel 895
32.2.4 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische splitsing 898
32.2.5 Waardering van activa en passiva door verkrijgende rechtspersoon 899
32.2.6 Toelichting bij het splitsingsvoorstel 902
32.2.7 Verklaring en verslag accountant 902
32.2.8 Openbaarmaking splitsingstukken 904
32.2.9 Afronding juridische splitsing 905
32.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 908
32.4 Belangrijke verschillen met IFRS 908

33 CONSOLIDATIE 909
33.1 Inleiding 909
33.2 Consolidatieplicht 914
33.2.1 Consolidatieplicht van groepshoofd 914
33.2.2 Consolidatieplicht van personal holding 914
33.2.3 Consolidatieplicht van tussenholding 916
33.3 Vrijstelling consolidatieplicht 916
33.3.1 Vrijstelling voor kleine groepen (art. 2:407 lid 2 BW) 916
33.3.2 Vrijstelling voor tussenholdings (art. 2:408 BW) 918
33.4 Consolidatiekring 922
33.4.1 Consolidatiekring van groepshoofd 922
33.4.2 Consolidatiekring van tussenholding 923
33.4.3 Facultatieve beperkingen van de consolidatiekring 923
33.4.4 Toepassing art. 2:407 lid 3 BW 924
33.5 Consolidatiegrondslagen 925
33.5.1 Integrale en proportionele consolidatie 925
33.5.2 Uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling 926
33.5.3 Eliminatie van relaties en resultaten 927
33.5.4 Balansdatum 927
33.6 Consolidatie bij verwerving en afstoting van in de consolidatie te betrekken maatschappijen 928
33.7 Veranderingen in omvang meerderheidsbelangen met behoud van overwegende zeggenschap 929
33.8 Veranderingen in omvang meerderheidsbelangen met verlies van overwegende zeggenschap, maar met behoud van een resterend belang 932
33.9 Presentatievereisten en -vrijstellingen voor de geconsolideerde jaarrekening 934
33.10 Toelichting 935
33.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 936
33.12 Belangrijke verschillen met IFRS 936

34 JOINT VENTURES 939
34.1 Inleiding 939
34.2 Verschijningsvormen 939
34.3 Verwerking 941
34.3.1 Verwerking van joint ventures in de vorm van rechtspersonen of vennootschappen 941
34.3.2 Verwerking van joint ventures in de vorm van andere samenwerkingsvormen 942
34.4 Transacties tussen deelnemers in de joint venture 942
34.4.1 Eerste waardering in de jaarrekening van de joint venture 942
34.4.2 Waardering na eerste verwerking in de jaarrekening van de joint venture 942
34.4.3 Verwerking in de jaarrekening van de deelnemers in de joint venture 943
34.5 Presentatie en toelichting 944
34.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 944
34.7 Belangrijke verschillen met IFRS 945

35 PUBLIEK-PRIVATE CONCESSIEOVEREENKOMSTEN 947
35.1 Inleiding 947
35.2 Toepassingsgebied 947
35.3 Verwerking en waardering vergoedingen 947
35.4 Verwerking en waardering financieel actief of immaterieel actief 948
35.5 Overige bepalingen 954
35.6 Toelichting 956
35.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 957
35.8 Belangrijke verschillen met IFRS 957

36 CAPITA SELECTA: CRYPTOCURRENCIES EN KUNSTWERKEN 959
36.1 Cryptocurrencies 959
36.2 Kunstwerken 962
36.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 964
36.4 Belangrijke verschillen met IFRS 965

37 TUSSENTIJDSE BERICHTEN 967
37.1 Inleiding 967
37.2 Vorm en inhoud van tussentijdse berichten 967
37.2.1 Verkorte overzichten 967
37.2.2 Vergelijkende cijfers 968
37.2.3 Bestuurstoelichting en kengetallen 970
37.2.4 Winst per aandeel 970
37.2.5 Additionele informatie 970
37.3 Toelichting in tussentijdse berichten 971
37.4 Verwerking en waardering van posten in tussentijdse berichten 972
37.4.1 Inleiding 972
37.4.2 Toerekening van opbrengsten en kosten 972
37.4.3 Belastinglast 973
37.4.4 Schattingen 974
37.4.5 Stelselwijzigingen 975
37.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 975
37.6 Belangrijke verschillen met IFRS 976

38 JAARREKENING KLEINE RECHTSPERSONEN OP FISCALE GRONDSLAGEN 977
38.1 Inleiding 977
38.2 Achtergrond optie gebruik fiscale grondslagen 979
38.3 Toepassingsgebied 980
38.4 Verwerking en waardering 981
38.5 Presentatie en toelichting 984
38.6 Overgang naar fiscale waarderingsgrondslagen en wijziging van fiscale waarderingsregels 986
38.7 Positie van aandeelhouders 986
38.8 Belangrijke verschillen met IFRS 987

39 JAARREKENING MICRORECHTSPERSONEN 989
39.1 Inleiding 989
39.2 Toepassingsgebied 989
39.3 Verwerking en waardering 989
39.4 Presentatie 991
39.5 Toelichting 992
39.6 Overige vrijstellingen 992
39.7 Publicatieplicht 992
39.8 Belangrijke verschillen met IFRS 993

