Ontbindend en bindend besturen van de omgeving

DEEL 1 OVER HOE EN WAAROM OMGEVINGSBESLUITVORMING JURIDISEERT 9
1. Inleiding: waarom dit boek over juridisering van omgevingsbesluitvorming? 11
2. Ontbindend besturen: het recht als splijtzwam 19
2.1 Achtergrond 19
2.2 Juridisering heeft macro-oorzaken… 24
2.3 …ook in omgevingsbesluitvorming 26
3. Verstrikt in juridisering: mechanismen die juridisering uitlokken? 33
3.1 De juridische weg, die spreekt toch vanzelf… 33
3.2 Het macroscopische perspectief: wat laten de cijfers zien? 35
3.3 Het microscopische perspectief: drie voorbeelden uit de Brabantse bestuurspraktijk 40
3.4 Juridiseringsmechanismen 41
3.5 Was hier niet (burger)participatie voor bedacht? 46
3.6 Naar een waardering van juridisering 48
4. Goede en slechte juridisering 51
4.1 Juridisering is niet objectief, maar subjectief 51
4.2 Recht en juridisering: van losgezongen juristerij naar probleemoplossend recht 53
4.3 Procedurele rechtvaardigheid 58
4.4 Kosten (en baten) van juridisering 60
4.5 Uit de bestuurs- en organisatiewetenschap 62
4.6 De balans: kenmerken van goede en slechte juridisering 64

DEEL 2 JURIDISEREN, PARTICIPEREN EN POLITISEREN: WERKING EN BIJWERKINGEN 67
5. Juridiseren, participeren en politiseren: een verkenning van drie actierepertoires 69
5.1 De clichés van juridiseren, participeren en politiseren 69
5.2 Juridisering: geschillen beslechten door over de regels te twisten 70
5.3 Geschillen beslechten door meer mensen mee te laten praten 73
5.4 Geschillen beslechten door ze inzet van politiek te maken 77
5.5 Participatie, juridisering en politisering: voorbij de enkelvoudige reflex? 80
6. Intermezzo. Over de legitimiteit van juridiseren, participeren en politiseren 83
6.1 Het belang van legitimiteit 83
6.2 Legitimiteitsclaims 84
6.3 Onderzoeksontwerp 87
6.4 Bevindingen 90
6.5 Implicaties voor bindend besturen 91
7. Een bijsluiter voor juridiseren politiseren, participeren en politiseren 93
7.1 Het actorperspectief: stel dat je… 93
7.2 Werking en bijwerking van juridisering 95
7.3 Werking en bijwerking van participeren 97
7.4 Werking en bijwerking van politiseren 100
7.5 Uit de routine door de situatie te lezen 102
7.6 Van bouwstenen naar model 104

DEEL 3 BINDEND EN ONTBINDEND BESTUREN: LESSEN 107
8. Bindend besturen: concept, model en toepassing op omgevingsbesluitvorming 109
8.1 Ontbindend en bindend besturen van de omgeving 109
8.2 Wat houdt bindend besturen in? 110
8.3 Wel of niet juridiseren? Een 3B-model voor bindend besturen 112
8.4 Binden besturen in de praktijk 120
8.5 Ontbindend besturen in de praktijk 125
8.6 Van model naar praktijk 128
9. Bindend besturen: gevolgen voor organisatie en proces 131
9.1 Bindend besturen: vanzelfsprekend noch vrijblijvend 131
9.2 De bindendbesturenambtenaar en -bestuurder 133
9.3 De bindendbesturenorganisatie 135
9.4 Naar een bindendbesturenomgevingswetgeving? 139
9.5 Condities voor bindend besturen: nog een lange weg te gaan? 142
10. Bindend besturen met de Omgevingswet 143
10.1 De Omgevingswet vanuit het perspectief van bindend besturen 143
10.2 Nieuwe kansen voor bindend besturen van de omgeving 147
10.3 Omgaan met juridisering in tijden van de Omgevingswet: tien lessen 150

Literatuurlijst 153