Preadviezen 2023

Toerekening van onrechtmatig handelen aan rechtspersonen in een groepscontext naar Belgisch privaatrecht
I. Ten geleide: afbakening van de te bespreken onderwerpen; eerste benadering van het concept ‘toerekening’

II. Rechtspersoon en beperkte aansprakelijkheid als ‘toerekeningsprincipes’
1. Het scheidingsprincipe (‘Trennungsprinzip’)
2. Afwijkingen van het scheidingsprincipe? Of: wat betekent ‘doorbraak’?
3. ‘Kwalitatieve’ aansprakelijkheid van personen die ook aandeelhouder zijn
4. Onrechtmatigedaadsaansprakelijkheid van aandeelhouders in België?

III. De dogmatische grondslag voor toerekening aan een rechtspersoon naar Belgisch recht: orgaantheorie of verkeersopvattingen?
1. Orgaantheorie, verkeersopvattingen en rechtstreekse ‘toerekening’
2. Toerekening aan rechtspersonen in het wetsvoorstel houdende Boek 6 (nieuw) BW (‘onrechtmatige daad’)

IV. Wat er misloopt bij dochtervennootschappen en in de leveranciersketen: toerekening van andermans gedrag of aansprakelijkheid voor eigen daad?
1. Evoluties inzake groeps- en leveranciersketenaansprakelijkheid
2. Vedanta en Shell Nigeria: aansprakelijkheid van de moedervennootschap voor eigen onrechtmatige daad of voor de onrechtmatige daad van een dochter?
3. Maran: een beroep doen op een gevaarveroorzakende zakenpartner kan een eigen fout zijn
4. De impact van ‘supply chain/human rights’-due-diligencewetgeving
5. De Shell-klimaatzaak: verantwoordelijkheid voor en toerekening van andermans energieverbruik en CO2-uitstoot?

V. Reguleringsdoorbraak: geconsolideerde toepassing van regulering en de bijbehorende collectieve aansprakelijkheid
1. ‘Regulatory veil peeking’ in het algemeen
2. Sancties: wel collectieve boeteaanspreekbaarheid, maar geen collectieve aansprakelijkheid voor contractuele of extracontractuele schulden
3. Het mededingingsrecht: toerekening van sancties en collectieve schadeaansprakelijkheid

VI. Conclusies
De ‘onderneming’ in het aansprakelijkheidsrecht
1. Inleiding
2. De economische realiteit en waarom die zo zelden in de rechtspraak wordt geadresseerd
3. Verschillende vormen van aansprakelijkheid van vennootschappen die deel uitmaken van dezelfde ‘onderneming’
4. ESG-zorgplichten van moedermaatschappijen
5. De ‘onderneming’ als mededingingsrechtelijke normadressaat
6. De balans opgemaakt
7. ‘Doorgrijpen’ naar andere groepsvennootschappen: implicaties en rechtvaardiging
8. Afronding
De staatsrechtelijke positie van toezichthouders of regulatoren
1. Inleiding
2. Europees recht
3. Belgisch recht
4. Grondwettelijke beginselen en inbedding regulatoren via rechtspraak en adviespraktijk
5. Conclusie
De onafhankelijkheid van Nationale Regulerende Instanties in het licht van democratisch-rechtsstatelijke waarden
1. Bestuurlijke onafhankelijkheid: verkenning
2. NRI’s in Europees en nationaal perspectief
3. NRI’s in het licht van democratisch-rechtsstatelijke beginselen
4. Afrondende beschouwing en oplossingsrichting(en)
De opsporing in bijzondere strafwetgeving naar Belgisch recht
1. Preliminair
2. Vervolgings- en opsporingsprerogatieven
3. Uitvoerende opsporingsambtenaren
4. Bijzondere opsporingsbevoegdheden
5. Samenloop van repressieve opsporing en preventief toezicht
6. Meewerkverplichtingen en ‘nemo tenetur’
7. Epiloog
Opsporing in bijzondere wetten
1. Inleiding
2. Overzicht en afbakening
3. De personen, belast met de opsporing van in bijzondere wetten strafbaar gestelde feiten
4. Opsporingsbevoegdheden in bijzondere wetten
5. Samenloop van toezicht en opsporing
6. Meewerkverplichtingen en nemo tenetur
7. Bespreking en aanbevelingen

Preadviezen 1997-2023