Egbert Dommering (1943) emeritus hoogleraar Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam.
Meer over Egbert DommeringDe Europese Informatierechtsorde
Paperback Nederlands 2019 1e druk 9789086920716Samenvatting
Onze samenleving is in de laatste tien jaar in hoog tempo veranderd in een door data, digitalisering en kunstmatige intelligentie gedreven omwenteling. Op de informatiemarkt zijn de sociale media, zoekmachines en Apps de grootste ondernemingen geworden. Zij sturen op de persoon gerichte reclameboodschappen op de consument af. Maar ook de overheid gebruikt steeds meer data om macht uit te oefenen.
Persoonsgegevens zijn het nieuwe sturingsmechanisme van een geïndividualiseerde samenleving. Het internet groeit in aansluitingsdichtheid en capaciteit. Het schept de voorwaarden voor communicatie die geen scherpe scheiding meer maakt tussen openbaar en privé. Klassieke media, sociale en politieke organisaties zijn niet verdwenen, maar worstelen met de uitstroom van gebruikers en leden die zich steeds meer individueel of in informele verbanden organiseren. Voor het informatierecht betekent dit dat de klassieke modellen voor vrijheid van meningsuiting, auteursrecht, privacy en media- en telecommunicatierecht niet meer voldoen. Deze rechtsgebieden zijn ook steeds meer met elkaar verknoopt geraakt.
Is een dataverzameling herleidbaar tot personen, free flow of information of eigendom? Wie is er verantwoordelijk voor de informatieboodschap? Het zijn vragen die tegelijkertijd om een antwoord vragen.
Dit boek schetst aan de hand van de rechtspraak (een kleine driehonderd nationale en Europese uitspraken), de belangrijkste nationale en Europese wetswijzigingen en de belangrijkste discussies in de vakliteratuur van de laatste tien jaar, hoe deze verandering een heel rechtsgebied op zijn kop heeft gezet. Het laat zien hoe de mythe van cyberspace heeft plaats gemaakt voor een nieuw fenomeen. Dat is de wederzijdse doordringing van de elektronische media en de sociale werkelijkheid. Of het nu gaat om het spelletje Pokémon of de opstand van de gele hesjes.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Bij wijze van inleiding
Ik surf, dus ik ben (er geweest) 11
Hoofdstuk 1 Schets van de inhoud van dit boek 17
1. Informatierecht 19
2. De duale Europese rechtsorde 21
3. De inhoud van het boek 23
Hoofdstuk II Beginselen, netwerken, positieve rechtsregels 33
1. Data, Informatie en Communicatie in Europa in de 2l eeuw:
een begripsbepaling 35
2. Van klassieke telecommunicatie naar internet 51
3. Diefstal van informatie.
Wat is geld? 81
Hoofdstuk III Vrijheid van Meningsuiting, de inhoud van
de uitingen (i): het publieke debat 93
Polarisatie en religie 95
1. Het Meningloze tijdperk 95
2. De verboden 9/11 cartoon 100
3. De dubbele moraal van het groepsbeledigen in cartoons 103
4. Féret en daarna 111
5. De bijzondere rol van de politicus in het debat 116
6. Het boerkaverbod 120
7. Zwarte Piet: De Intocht van Bonildasius in Dokkum, dertien eeuwen later 123
Oud Zeer 127
8. De Hoge Raad en Mein Kampf 127
9. De Armeense genocide-ontkenning in Zwitserland 136
10. Communistisch verleden 141
Publieke functies 143
11. Majesteitsschennis 143
12. Heilige nagedachtenis 145
13. Parlementaire immuniteit 148
14. Rechterlijke macht 151
Conflict met privacy 157
15. Beroemd of niet: de ongoing Story van prinses Caroline van Monaco 157
16. De babyfoto zonder toestemming van de ouders 161
17. Publiciteit strafzaak 163
18. De ‘literaire belediging’ 167
19. Hoe privé is professioneel handelen in een beroep of bedrijf? 176
Hoofdstuk IV Vrijheid van meningsuiting, de inhoud van de uitingen (2): Commerciële uitingen 179
‘Wervende boodschappen’ 181
1. De politieke reclameboodschap 181
2. De pseudoreligieuze reclameboodschap op ïnternet 186
3. Verbod tabaksreclame en nieuwsgaring 188
Conflict met ‘eigendomsrechten’ 191
4. De ‘Endstra tapes: Berichtgeving, auteursrecht en privacy 191
5. Vrijheid van meningsuiting en ‘eigendomsrechten’ 199
6. Commerciële privacy 202
Hoofdstuk V Vrijheid van meningsuiting: middelen 215
1. ‘Journalisten’ en bescherming van en toegang tot bronnen 217
2. Methode van nieuwsgaring 234
3. Openbare bronnen 237
Hoofdstuk VI Bescherming persoonsgegevens 241
Algemeen 243
1. Data tussen recht en macht 243
2. Het Internet: fusie tussen mediarecht en dataprotectierecht 254
Persoonsgegeven 259
3. Het ‘dynamische’ persoonsgegeven 259
4. Het ‘contextuele’ (multï)persoonsgegeven 263
5. Persoonsgevens als (economisch) zelbeschilddngsrecht - 267
Procedure 281
6. Verwerkingsbeginselen bij persoonsgegevens 281
7. Positieve verdragsverplichting van de overheid bij artikel 8 EVRM 285
HoofdstukVll Decontrolestaat 289
1. Monitoren in het algemeen 291
2. Monitoren en de plicht tot notificatie 297
3. Grootschalige opslag van persoonsgegevens en internationale uitwisseling daarvan 300
4. Veiligheidsdiensten 309
Hoofdstuk VIII Het internet en het World Wide Web 321
Wereldwijde platforms 323
1. Uber of de nieuwe macht van datadiensten 323
2. Internetplatforms als een nieuwe vorm van openbaarheid: de verantwoordelijkheid van de discussieplatforms 329
3. Zoekmachines 345
4. De Turkse muur op internet 356
Openbare bronnen: cyberspace en social space 359
5. Openbare persarchieven 359
6. Openbare registers 366
Groei van conflicterende aanspraken en vrijheden 369
7. Platforms en het conflict tussen auteursrecht en vrjheidsrechten 369
Hoofdstuk IX De informatierechtsorde van de 21ste eeuw 381
1. De stand van de rechtsorde 383
2. De economische en technische omwenteling 387
3. Big data, persoonsgegevens en macht 390
4. Regulering van de nieuwe platforms 393
5. Privacybeleid 403
6. Informatiebeleid: auteursrecht . 406
7. Informatiebeleid: publieke interventie ten aanzien van de productie 413
8. Internet en democratie 423
Hoofdstuk X Nawerk 435
Woord van Dank 437
Jurisprudentielijst 438
Regelgeving 446
Literatuurlijst op alfabetische volgorde 449
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan