Memo Plus Arbeidsovereenkomst en ontslag 2024

Voorwoord 5
Lijst van afkortingen 29

1 Sollicitatie 35
1.1 Werving 35
1.1.1 Methoden van werving 35
1.1.2 Informatieverstrekking 36
1.2 Selectie 38
1.2.1 Feitelijke procedure 38
1.2.2 Rechtsbescherming van de sollicitant 40
1.3 Juridische aspecten 41
1.3.1 Bij werving en selectie 41
1.3.2 Indienstneming 45

2 Arbeidsovereenkomst 47
2.1 Drie vormen van overeenkomsten tot het verrichten van persoonlijke arbeid 47
2.1.1 De arbeidsovereenkomst 47
2.1.2 Aanneming van werk 48
2.1.3 Opdracht 49
2.2 Vier elementen van de arbeidsovereenkomst 49
2.2.1 Algemeen 49
2.2.2 Arbeid 51
2.2.3 Loon 51
2.2.4 Gezagsverhouding 52
2.2.5 Zekere tijd 54
2.2.6 Sociale verzekeringen 54
2.3 Bijzondere groepen van werknemers en vormen van arbeidsovereenkomsten 54
2.3.1 Bestuurders vennootschappen 55
2.3.2 Minderjarigen 56
2.3.2.1 Algemeen 56
2.3.2.2 Scholing en vorming van jeugdigen 57
2.3.2.3 Werktijden voor jeugdigen 58
2.3.3 Echtgenoten 58
2.3.4 Vreemdelingen 58
2.3.5 Vakantiewerk 59
2.3.6 Leer-arbeidsovereenkomst; stageovereenkomst 60
2.3.7 Arbeidsduur 62
2.3.8 Flexibele arbeidsrelaties 63
2.3.8.1 Rechtsvermoedens 64
2.3.8.2 Afroepcontracten 66
2.3.8.3 Thuiswerk 71
2.3.8.4 De uitzendovereenkomst 72
2.3.9 Freelancer/zzp’er 75
2.3.10 De payrollovereenkomst 77
2.4 Vorm en inhoud van de arbeidsovereenkomst 78
2.4.1 Vorm en geldigheid 78
2.4.2 Beperking van de contractvrijheid 78
2.4.3 Inhoud 79
2.5 Duur van de arbeidsovereenkomst 81
2.5.1 Proeftijd 81
2.5.2 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 83
2.5.3 Ketenregeling 90
2.5.4 Arbeidsovereenkomst met ontbindende voorwaarde 92
2.6 De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 92
2.6.1 Algemeen; doorwerking in de individuele arbeidsovereenkomst 92
2.6.2 De Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst 94
2.6.3 De Wet op het algemeen verbindend en het onverbindend verklaren van cao’s (Wet AVV) 96
2.6.4 De cao in relatie tot de Wet op de loonvorming (WLV) en andere collectieve regelingen 98

3 Beloning 101
3.1 Bepaling van loon 101
3.1.1 Bij overeenkomst 101
3.1.2 Bij cao 101
3.1.3 Gebruikelijk loon 101
3.1.4 Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML) 102
3.1.5 Gelijk loon bij gelijke arbeid 105
3.1.6 Overwerk 106
3.2 Vormen van loon 107
3.2.1 Algemeen 107
3.2.2 Winstaandeel, provisie 107
3.2.3 Dienstwoning 108
3.3 Verschuldigdheid van loon 108
3.3.1 Geen arbeid, toch loon 108
3.3.2 Loon bij ziekte 109
3.3.3 Loon bij verhindering werknemer 113
3.3.4 Ondernemingsraadsleden tijdens vergaderingen 113
3.3.5 Verhindering van de werkgever 113
3.3.5.1 Algemeen 113
3.3.5.2 Gedeeltelijke en/of passende arbeid bij arbeidsongeschiktheid 116
3.3.5.3 Staking 118
3.3.5.4 Mup-contracten (met uitgestelde prestatieplicht) 119
3.3.6 Nietig ontslag 119
3.3.7 Loonmatiging 120
3.4 Betaling van loon 121
3.4.1 Ketenaansprakelijkheid 121
3.4.2 Wijze van voldoening; loonstrookje 122
3.4.3 Tijdstip van voldoening 123
3.4.4 Te late betaling 123
3.4.5 Verjaring 124
3.4.6 Beslag op loon 124
3.4.7 Verrekening 125
3.5 Onkostenvergoeding 125
3.5.1 Geen loon 125
3.5.2 Tussentijds wijzigen 126
3.5.3 Gebruik auto 126

