'Besmet' kapitaal

Voorwoord / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XI

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1

HOOFDSTUK 2
Het (fiscaalrechtelijk) gestorte kapitaal / 3

DEEL A AANDELENFUSIE
HOOFDSTUK 3
De ontstaansgeschiedenis van art. 3a, eerste lid, Wet div.bel. 1965 / 9
3.1 Inleiding / 9
3.2 De eerste inbreuk op het civielrechtelijke kapitaalbegrip: art. 21a, derde lid, Besluit IB 1941 / 9
3.3 De ‘fusie-agioresolutie’ / 11
3.4 De invoering van art. 44 Wet IB 1964 / 12
3.5 De Commissie-Hofstra / 14
3.6 De gevolgen van het ontbreken van een met art. 44 Wet IB 1964 overeenkomstige bepaling in de Wet div.bel. 1965 / 14
3.7 Jurisprudentie vóór de totstandkoming van art. 3, tweede lid, Wet div.bel. 1965 / 15
3.8 De opneming van de ‘besmet’ kapitaal-regeling in de dividendbelasting / 17
3.9 Het vervallen van art. 44 Wet IB 1964 en de invoering van art. 3a Wet div.bel. 1965 / 18
3.10 Codificatie van de opstapresolutie en het opstapbesluit in art. 3a Wet div.bel. 1965 / 19

HOOFDSTUK 4
De werking van de ‘besmet’ kapitaal-bepaling bij een aandelenfusie / 21
4.1 Algemeen: substitutie / 21
4.2 Directe en indirecte omzetting van winstreserves / 22
4.3 Iedere inbreng van aandelen / 23
4.4 De inbreng van buitenlandse aandelen / 23
4.4.1 Achtergrond van de wettelijke tegemoetkoming / 23
4.4.2 Het ontgaan of uitstel van belastingheffing / 24
4.4.3 Bewijsvermoeden / 24
4.4.4 Substitutie van belaste winstuitkeringen door onbelaste terugbetalingen van kapitaal / 24
4.5 De beperkte werking van de ‘besmet’ kapitaal-bepaling / 25
4.6 Bijbetaling / 29
4.7 Het ontbreken van een overeenkomstige bepaling bij bedrijfsfusie / 30

HOOFDSTUK 5
Problemen en onduidelijkheden bij de toepassing van art. 3a, eerste lid, Wet div.bel. 1965 op het moment van de inbreng van de aandelen / 33
5.1 Inleiding / 33
5.2 Storting op aandelen / 33
5.2.1 Emissie / 33
5.2.2 De betekenis van de term ‘slechts’ in art. 3a, eerste lid, Wet div.bel. 1965: storting met (vrijwel) waardeloze aandelen / 34
5.3 Gedeeltelijke volstorting met aandelen / 35
5.4 De inbreng van niet-volgestorte aandelen / 36
5.5 Storting en bijbetaling / 37
5.6 Wederzijdse participaties / 38
5.7 ‘Turbovennootschappen’ / 38
5.8 Aandelen van de overgenomen vennootschap behoren tot het ondernemingsvermogen / 40
5.9 Inbreng vennootschap met kapitaal in buitenlandse valuta / 41

HOOFDSTUK 6
Problemen en onduidelijkheden bij de toepassing van art. 3a, eerste lid, Wet div.bel. 1965 na de inbreng van de aandelen / 43
6.1 Erkend kapitaal naast ‘besmet’ kapitaal / 43
6.2 Informeel kapitaal / 46
6.3 Het afboeken van verliezen / 47
6.4 De positie van de aandeelhouders van de overnemende vennootschap / 48

HOOFDSTUK 7
De reikwijdte van art. 3a, eerste lid, Wet div.bel. 1965 / 49
7.1 Inleiding / 49
7.2 Inkoop van eigen aandelen / 49
7.2.1 Algemeen / 49
7.2.2 Inkoop van eigen aandelen van een ab-houder / 49
7.2.3 Inkoop van eigen beursgenoteerde aandelen / 50
7.3 Teruggaaf van het gestorte kapitaal / 51
7.4 Liquidatie-uitkering / 52
7.5 De uitreiking van bonusaandelen / 52
7.6 Geruisloze inbreng / 54
7.7 Bewijzen van deelgerechtigdheid / 54
7.8 De vaststelling van het gemiddeld op aandelen gestorte kapitaal / 55

