Excerpta Parlementaire Geschiedenis WWZ

Voorwoord v

Lijst van figuren xiii

Lijst van tabellen xv

1 Inleiding 1
1.1 Waar gaat dit boek over? 1
1.2 Criminaliteit en criminologie 3
1.3 Een veelkleurig en flu¨ıde onderzoeksobject 5
1.3.1 Standaardclassificatie 5
1.3.2 Andere indelingen 9
1.4 Kenmerken en doelen van wetenschap 11
1.4.1 Wetenschapsopvattingen in vogelvlucht 12
1.5 De empirische cyclus 14
1.5.1 Theorie¨en en modellen 19
1.6 Soorten vragen 20
1.6.1 Macro versus micro 21
1.6.2 Hoeveelheid versus aard 23
1.6.3 Verklarend versus beschrijvend 24
1.6.4 Verandering versus statische kenmerken 27
1.7 Een aparte methodologie 28

2 Onderzoek naar criminaliteit en aanverwante zaken 35
2.1 Inleiding 35
2.2 Operationaliseren en meten 36
2.2.1 Meetniveaus 36
2.2.2 Operationalisatie 38
2.3 Validiteit en betrouwbaarheid 41
2.3.1 Constructvaliditeit 43
2.3.2 Statistische validiteit 46
2.3.3 Interne validiteit 46
2.3.4 Externe validiteit 47
2.4 Bepaling van de constructvaliditeit 49
2.4.1 Betrouwbaarheidsanalyse 49
2.4.2 Analyse van de validiteit van de operationalisatie 54
2.5 Andere kwaliteitsaspecten 55
2.5.1 Obtrusive versus unobtrusive 55
2.5.2 Selectie-effecten: representativiteit en generaliseerbaarheid 57
2.5.3 Dark number 60
2.5.4 Vergelijkbaarheid 60
2.6 Gelaagde structuur 62
2.6.1 Delicten 63
2.6.2 Processen-verbaal 63
2.6.3 Daders 63
2.6.4 Strafdossiers 64
2.6.5 Geografische gelaagdheid 65
2.6.6 Slachtoffers 66
2.6.7 De multiniveaustructuur van criminaliteit 66
2.7 Typen criminologisch onderzoek 67
2.7.1 Micro versus macro 67
2.7.2 Longitudinaal versus cross-sectioneel 68
2.7.3 Etnografische studie versus survey versus experiment 70
2.7.4 Kwalitatief versus kwantitatief 72
2.7.5 Toetsend versus exploratief 72
2.7.6 Primair versus secundair 73
2.8 Toestemming, privacy en ethiek 74
2.8.1 Ethische (toetsings)commissies 78

3 Planning en uitvoering 81
3.1 De onderzoeksvraag 83
3.2 Literatuurstudie 85
3.3 Voorbereiding 89
3.4 Keuze van onderzoeksopzet 90
3.5 Keuze van analyse-eenheden 91
3.6 Keuze van dataverzamelingsmethode 93
3.7 Keuze van analysemethode 94
3.8 Voor-, hoofd- en naonderzoek 94
3.9 Triangulatie 95
3.10 Onderzoeksopzet 97


4 Onderzoeksopzetten voor causale samenhang 99
4.1 Inleiding 99
4.2 Causaliteit 104
4.3 Afhankelijke en onafhankelijke variabelen 107
4.4 Interventies en het meten van verandering 108
4.5 Designs naar experimentaliteit 110
4.5.1 Observationeel 112
4.5.2 Quasi-experimenteel 116
4.5.3 Experimenteel 117
4.5.4 Wat als een experimenteel ontwerp niet mogelijk is? 122
4.6 Validiteit en onderzoeksontwerp 124
4.6.1 Statistische validiteit 125
4.6.2 Interne validiteit 130
4.6.3 Externe validiteit 137
4.6.4 Constructvaliditeit 141
4.6.5 Samenvatting 144
4.6.6 Een aantal designs op een rijtje 148
4.6.7 Longitudinale ontwerpen 150

5 Selectie van analyse-eenheden 153
5.1 Representativiteit en generaliseerbaarheid 154
5.2 Grootte van de onderzoeksgroep 155
5.3 Analyse-eenheden in primaire en secundaire bronnen 157
5.3.1 Probability sampling 158
5.3.2 Non-probability sampling 163
5.4 Uitval, weigering en non-respons 169