4 Fiscale aspecten 129
4.1 Inleiding 129
4.2 Inkomstenbelasting 129
4.3 Loonbelasting 129
4.4 De werknemer 130
4.5 Ficties 130
4.5.1 Aanneming van werk 131
4.5.2 Artiesten en beroepssporters 132
4.5.3 Directeuren en commissarissen 132
4.5.4 Huispersoneel/dienstverlening aan huis 134
4.5.5 Regeling voor thuiswerkers/gelijkgestelden 135
4.5.6 ‘Freelance’-personeel 136
4.5.7 Goedgekeurde overeenkomsten: Wet DBA 137
4.6 Wat valt fiscaal onder loon te begrijpen? 138
4.6.1 Loon in geld 144
4.6.2 Loon in natura 144
4.6.3 Loon in de vorm van een aanspraak 148
4.6.4 Kostenvergoedingen 149
4.6.5 (Extraterritoriale) kostenvergoeding ingevolge zogenoemde 30%-regeling 150
4.6.6 Fictief loon 151
4.7 Afdracht loonbelasting 151
4.7.1 Inhoudingsplichtige 152
4.7.2 Uitbreiding kring inhoudingsplichtigen 152
4.7.3 Aanwijzing van inhoudingsplichtige 152
4.7.4 Verlegging inhoudingsplicht loonheffingen 153
4.8 Inhoudingstechniek 153
4.8.1 Tijdstip inhouding 153
4.8.2 Loontijdvak 154
4.8.3 Loonbelastingtabellen 154
4.8.4 Tabel bijzondere beloningen 155
4.8.5 Voorlopige teruggaaf op negatieve aanslag 156
4.8.6 Heffingskortingen 156
4.8.7 Administratieve en formele verplichtingen voor de inhoudingsplichtige: loonadministratie, opgaaf gegevens voor de loonheffingen, eerstedagsmelding en identificatieplicht 157
4.8.8 Samenhangende groep inhoudingsplichtigen 159
4.8.9 Sancties op niet voldoen aan administratieve en formele verplichtingen 160
4.8.10 Brutering 161
4.9 Techniek van het afdragen van loonbelasting 162
4.9.1 Afdracht op aangifte 162
4.9.2 Aangifteplicht 162
4.9.3 Betaling door afdracht op aangifte 163
4.9.4 Afdrachtverminderingen 164
4.10 Premieheffing volksverzekeringen 165
4.11 Premieheffing werknemersverzekeringen 166
4.12 Premieheffing Zorgverzekeringswet (Zvw) 166

5 Werk en verlof 169
5.1 Werk; plichten werknemer algemeen 169
5.1.1 Plicht tot arbeid; functieomschrijving 169
5.1.2 Voorschriften omtrent arbeid; werktijden 169
5.1.3 Verplichting als goed werknemer 170
5.2 Werk; plichten werkgever algemeen 170
5.2.1 Handelen als goed werkgever; Arbeidstijdenwet 170
5.2.2 Verplichting tot verschaffing van werk 172
5.2.3 Op non-actiefstelling; schorsing 173
5.3 Opdragen van andere werkzaamheden 173
5.3.1 Functieverandering en overplaatsing 173
5.3.2 Verplaatsing van het bedrijf 174
5.4 Aanbieden van passende arbeid 174
5.4.1 Gewetensbezwaren 174
5.4.2 Bij ziekte 175
5.5 Overwerk 175
5.5.1 Plicht tot overwerk; aanwezigheidsdienst 175
5.5.2 Weigering overwerk 176
5.5.3 Vergoeding voor overwerk en voor aanwezigheidsdienst 177
5.6 Arbeidsduur 177
5.6.1 Werktijdverkorting 177
5.6.2 Werktijdverkorting bij cao 179
5.6.3 Individuele werktijdverkorting 179
5.6.4 Wet flexibel werken 180
5.7 Verlof en vakantie algemeen 184
5.7.1 Regeling; algemeen 184
5.7.2 Adv-dagen 184
5.7.3 Zondag, religieuze en nationale feestdagen 184
5.8 Wet arbeid en zorg 185
5.8.1 Zwangerschaps- en bevallingsverlof 185
5.8.2 Adoptieverlof; pleegkindverlof 186
5.8.3 Geboorteverlof 186
5.8.4 Calamiteiten- en ander kort verzuimverlof 188
5.8.5 Kortdurend zorgverlof 189
5.8.6 Langdurend zorgverlof 190
5.8.7 Ouderschapsverlof 191
5.9 Recht op vakantie 193
5.9.1 Minimumduur 193
5.9.2 Recht op loon 194
5.9.3 Opbouw; duur dienstverband 195
5.10 Vaststelling tijdstip 196
5.10.1 Vaststelling door werkgever 196
5.10.2 Beperkingen vaststelling door werkgever 197
5.10.3 Niet als vakantie geldende dagen 197
5.10.4 Wijziging tijdstip 198
5.10.5 Bedrijfssluiting 198
5.11 Niet-verleende vakantie 199
5.11.1 Einde dienstbetrekking 199
5.11.2 Vervallen van vakantiedagen en verjaring 200
5.12 Vakantie en ziekte 202
5.12.1 Opbouw en ziekte 202
5.12.2 Samenloop vakantie en ziekte 203
5.12.3 Ziekte en einde dienstbetrekking 203
5.12.4 Ziekte en verjaring 204
5.12.5 Ziekte tijdens vakantie 204
5.12.6 Vakantie tijdens ziekte 204
5.13 Vakantiebijslag 204
5.13.1 Wettelijke regeling 204
5.13.2 Hoogte 205
5.13.3 Tijdstip uitbetaling 205
5.13.4 Verjaring 205