HOOFDSTUK 8
Verdragsrechtelijke en communautaire aspecten / 57
8.1 Inleiding / 57
8.2 De anticlaimverliesbepaling en een in een EU-lidstaat gevestigde aandeelhouder / 57
8.3 De definitie van ‘dividend’ in het OESO-modelverdrag 2017 / 58
8.4 De uitlegging van een verdrag: art. 31 Verdragenverdrag / 60
8.5 Het belang van het OESO-commentaar 2017 / 62
8.6 Punt 28 OESO-commentaar 2017 op art. 10: ‘benefits in money or money’s worth’ / 63
8.7 Punt 23 OESO-commentaar 2017 op art. 10: ‘impossible to give exhaustive dividend definitions’ / 64
8.8 Punt 31 OESO-commentaar 2017 op art. 13: ‘liquidation proceeds; premium on redemption of bonds and debentures’ / 65
8.9 Punt 15 OESO-commentaar 2017 op art. 10: ‘capital’ / 65
8.10 Rechterlijke uitleg van verdragstermen / 66
8.11 Toepassing van de saldobepaling / 68
8.12 Conclusie / 69

DEEL B ‘BESMET’ KAPITAAL BIJ EEN OVERGANG ONDER ALGEMENE TITEL
HOOFDSTUK 9
Juridische splitsing / 73
9.1 Inleiding / 73
9.2 Enkele algemene opmerkingen omtrent de juridische splitsing in het civiele recht / 74
9.3 Fiscale duiding van de juridische splitsing voor de bij de splitsing betrokken aandeelhouders / 76
9.4 Dividendbelasting / 77
9.4.1 Hoofdregel: vormt de juridische splitsing een opbrengst? / 77
9.4.2 Toerekening van het op de aandelen in de splitser gestorte kapitaal / 78
9.4.2.1 Inleiding / 78
9.4.2.2 De plafondgedachte inzake het op de aandelen in de splitser gestorte kapitaal / 78
9.4.2.3 De toerekening per verkrijgende vennootschap / 80
9.4.2.4 Vermindering van het gestorte kapitaal in een afsplitsende vennootschap / 80
9.4.2.5 Toerekening van het gestorte kapitaal bij een moeder-dochterafsplitsing / 81
9.4.2.6 Bijbetaling / 82
9.4.2.6.1 Algemeen / 82
9.4.2.6.2 Fiscale gevolgen van een bijbetaling bij een juridische splitsing / 83
9.5 Een grensoverschrijdende juridische splitsing met een buitenlandse splitser en een Nederlandse verkrijger / 84
9.6 De onzakelijke juridische splitsing wordt als een winstuitkering beschouwd / 85
9.7 Driehoekssplitsing / 92
9.8 Verdragstoepassing / 93

HOOFDSTUK 10
Juridische fusie / 95
10.1 Inleiding / 95
10.2 Fiscale duiding van de juridische fusie voor de bij de fusie betrokken aandeelhouders / 95
10.3 Dividendbelasting: vormt de juridische fusie een opbrengst? / 96
10.4 Onzakelijke juridische fusie / 97
10.5 Bijbetaling / 98
10.6 Een grensoverschrijdende juridische fusie met een buitenlandse verdwijner en een Nederlandse voortzetter / 98
10.7 Driehoeksfusie / 99
10.8 Verdragstoepassing / 100

DEEL C ‘BESMET’ KAPITAAL EN DE WET BB 2021 (ZOALS DEZE WET LUIDT VANAF 1 JANUARI
2024)
HOOFDSTUK 11
De conditionele bronbelasting (op dividenden) met ingang van 1 januari 2024 / 103
11.1 Achtergrond van de Wet BB 2021 / 103
11.2 Op aandelen gestort kapitaal bij aandelenruil, juridische splitsing of juridische fusie / 104

BIJLAGE 1
Relevante punten uit het OESO-commentaar 2017 / 105
Literatuurlijst / 107
Jurisprudentieregister / 121
Trefwoordenregister / 125