6 Bestaande gegevensbronnen 177
6.1 Statistieken 178
6.2 Bestaande gegevens bij politie en justitie 180
6.2.1 Registraties van de politie 182
6.2.2 Registratiesystemen van het Openbaar Ministerie 187
6.2.3 Het justitieel documentatiesysteem 188
6.2.4 Registratiesystemen van de tenuitvoerlegging 189
6.2.5 Schoning 191
6.2.6 Het Sociaal Statistisch Bestand op het CBS 192
6.3 Andere en niet-justiti¨ele archieven en dossiers 194
6.3.1 De HALT-registratie AuraH 194
6.3.2 Het Letsel Informatie Systeem 195
6.3.3 Het registratiesysteem van Slachtofferhulp Nederland 196
x Inhoudsopgave
6.3.4 Registraties van verzekeraars 196
6.3.5 Registraties en archieven bij behandelinstellingen 196
6.4 Slachtofferenquˆetes 197
6.4.1 De Integrale Veiligheidsmonitor, Veiligheidsmonitor Rijk en Veiligheidsmonitor 197
6.4.2 De CBS-slachtofferenquˆete 199
6.4.3 De Politiemonitor Bevolking 200
6.4.4 Over verschillen tussen de diverse slachtofferenquˆetes en onderzoek naar trends 201
6.4.5 De International Crime Victim Survey 201
6.4.6 De Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 202
6.5 Self-report-enquˆetes 202
6.5.1 De WODC-monitor Jeugdcriminaliteit 203
6.5.2 De International Self-reported Delinquency Study 203
6.5.3 Over verschillen tussen de diverse self-report-enquˆetes 204
6.6 Over methodeverschillen tussen enquˆetes 204

7 Dataverzameling en bevraging 207
7.1 Bevraging en observatie: de rol van standaardisatie 207
7.2 Observatie 212
7.2.1 Participerende observatie 214
7.3 Bevraging 217
7.3.1 Ongestructureerde bevraging: open en diepte-interviews 220
7.3.2 (Semi)gestructureerde bevraging 222
7.4 Vragenlijsten 226
7.4.1 Vragenlijstontwerp 226
7.4.2 Vraagontwerp 233
7.4.3 Het gebruik van ICT-applicaties 242
7.4.4 Schaalconstructie 244
7.5 Afnamemogelijkheden vragenlijsten 250
7.5.1 Mondelinge afname 250
7.5.2 Telefonische afname 251
7.5.3 Schriftelijke afname met onderzoeker 252
7.5.4 Schriftelijke afname en afname via internet zonder onderzoeker 252
7.6 (Moeilijke) vragen naar (gevoelige) onderwerpen 258
7.6.1 Controlevragen voor confabuleren, verzwijgen en liegen 258
7.6.2 Randomized response 259
7.6.3 Geheugensteuntjes 262
7.7 Offici¨ele en zelfgerapporteerde delinquentiemetingen 264

8 Beschrijving en analyse van gegevens 269
8.1 Inleiding 269
8.2 Analyse van kwalitatieve en kwantitatieve gegevens 270
8.3 Beschrijvende analyse 273
8.3.1 Maten van centrale tendentie 273
8.3.2 Maten van spreiding 274
8.3.3 Tabellen en grafieken 275
8.3.4 Beschrijving van de duur tot een gebeurtenis 275
8.4 Bivariate analyse: de analyse van samenhang 281
8.4.1 Maten voor samenhang: de correlatieco¨effici¨ent en andere maten 282
8.4.2 Correctie voor verstorende invloeden 287
8.4.3 Een aantal andere manieren om naar samenhang te kijken: de χ2, odds ratio en de log-ranktoets 289
8.5 Predictie: regressieanalyse 297
8.5.1 Enkelvoudige regressieanalyse 298
8.5.2 Multipele regressieanalyse 299
8.5.3 Regressiemodellen bij overlevingsduuranalyse 301
8.6 Overlevingsduuranalyse uitgebreid en samengevat 303
8.7 Meta-analyse 304
8.7.1 De Campbell Collaboration Crime and Justice Group 310
8.8 Andere methoden 311
8.8.1 Capture-recapturemethoden 311
8.8.2 Multilevelmethoden 313
8.8.3 Technieken voor afhankelijkheden 317

9 Evaluatieonderzoek 321
9.1 Inleiding 321
9.2 De situatie in Nederland en in het buitenland 325
9.3 Schematische voorstelling van de implementatie van interventies 327
9.4 Bedreigingen van een goede beleidsevaluatie 329
9.4.1 Onheldere doelen 330
9.4.2 Selectie 330
9.4.3 Geen controlegroep 331
9.4.4 Afhankelijkheid van registraties door anderen 331
9.4.5 Caseflow 332
9.4.6 Geen micromodel 333
9.4.7 Treatment integrity 333
9.4.8 Confounding 333
9.4.9 Politieke context, mediagevoeligheid 334
xii Inhoudsopgave
9.5 Valkuilen van criminologisch evaluatieonderzoek 334
9.5.1 Verplaatsingseffecten 335
9.5.2 Toename door interventie 335
9.6 Verwacht effect van straffen 335

Bibliografie 339

Register van onderwerpen 349

Register van auteurs 357