6 Overige rechten en plichten 207
6.1 Verplichtingen van de werkgever 207
6.1.1 Handelen als goed werkgever 207
6.1.2 Gelijke behandeling 210
6.1.2.1 Algemene wet gelijke behandeling 210
6.1.2.2 Gelijke behandeling van mannen en vrouwen 212
6.1.2.3 Verbod onderscheid in arbeidsduur 217
6.1.2.4 Verbod onderscheid in duur van de arbeidsovereenkomst 218
6.1.2.5 Gehandicapten 220
6.1.2.6 Leeftijdsdiscriminatie 223
6.1.3 Getuigschrift 227
6.1.4 Veiligheid binnen de onderneming 228
6.1.5 Pensioen 229
6.1.6 Aansprakelijkheid werkgever voor door werknemer geleden schade 229
6.1.6.1 Artikel 7:658 BW 229
6.1.6.2 RSI 235
6.1.6.3 Schade aan zaken van werknemer 236
6.1.6.4 Contractuele aansprakelijkheid 236
6.1.6.5 Buitencontractuele aansprakelijkheid 236
6.1.7 Aansprakelijkheid werkgever voor door werknemer veroorzaakte schade aan derden 237
6.1.8 Identificatieplicht 238
6.1.9 Privacy 238
6.2 Verplichtingen van de werknemer 241
6.2.1 Handelen als goed werknemer 241
6.2.2 Aansprakelijkheid werknemer voor door hem veroorzaakte schade 242
6.2.2.1 Aan de werkgever 242
6.2.2.2 Aan derden 242
6.3 Wijzigingsbeding 243
6.4 Concurrentiebeding 244
6.4.1 Inhoud; geldigheid 244
6.4.2 Tenietdoen 247
6.4.3 Vergoeding voor werknemer 248
6.4.4 Nakoming en schadevergoeding 249
6.4.5 Zonder concurrentiebeding 249
6.4.6 Nevenwerkzaamheden, relatiebeding 249
6.4.7 Geheimhoudingsbepaling 250
6.4.8 Auteursrecht 251
6.5 Overgang van ondernemingen 252
6.5.1 Algemeen; bescherming rechten werknemers 252
6.5.2 Werkingssfeer algemeen; fusie 253
6.5.3 Onderneming 254
6.5.4 Overgang van activiteiten/onderdeel van een onderneming 255
6.5.5 Overeenkomst 257
6.5.6 Faillissement 258
6.5.7 Overgang van rechten en plichten 260
6.5.8 Aansprakelijkheid van de oude werkgever 263
6.5.9 Ontbinding 263
6.5.10 Ontslag 264
6.6 Staking 265
6.6.1 Collectieve aspecten 265
6.6.2 Individuele aspecten 267
6.7 Collectieve rechten en plichten 267

7 Disciplinaire maatregelen 269
7.1 Algemeen 269
7.2 Boete 270
7.3 Schorsing 270
7.3.1 Algemeen 270
7.3.2 Loondoorbetaling 271
7.4 Ontslag 272

