Eenvoudige adoptie van pleegkinderen

Deel I Inleiding en methoden 9
1 Aanleiding van het onderzoek 11
2 Terminologie: eenvoudige adoptie 15
3 Methoden 16
4 Leeswijzer 18

Deel II De huidige regeling in Nederland en een kijkje over de grens 19
1 Adoptie in het kader van pleegzorg anno 2019 21
1.1 Inleiding 21
1.2 Ondertoezichtstelling (OTS) met Uithuisplaatsing (UHP) 22
1.3 Instellingsvoogdij 22
1.4 Pleegoudervoogdij 24
1.5 Trends in de afgelopen vijf jaar 25
1.6 Einde voogdijmaatregel 26
1.7 Einde pleegoudervoogdij 27
1.8 Adoptie 28
1.8.1 Inleiding 28
1.8.2 Voorwaarden voor adoptie algemeen 29
1.8.3 Voorwaarden met betrekking tot het pleegkind 32
1.8.4 Voorwaarden met betrekking tot de pleegouders die willen adopteren 33
1.8.5 Voorwaarden met betrekking tot de oorspronkelijke ouders 34
1.8.6 Rechtsgevolgen 35
1.8.7 Adoptienazorg 37
1.9 Kinderrechten op het snijvlak van pleegzorg en adoptie 38
1.10 Conclusie 45

2 Eenvoudige adoptie in andere jurisdicties 47
2.1 Inleiding 47
2.1.1 De keuze voor deze rechtstelsels 47
2.1.2 Methode van rechtsvergelijking 48
2.2 Trends in de algemene adoptieregeling 48
2.3 Adoptie met meer dan twee ouders 49
2.4 Rechtsgevolgen van adoptie met meer dan twee ouders 50
2.5 Conclusie en evaluatie 51
2.6 Landenrapport Australië 51
2.6.1 Inleiding 51
2.6.2 De jurisdictie 52
2.6.3 Adoptie in Australië 53
2.6.4 Overwegingen over een nationale framework wetgeving en het pleidooi voor zwakke adoptie 53
2.7 Landenrapport Californië 55
2.7.1 Inleiding 55
2.7.2 De jurisdictie 55
2.7.3 Adoptie in Californië 56
2.7.4 Adoptie met meer dan twee ouders 56
2.7.5 Rechtsgevolgen van adoptie met meer dan twee ouders 57
2.8 Landenrapport Frankrijk 58
2.8.1 Inleiding 58
2.8.2 De geschiedenis van adoption simple 58
2.8.3 Adoptie met meer dan twee ouders in de context van pleegouderadoptie 60
2.8.4 Adoptie in Frankrijk en voorwaarden voor adoptie 62
2.8.5 Gevolgen eenvoudige adoptie 64
2.8.6 Gevolgen sterke adoptie 65
2.9 Landenrapport Quebec 66
2.9.1 Inleiding 66
2.9.2 Jurisdictie 66
2.9.3 Adoptie in Quebec 67
2.9.4 Voorstellen tot eenvoudige adoptie 69

Deel III Wat vinden pleegouders, pleegkinderen en professionals? 75
3 Empirische studie naar eenvoudige adoptie vanuit pleegzorg: vragenlijstonderzoek 77
3.1 Introductie 77
3.2 Werving 77
3.3 Opzet van de vragenlijst 78
3.4 Steekproef 78
3.5 Sterke adoptie 80
3.5.1 Positief tegenover sterke adoptie 81
3.5.2 Twijfels over sterke adoptie 82
3.5.3 Negatief tegenover sterke adoptie 82
3.6 Eenvoudige adoptie 83
3.6.1 Eenvoudige adoptie, sterke adoptie of geen adoptie 84
3.6.2 Voor- en nadelen van eenvoudige adoptie t.o.v. sterke adoptie 84
3.6.3 Praktische randvoorwaarden 86
3.6.4 Financiële randvoorwaarden 87
3.6.5 Juridische randvoorwaarden 87
3.6.6 Doelgroep 88
3.6.7 Instemming, termijn in het pleeggezin en de stem van het kind 88
3.7 Deelconclusie vragenlijstonderzoek 89
3.8 Beperkingen van het vragenlijstonderzoek 90

4 Empirische studie naar eenvoudige adoptie vanuit pleegzorg: interviews 91
4.1 Introductie 91
4.2 Belangrijke kanttekeningen bij het interpreteren van de interviews 91
4.3 Werving 91
4.4 Procedure van de interviews 92
4.5 Steekproef 93
4.6 Sterke adoptie 94
4.7 Eenvoudige adoptie 94
4.7.1 Voor- en nadelen van eenvoudige adoptie 94
4.7.2 Randvoorwaarden 96
4.7.3 Doelgroep, instemming en termijn 99
4.8 Deelconclusie interviews 100

5 Empirische studie naar eenvoudige adoptie vanuit pleegzorg: expertmeeting en interviews met professionals 103
5.1 Introductie 103
5.2 Belangrijke kanttekeningen bij het interpreteren van de interviews/ resultaten van de expertmeeting 103
5.3 Resultaten interviews met professionals/expertmeeting 104
5.3.1 Voor- en nadelen van eenvoudige adoptie 104
5.3.2 Randvoorwaarden 108
5.3.3 Doelgroep, instemming en termijn 113
5.3.4 Eenvoudige adoptie wenselijk? 115
5.4 Deelconclusie professionals 116

Deel IV Conclusies 119
6 Conclusies 121
6.1 De huidige mogelijkheden voor pleegouders onder het huidige recht om de band met hun pleegkind te formaliseren en de voor- en nadelen hiervan (vraag 1)? 121
6.2 Welke juridische voor- en nadelen kleven aan deze bestaande mogelijkheden en een eventuele eenvoudige adoptie (vraag 2 en 3)? 122
6.3 Een kijkje over de grens (vraag 4 en 5) 123
6.4 Is er onder pleegouders behoefte aan de invoering van eenvoudige adoptie en zo ja, onder welke voorwaarden: de online vragenlijst (vraag 6, 7 en 8) 124
6.5 Wat komt er uit de interviews met pleegouders en pleegkinderen naar voren? (vraag 6, 7, en 8) 125
6.6 Wat vinden de professionals? (vraag 3) 126
6.7 Is invoering van eenvoudige adoptie te overwegen gelet op de problemen en wensen van pleegouders en pleegkinderen, het belang van het kind en gelet op de voor- en nadelen hiervan? Zo ja onder welke voorwaarden? (vraag 9) 127
6.8 Antwoord op de hoofdvraag 130
6.9 Aandachtspunten voor de wetgever bij de mogelijk invoering van eenvoudige adoptie 131

Bijlagen 135
Bijlage 1: Leden van de begeleidingscommissie 137
Bijlage 2: Experts die of aan de interviews of aan de expertmeeting
hebben deelgenomen 139
Bijlage 3: Deelnemende pleegzorgorganisaties 141
Bijlage 4: Vragenlijst voor pleegouders 143
Bijlage 5: Interview voor pleegouders 153
Bijlage 6: Interviews met pleegkinderen 157

Reeds verschenen in de reeks Familie & Recht 163