Zorgethisch leiderschap in praktijk

Inleiding 9
Reflectieprikkels 11

Hoofdstuk 1 Zorgethisch zorg verlenen 15
1.1 Alledaagse beslissingen 15
1.2 De centrale plaats van relaties in de zorgethiek 16
1.3 Afstemmen op het leven van de persoon 18
1.4 De zorgethische deelcompetenties 23
1.5 Schaarste en middelmatigheid 26
1.6 Zorgethisch leiderschap 27
Reflectieprikkels 28

Hoofdstuk 2 De eigen aard van zorgethisch leiderschap 31
2.1 De onafdwingbaarheid van het zorgethisch handelen 31
2.2 Ruimte scheppen voor relaties 34
2.3 Zorgethisch coachen 37
2.4 Grenzen aan het zorgethisch leiderschap 41
Reflectieprikkels 43

Hoofdstuk 3 De ambitie van zorgethisch leiderschap 45
3.1 Zorgethische groei bevorderen 45
3.2 Een op de zorgethiek afgestemde professionaliteit ontwikkelen 52
3.2.1 Omkering van de blikrichting van de professional 53
3.2.2 Omkering van de finaliteit 58
3.2.3 Omkering van de sturing 64
3.3 Zorgethiek de hele organisatie laten doordesemen 72
3.4 Middelmatigheid en de ambities van een zorgethisch leider 78
Reflectieprikkels 81

Hoofdstuk 4 Zorgethisch leiderschap in tijden van schaarste 85
4.1 Zorgethische efficiëntie 86
4.1.1 Een goed begrip van efficiëntie 86
4.1.2 Passende efficiëntie in het kader van een zorgethische benadering 87
4.1.3 Afgestemde zorg als middel om (zorgethische) efficiëntie te bereiken 89
4.2 De zorgethisch leider en zorgethische efficiëntie 92
4.2.1 Aandacht voor zorgethische efficiëntie van het eigen werk 92
4.2.2 Afgestemde zorg bevorderen als bijdrage tot het zorgethisch omgaan met schaarste 94
4.2.3 Aandacht vragen voor de zorgethische consequenties van beslissingen 98
4.2.4 Op een zorgethische manier omgaan met de consequenties van schaarste 99
4.3 Schaarste aan de orde stellen als zorgethische opdracht 101
4.4 Uitbreken uit de schaarste 102
Reflectieprikkels 105

Hoofdstuk 5 De praktijk van het zorgethisch leiderschap 109
5.1 Groei-ethiek, groeididactiek en zorgethisch handelen 109
5.1.1 Groei-ethiek 109
5.1.2 Groeididactiek 115
5.2 De vier praktijken van de groeididactiek 119
5.2.1 Aanwezigheid 119
5.2.2 Verbondenheid 124
5.2.3 Nederigheid 128
5.2.4 Discipline 130
5.3 Het zorgethisch ‘zijn’ als bron van de groeididactiek 134
Reflectieprikkels 135

Hoofdstuk 6 Werkinstrumenten voor het ­zorgethisch leiderschap 137
6.1 Zorgethische groei bevorderen in de dagelijkse omgang met medewerkers 137
6.2 Exposure 140
6.2.1 Het wezen van exposure 142
6.2.2 Exposure: een oefening in zorgethisch kijken 145
6.2.3 Bescheidenheid en kracht als uitkomst van een exposureervaring 146
6.2.4 Van extrinsieke naar intrinsieke motivatie 148
6.2.5 Exposure in vele vormen 148
6.2.6 Exposure blijvend noodzakelijk 151
6.2.7 Zorgethische overwegingen bij het gebruik van exposure 152
6.3 Zorgethische projecten als vorm van het bevorderen van zorgethische praktijk 153
6.3.1 Mogelijkheden van projecten voor zorgethische beïnvloeding 153
6.3.2 Beperkingen van projecten als instrument voor zorgethische ontwikkeling 156
6.4 De ‘learning community’ als een instrument voor zorgethische ontwikkeling 164
6.4.1 De ‘learning community’ als plaats bij uitstek voor zorgethisch leren 165
6.4.2 De ‘learning community’: de rol van de gemeenschap 166
6.4.3 Samen leren 168
6.4.4 Leren uit ervaring en uit ervaren 173
6.4.5 De rol van de begeleiders 176
Reflectieprikkels 178

Slotbeschouwing 181
Reflectieprikkels 183

LITERATUURLIJST 184
Dankwoord 188
Eindnoten 189