8 Sociale zekerheid 273
8.1 Inleiding 273
8.1.1 Volksverzekeringen 273
8.1.2 Werknemersverzekeringen 275
8.1.3 Sociale verzekeringen per 1 januari 2024 276
8.1.4 Sociale voorzieningen 284
8.1.5 Overige regelingen uitgevoerd door de SVB 286
8.1.6 Overige (inkomensafhankelijke) regelingen uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen 287
8.1.7 Sociale zekerheid op Bonaire, Sint Eustatius en Saba 288
8.1.8 Sociale zekerheid op het Nederlands deel van het continentaal plat 289
8.2 Verzekeringsplicht 290
8.2.1 Verzekeringsplicht volksverzekeringen 290
8.2.2 Premieheffing volksverzekeringen 294
8.2.3 Verzekeringsplicht werknemersverzekeringen 294
8.2.3.1 Verzekeringsplicht werknemersverzekeringen; bijzondere groepen 296
8.2.3.2 Uitzending naar het buitenland 298
8.2.3.3 Werknemers in het internationaal vervoer 299
8.2.4 Premieheffing werknemersverzekeringen 300
8.3 Aanmelding ter verzekering 303
8.3.1 Verzekering van rechtswege 303
8.3.2 Aanmelding vrijwillige verzekeringen 303
8.3.3 Besluit verzekeringsplicht werknemersverzekeringen en bezwaar/beroep 303
8.4 Uitvoeringsorganisatie 304
8.4.1 Algemeen 304
8.4.2 Verplichte aansluiting 304
8.4.3 Verzekerdenadministratie 305
8.4.4 Wet Boeten en Maatregelen 305
8.4.5 Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving 306
8.4.6 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten 307
8.5 Vrijwillige verzekeringen 307
8.6 Werkloosheid 310
8.6.1 Werkloosheidswet (WW) 310
8.6.2 Voorwaarden voor het recht op WW-uitkering 313
8.6.3 Typen WW-uitkeringen 316
8.6.4 Dagloongarantie 318
8.6.5 Schadevergoeding bij beëindiging dienstbetrekking en WW 318
8.6.6 Aangifte werkloosheid en aanvraag WW 319
8.6.7 Geen recht op uitkering 319
8.6.8 Weigeringsgronden 320
8.6.9 (Schending van) verplichtingen 322
8.6.10 Sollicitatieplicht en weigering WW 323
8.6.11 Terugvordering 324
8.6.12 Aftrek van inkomsten 324
8.6.13 Vakantie en WW 324
8.6.14 Uitbetaling WW 325
8.6.15 Einde WW-uitkering 325
8.6.16 Gehele/gedeeltelijke werkhervatting 325
8.6.17 Herleving uitkeringsrecht WW 325
8.6.18 Re-integratie werkloze werknemers 326
8.6.19 Scholingsregeling WW 326
8.6.20 WW en toeslag op grond van de Toeslagenwet (TW) 327
8.6.21 Pensioenopbouw bij werkloosheid 328
8.6.22 Regeling onwerkbaar weer en de Calamiteitenregeling (met ingang van 1 januari 2020) 328
8.6.23 Wijzigingen in de WW als gevolg van de Wet werk en zekerheid 329
8.6.24 Wijzigingen in de WW als gevolg van de Wet arbeidsmarkt in balans 330
8.7 Oudere werklozen 331
8.8 Participatiewet 333
8.9 Sollicitatieplicht oudere werklozen 335
8.10 Coronavirus 336