40 COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 995
40.1 Toepasselijkheid Titel 9 Boek 2 BW 995
40.1.1 Algemeen 995
40.1.2 In stand houden van een of meer ondernemingen 995
40.1.3 Netto-omzet 997
40.1.4 Openbaarmaking gelijkwaardige jaarrekening 999
40.2 Jaarverslaggeving algemeen 999
40.2.1 Inleiding 999
40.2.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 999
40.2.3 Titel 9 Boek 2 BW en Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 999
40.2.4 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 1000
40.2.5 Termijn voor opmaken jaarrekening 1000
40.2.6 Ondertekenen jaarrekening 1001
40.2.7 Vaststellen jaarrekening 1001
40.2.8 Decharge van bestuurders en toezichthouders 1001
40.2.9 Onderdelen jaarbericht 1002
40.2.10 Openbaarmaking 1003
40.2.11 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 1004
40.3 Specifieke bepalingen over de jaarrekening 1004
40.3.1 Van toepassing zijnde richtlijnen 1004
40.3.2 Algemene vermeldingen in de toelichting 1005
40.3.3 Modellen balans en winst-en-verliesrekening 1006
40.3.4 Prijsgrondslagen 1006
40.3.5 Eigen vermogen 1007
40.3.6 Winst-en-verliesrekening respectievelijk exploitatierekening 1008
40.3.7 Bezoldiging bestuurders en toezichthouders 1008
40.3.8 Resultaatbestemming 1009
40.3.9 Consolidatie 1009
40.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine commerciële stichtingen en verenigingen 1009
40.5 Belangrijke verschillen met IFRS 1009

41 NIET-COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 1011
41.1 Jaarverslaggeving algemeen 1011
41.1.1 Inleiding 1011
41.1.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 1012
41.1.3 Doelstelling jaarrekening 1012
41.1.4 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving en toepassing groottecriteria 1012
41.1.5 Specifieke wettelijke jaarrekeningverplichtingen 1013
41.1.6 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 1014
41.1.7 Termijn voor opmaken jaarrekening 1014
41.1.8 Ondertekenen jaarrekening 1014
41.1.9 Vaststellen jaarrekening 1015
41.1.10 Decharge van bestuurders en toezichthouders 1015
41.1.11 Onderdelen jaarbericht 1015
41.1.11.1 Algemeen 1015
41.1.11.2 Jaarrekening 1016
41.1.11.3 Bestuursverslag 1016
41.1.11.4 Overige gegevens 1017
41.1.12 Openbaarmaking 1017
41.1.13 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 1017
41.2 De jaarrekening 1018
41.2.1 Inleiding 1018
41.2.2 Algemeen 1018
41.2.3 De balans met toelichting 1020
41.2.3.1 Algemeen 1020
41.2.3.2 Eigen vermogen 1021
41.2.4 De staat van baten en lasten met toelichting 1024
41.2.4.1 Begripsbepaling 1024
41.2.4.2 Uitgangspunt staat van baten en lasten 1025
41.2.4.3 Omvang van de bate 1026
41.2.4.4 Rubricering 1027
41.2.4.5 Saldo van de staat van baten en lasten en bestemming exploitatieresultaat 1027
41.2.4.6 Specifi eke posten staat van baten en lasten 1028
41.2.4.7 Beloningen bestuurders en toezichthouders 1032
41.2.4.8 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 1033
41.2.5 Specifieke bepalingen Titel 9 Boek 2 BW 1035
41.2.6 Verwerking van gehouden aandelen door een Stichting Administratiekantoor 1036
41.3 Consolidatie 1037
41.3.1 Algemeen 1037
41.3.2 Bijzonderheden consolidatieplicht en consolidatie van stichtingen en verenigingen 1039
41.4 Verwerking van fusies en overnames 1040
41.4.1 Inleiding 1040
41.4.2 Verwerkingswijze bij juridische fusie 1040
41.4.3 Verwerkingswijze bij betaling koopsom 1041
41.4.4 Verwerkingswijze bij verwerving aandelen in een naamloze of besloten vennootschap 1041
41.4.5 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 1042
41.4.6 Toelichting 1042
41.5 Bestuursverslag 1042
41.5.1 Algemeen 1042
41.5.2 Inhoud bestuursverslag 1042
41.6 Vrijstellingen voor middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 1043
41.7 Belangrijke verschillen met IFRS 1045

BIJLAGEN 1047
1 Enkele bepalingen uit Boek 2 BW 1047
2 Bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW (Afdeling 1 t/m 13) 1069
3 Enkele bepalingen uit de Wet op de ondernemingsraden 1103
4 Enkele bepalingen uit de Handelsregisterwet 2007 1107
5 Tekst van het Besluit actuele waarde 1109
6 Tekst van het Besluit modellen jaarrekening 1127
7 Tekst van het Besluit fiscale waarderingsgrondslagen 1163
8 Besluit inhoud bestuursverslag 1169
9 Besluit Artikel 10 Overnamerichtlijn 1173
10 Besluit bekendmaking niet-financiële informatie 1175
11 Relevante bepalingen Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid 1177

TREFWOORDENREGISTER 1183