Intrekken van het Nederlanderschap van uitgereisde jihadisten

Lijst van gebruikte afkortingen IX

1. Inleiding 1
1.1 Aanleiding: toegenomen dreiging internationaal jihadistisch geïnspireerd terrorisme 1
1.2 Onderzoeksvraag, deelvragen en plan van behandeling 3

2. Het wetsvoorstel inhoudelijk 7
2.1 Inleidende opmerkingen 7
2.2 Schets huidige regeling Nederlanderschap 7
2.2.1 Nederlands nationaliteitsrecht: algemeen 7
2.2.2 Enkele relevante verliesgronden 8
2.2.3 Staatloosheid 10
2.3 Wetsvoorstel: intrekking Nederlanderschap wegens jihadistische activiteiten 11
2.3.1 A rtikel 14 lid 4: de voorgestelde intrekkingsbepaling 11
2.3.2 D e lijst: terroristische organisaties die een bedreiging vormen voor Nederland 12
2.3.3 D e te maken belangenafweging 14
2.3.4 De ongewenstverklaring 15
2.4 Wetsvoorstel: bijzondere rechtsbescherming tegen intrekkingsbesluit 15
2.4.1 Bijzondere rechtsbescherming voor bijzonder ingrijpende maatregel 15
2.4.2 Artikel 22A: enkele specifieke voorzieningen 16
2.4.3 Artikel 22B en 22C: regeling inzake toevoeging raadsman 18

3. Recht op een nationaliteit 21
3.1 Inleidende opmerkingen 21
3.2 Nationaliteit in het mensenrechtenspectrum 22
3.2.1 H et recht op een nationaliteit als mensenrecht 22
3.2.2 Nationale autonomie inzake nationaliteitsrecht 24
3.3 Staatloosheid 26
3.4 Legaliteitsbeginsel: overgangsrecht 28
3.5 Artikel 7 EVN: limitatieve gronden verlies nationaliteit 29
3.6 U nierechtelijke afweging: burgerschap van de Unie en richtlijn 2004/38/EG 31
3.6.1 Burgerschap van de Unie en het Rottmann-arrest 31
3.6.2 Ongewenstverklaring en richtlijn 2004/38/EG 33
3.7 Tussenconclusie: recht op een nationaliteit 35

4. Discriminatieverboden 39
4.1 Inleidende opmerkingen 39
4.2 Algemeen over discriminatieverboden EVRM 41
4.2.1 Discriminatieverboden in het EVRM en nationaliteitskwesties 41
4.2.2 Directe en indirecte discriminatie 43
4.2.3 Verdachte gronden van onderscheid en toetsingsintensiteit 43
4.3 Onderscheid op welke grond? 44
4.3.1 Algemeen 44
4.3.2 Direct onderscheid: het hebben van een extra nationaliteit 44
4.3.3 Indirect onderscheid: ras en etniciteit 46
4.4 K an het gemaakte onderscheid objectief worden gerechtvaardigd? 51
4.4.1 Algemeen 51
4.4.2 Legitiem doel 53
4.4.3 Proportionaliteit 53
4.5 Tussenconclusie: discriminatieverboden 58

5. Recht op doeltreffende rechtsbescherming 63
5.1 Inleidende opmerkingen 63
5.2 D e intrekking van het Nederlanderschap als ‘bestuursrechtelijke (orde)maatregel’ 65
5.2.1 Algemeen 65
5.2.2 D e drie criteria bij het kwalificeren van de maatregel 66
5.2.3 D e kwalificatie van de maatregel en het aanwezigheidsrecht 70
5.3 Toegang tot niet-openbare stukken 70
5.3.1 Algemeen: de toetsing van het besluit bij de rechter op basis van geheim bewijs 70
5.3.2 Internationale jurisprudentie 72
5.3.3 Voorgestelde rechtsbescherming in het licht van de internationale jurisprudentie 76
5.4 Internationale richtlijnen inzake nationaliteitsontneming 77
5.4.1 Algemeen 77
5.4.2 Onmiddellijke rechtskracht 79
5.4.3 Afwezigheid strafrechter 79
5.5 Tussenconclusie: recht op doeltreffende rechtsbescherming 81

6. Conclusies 85

Geraadpleegde literatuur 91
Aangehaalde parlementaire stukken 97
Geraadpleegde jurisprudentie 99