9 Ziekte en arbeidsongeschiktheid 337
9.1 De zieke werknemer 337
9.1.1 Het begrip ziekte 337
9.1.1.1 Ziekmelding als gevolg van een arbeidsconflict 338
9.1.1.2 Ziekmelding als gevolg van een verslaving 340
9.1.2 Loondoorbetalingsverplichting werkgever 341
9.1.2.1 Omvang loondoorbetaling 341
9.1.2.2 Duur loondoorbetaling 342
9.1.2.3 Opschorten en stopzetten loondoorbetaling 344
9.1.2.4 Loonbetaling na wachttijd 347
9.1.3 Re-integratie arbeidsongeschikte werknemer 350
9.1.3.1 Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar 350
9.1.3.2 Re-integratievolgorde 352
9.1.3.3 Actieve re-integratieverplichting werkgever 355
9.1.3.4 Re-integratie in ander passend werk of bij een andere werkgever; gevolgen voor de arbeidsovereenkomst 357
9.1.3.5 Re-integratie van werknemers met een tijdelijk dienstverband 358
9.1.3.6 Re-integratieverplichting werknemer 359
9.1.3.7 Afwijkende poortwachterverplichtingen bij beëindiging van het dienstverband tijdens de loondoorbetalingsverplichting 360
9.1.4 Sancties bij niet-naleving re-integratieverplichtingen 361
9.1.4.1 Beleidsregels beoordelingskader poortwachter 361
9.1.4.2 Verlenging loondoorbetalingsverplichting (loonsanctie) 363
9.1.4.3 Niet-naleving re-integratieverplichtingen door werknemer 365
9.1.5 Het deskundigenoordeel 366
9.1.6 Verhaal loon en kosten van re-integratiemaatregelen 367
9.1.7 Vakantie en ziekte 368
9.1.7.1 Opbouw vakantiedagen tijdens ziekte 368
9.1.7.2 Tijdens ziekte op vakantie 368
9.1.7.3 Ziek worden tijdens vakantie 368
9.1.7.4 Vervallen vakantiedagen 370
9.1.8 Beëindiging arbeidsovereenkomst tijdens ziekte 371
9.1.8.1 Opzegging dienstverband na twee jaar ziekte 371
9.1.8.2 Ontbindingsprocedure bij de kantonrechter 372
9.1.8.3 Transitievergoeding 372
9.1.8.4 Ontslag op staande voet 373
9.1.9 Ontslag zieke statutair bestuurder 374
9.2 Ziektewet 375
9.2.1 Recht op ziekengeld 375
9.2.2 Recht op ziekengeld voor werknemers die onder de no-riskpolis vallen 378
9.2.3 Wel recht op ziekengeld, geen uitbetaling 380
9.2.4 Hoogte en duur ziekengeld 380
9.2.5 Eindigen recht op ziekengeld 382
9.2.6 Verplichtingen verzekerde: informatie, meewerken aan herstel en re-integratie 383
9.2.7 Proefplaatsing 384
9.2.8 Sancties, schorsen en terugvorderen ziekengeld 385
9.2.9 Ziekmelding 388
9.2.10 Eigen risico dragen Ziektewet 388
9.2.11 Bezwaar en beroep 389
9.3 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wet WIA) 390
9.3.1 Inleiding 390
9.3.2 Ontstaansvoorwaarden voor het recht op een Wet WIA-uitkering 390
9.3.3 Arbeids(on)geschikt zijn in de Wet WIA 391
9.3.4 De IVA-regeling 395
9.3.5 De WGA-regeling 397
9.3.6 Einde van Wet WIA-uitkering 405
9.3.7 Herleven van Wet WIA-uitkering 405
9.3.8 Toeslagen 406
9.3.9 Re-integratie-instrumenten in de Wet WIA 407
9.3.10 Eigenrisicodragerschap voor de Wet WIA 410
9.3.11 Sancties 411
9.3.12 Sancties en eigenrisicodragerschap 412
9.3.13 Bezwaar en beroep 412
9.4 Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) 413
9.4.1 Recht op WAO 413
9.4.2 WAO bestaat uit twee delen 413
9.4.3 Vakantietoeslag 415
9.4.4 WAO, WW en toeslagen 416
9.4.5 Re-integratie-instrumenten WAO 416
9.4.6 Einde WAO-uitkering 418
9.4.7 Verplichtingen WAO-gerechtigde; sancties bij overtreding 418
9.4.8 Terugvorderen WAO-uitkering 419
9.4.9 Bezwaar en beroep 419
9.5 Jurisprudentie 420

10 Einde arbeidsovereenkomst 423
10.1 Algemeen 423
10.1.1 Wet werk en zekerheid 423
10.1.2 Tijdens proeftijd; voor aanvang werkzaamheden 424
10.1.3 De arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd; pensioengerechtigde leeftijd; ontbindende voorwaarde 425
10.1.4 De dood van partijen 426
10.1.4.1 Overlijden van de werknemer 426
10.1.4.2 Overlijden van de werkgever 427
10.1.4.3 Overlijdensuitkeringen 427
10.2 Beëindigingsovereenkomst 428
10.3 Redelijke ontslaggronden 430
10.3.1 Algemeen 430
10.3.2 Herplaatsing 431
10.3.3 Redelijke ontslaggronden 431
10.3.4 Pensioengerechtigde leeftijd 434
10.3.5 Cao-commissie 435
10.4 Opzegging 435
10.4.1 Algemeen 435
10.4.2 Opzegging door werkgever of werknemer 436
10.4.2.1 Regelmatige opzegging 436
10.4.2.2 Ontslag op staande voet 438
10.4.3 Opzegging door de werknemer 445
10.4.4 Opzegging door de werkgever 445
10.4.4.1 Opzegging met instemming van de werknemer 445
10.4.4.2 Opzegging zonder instemming van de werknemer 446
10.4.4.3 Opzegverboden 447
10.4.4.4 Opzegging met ontslagvergunning 451
10.4.5 Faillissement en surseance van betaling 458
10.4.5.1 Afwijkende bepalingen voor opzegging 458
10.4.5.2 Achterstallige loonbetaling 458
10.5 Ontbinding door de rechter 459
10.5.1 Ontbinding op verzoek van de werkgever 459
10.5.1.1 Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd die tussentijds opzegbaar is 460
10.5.1.2 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die niet tussentijds opzegbaar is 461
10.5.2 Ontbinding op verzoek van de werknemer 461
10.5.2.1 Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd die tussentijds opzegbaar is 462
10.5.2.2 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die niet tussentijds opzegbaar is 462
10.5.3 Ontbinding wegens tekortkoming in de nakoming 462
10.6 Vergoedingen 463
10.6.1 Transitievergoeding 464
10.6.1.1 Berekening van de transitievergoeding 465
10.6.1.2 Aftrek transitie- en inzetbaarheidskosten 467
10.6.1.3 Geen transitievergoeding bij pensioenontslag 470
10.6.1.4 Uitzonderingen 470
10.6.1.5 Voorkomen dubbele betalingen 471
10.6.1.6 Kleine werkgevers in financiële problemen 472
10.6.1.7 Gedeeltelijke transitievergoeding 472
10.6.2 Andere vergoedingen 473
10.6.2.1 Algemeen 473
10.6.2.2 De billijke vergoeding bij verwijtbaar gedrag algemeen 473
10.6.2.3 De billijke vergoeding bij verwijtbaar gedrag van de werkgever 475
10.6.2.4 De billijke vergoeding bij verwijtbaar gedrag van de werknemer 476
10.6.2.5 Niet voortzetten contract voor bepaalde tijd 477
10.6.2.6 Bijzondere categorieën 477
10.6.3 Overige vergoedingen 477
10.6.3.1 Contracten voor bepaalde tijd zonder tussentijdse opzeggingsmogelijkheid 477
10.6.3.2 Vernietiging opzegging 478
10.6.3.3 Herstel van de arbeidsovereenkomst 479
10.6.3.4 Wederindiensttredingsvoorwaarde 480
10.6.3.5 Onregelmatig ontslag 480
10.7 Procedures 481
10.7.1 Procedure bij het UWV en cao-commissie 481
10.7.1.1 Procedure bij het UWV 481
10.7.1.2 Procedure bij cao-commissie 482
10.7.2 Procedures bij de rechter 483
10.7.2.1 Vernietiging van opzegging door de werkgever 484
10.7.2.2 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst 486
10.7.2.3 Hoger beroep en cassatie 487

11 Wet toekomst pensioenen 489
11.1 Tijdlijn Wetgevingstraject 489
11.2 Vlakke premie 490
11.2.1 Fiscale aanpassingsmechanisme vlakke premie 491
11.3 Type pensioenovereenkomsten 493
11.3.1 De solidaire premieovereenkomst 493
11.3.2 De flexibele premieovereenkomst 493
11.3.3 De premie-uitkeringsovereenkomst 494
11.4 Overgangsrecht 494
11.4.1 Premiestaffel overgangsrecht 495
11.4.2 Transitiefase 496
11.4.3 Compensatiefase 498
11.4.4 Overgangsrecht voor bestaande beschikbare premieregelingen en de verzekerde uitkeringsovereenkomst 500
11.5 Partner- en wezenpensioen 502
11.5.1 Partnerdefinitie 504
11.6 Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid 506
11.7 Vrijwillige voortzetting 507
11.7.1 Arbeidsongeschiktheidsklasse 508
11.8 Arbeidsongeschiktheidspensioen 509
11.8.1 WGA-hiaatverzekering 509
11.8.2 WIA-excedentpensioen 510
11.9 Toetredingsleeftijd 510
11.10 Overige aandachtspunten 510

12 Arbeidsomstandigheden 513
12.1 Inleiding 513
12.2 Arbeidstijdenwet (Stb. 1995, 598) 514
12.2.1 Algemeen 514
12.2.2 Werkingssfeer 516
12.2.3 Algemene verplichtingen van de werkgever 523
12.2.4 Medezeggenschap (hoofdstuk 6 ATW) 525
12.2.5 Kinderarbeid (hoofdstuk 3 ATW) 526
12.2.6 Bescherming van jeugdigen 527
12.2.7 Bescherming van vrouwen (paragraaf 4.3 ATW) 527
12.2.8 Zondagsarbeid (artikel 5:6 ATW) 529
12.2.9 Werk- en rusttijdenregelingen 530
12.2.9.1 Werktijdenregeling volwassen werknemers 530
12.2.9.2 Nachtarbeid volwassen werknemers (artikel 5:8 ATW) 531
12.2.9.3 Pauzeregeling (artikel 5:4 ATW) 533
12.2.9.4 Consignatiediensten (artikel 5:9 ATW) 534
12.2.9.5 Aanwezigheidsdiensten 537
12.2.9.6 Bereikbaarheidsdiensten 540
12.2.9.7 Buitengewone omstandigheden (artikel 5:10 ATW) 541
12.2.10 Bestuurlijke boeten 542
12.2.11 Arbeidstijdenbesluiten (artikel 5:12 ATW) 547
12.2.12 Samenloopbepalingen 549
12.2.13 Bestuursrechtelijke aspecten 550
12.2.14 Toezichthoudende ambtenaren 554
12.2.15 Strafbaarheid 561
12.3 Arbeidsomstandighedenwet (Stb. 1999, 184) 563
12.3.1 Ten geleide 563
12.3.2 Werkingssfeer 564
12.3.3 Samenwerking en overleg 567
12.3.4 Algemene verplichtingen van de werkgever 569
12.3.4.1 Arbobeleid 569
12.3.4.2 Direct en indirect onderscheid 571
12.3.4.3 Seksuele intimidatie 573
12.3.4.4 Agressie en geweld 573
12.3.4.5 Pesten 574
12.3.4.6 Werkdruk 574
12.3.4.7 Aanpassing arbeidsplaats werknemer met structurele beperking 575
12.3.4.8 Inventarisatie en evaluatie van risico’s 576
12.3.4.9 Voorlichting, onderricht en begeleiding 577
12.3.4.10 Registratie en melding van ongevallen en beroepsziekten 578
12.3.4.11 Voorkoming en beperking van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken 580
12.3.4.12 Bescherming van derden 581
12.3.5 Algemene verplichtingen van de werknemer 581
12.3.6 Deskundige werknemers, personen en diensten 582
12.3.6.1 Bijstand van deskundige werknemers op het gebied van preventie en bescherming 582
12.3.6.2 Maatwerkregeling aanvullende deskundige bijstand bij specifieke taken op het gebied van preventie en bescherming 586
12.3.6.3 Vangnetregeling aanvullende deskundige bijstand op het gebied van preventie en bescherming 592
12.3.6.4 Bedrijfshulpverlening 594
12.3.6.5 Informatierechten deskundige werknemers en personen, bedrijfshulpverleners en arbodiensten 595
12.3.7 Arbeidsgezondheidskundig onderzoek 596
12.3.8 Verplichtingen van zelfstandigen, meewerkende werkgever en vrijwilligers 597
12.3.9 Verplichtingen van derden 597
12.3.10 Verplichting tot samenwerking van werkgevers 598
12.3.11 Certificatie 598
12.3.12 Overheidstoezicht 601
12.3.13 Werkonderbreking door de werknemer 614
12.3.14 Gegevensuitwisseling 615
12.3.15 Ontheffingen en vrijstellingen 617
12.3.16 Beroep 618
12.3.17 Bestuurlijke boeten 618
12.3.18 Strafrechtelijke aansprakelijkheid 626
12.3.19 Bestuursrechtelijke aspecten 627
12.4 Uitvoeringsbesluiten Arbeidsomstandighedenwet 629
12.4.1 Ten geleide 629
12.4.2 Het Arbeidsomstandighedenbesluit 629
12.4.3 Arbeidsomstandighedenregeling 638
12.4.4 Arbobeleidsregels 638
12.4.5 Arbo-Informatiebladen 639
12.5 Toezichts- en handhavingsbeleid; Arbocatalogi 639
12.5.1 Toezichts- en handhavingsbeleid 639
12.5.2 Arbocatalogi 640
12.6 Aansprakelijkheid 642
12.6.1 Strafrechtelijke aansprakelijkheid 642
12.6.2 Civielrechtelijke aansprakelijkheid 642

13 Medezeggenschap 643
13.1 Inleiding 643
13.1.1 Algemeen 643
13.1.2 Ondernemingen met tien tot vijftig werknemers 644
13.2 Instelling ondernemingsraad 646
13.2.1 Wie is daartoe verplicht? 646
13.2.2 Het begrip ‘ondernemer’ 646
13.2.3 Het begrip ‘onderneming’ 646
13.2.4 Het begrip ‘in de onderneming werkzame personen’ 647
13.2.5 Getalscriterium 647
13.2.6 Het begrip ‘bestuurder’ 649
13.3 Taak en samenstelling 649
13.3.1 Taak 649
13.3.2 Samenstelling 650
13.3.3 Actief en passief kiesrecht 651
13.3.4 Plaatsvervangerschap 651
13.3.5 Voorzitterschap 651
13.4 Verkiezingen 651
13.4.1 Kandidatenlijsten 651
13.4.2 Kiesgroepenstelsel 652
13.4.3 Bekendmaking van de uitslag 653
13.4.4 Zittingsduur 653
13.4.5 Verkiezingen tijdig houden 653
13.4.6 Van rechtswege beëindiging or-lidmaatschap 654
13.5 Werkwijze 654
13.5.1 Reglement 654
13.5.2 Voorlopig reglement 654
13.5.3 Inhoud reglement 655
13.5.4 Commissies 655
13.5.5 Vaste commissies 655
13.5.6 Onderdeelcommissies 656
13.5.7 Voorbereidings- of ad-hoccommissies 656
13.6 Rechten en bevoegdheden 657
13.6.1 Het recht op informatie 657
13.6.2 Plicht tot spontane informatieverstrekking 657
13.6.3 Algemene informatie 657
13.6.4 Financiële informatie 658
13.6.5 Sociale informatie 659
13.6.6 Overige informatie 660
13.6.7 Het recht op overleg 660
13.6.8 Wie vertegenwoordigt de ondernemer in de overlegvergadering? 661
13.6.9 Verschijnplicht ondernemer 662
13.6.10 Initiatiefrecht 663
13.6.11 Adviesbevoegdheid van artikel 25 WOR 663
13.6.12 Tijdstip van adviesaanvrage en adviesverstrekking 664
13.6.13 De verdere procedure 665
13.6.14 Adviesbevoegdheid van artikel 30 WOR 666
13.6.15 Beroepsrecht bij Ondernemingskamer 667
13.6.16 De beroepsprocedure 667
13.6.17 Instemmingsbevoegdheid van artikel 27 WOR 669
13.6.18 De procedure bij instemmingsbesluiten 670
13.6.19 Wat geschiedt als de or zich van instemming onthoudt? 670
13.6.20 Extra bevoegdheden 671
13.6.21 Voordracht commissarissen bij grote naamloze vennootschappen 672
13.6.22 Standpuntbepaling or bij naamloze vennootschappen 673
13.7 Faciliteiten 673
13.7.1 Recht op loondoorbetaling tijdens vergaderen 673
13.7.2 Onderling beraad en extern overleg 673
13.7.3 Externe deskundigen 674
13.7.4 Scholing en vorming 675
13.7.5 Handhaving faciliteiten 675
13.7.6 Kostenproblematiek 676
13.8 Rechtspositie ondernemingsraad(commissie)leden 676
13.8.1 Geheimhoudingsplicht (artikel 20 WOR) 676
13.8.2 Schorsing en uitsluiting 677
13.8.3 Bescherming tegen benadeling 678
13.8.4 Ontslagverbod or-leden (artikel 7:670 leden 4 en 10 BW) 678
13.9 De groeps- en de centrale ondernemingsraad 680
13.9.1 Instelling centrale ondernemingsraad 680
13.9.2 Instelling groepsondernemingsraad 680
13.9.3 COR en GOR in concernverhoudingen 680
13.9.4 Samenstelling COR en GOR 680
13.9.5 Bevoegdheden van de COR/GOR 681

Bijlage: Ontslagregeling 683
Trefwoordenregister 761