Geschikt of niet geschikt?

Dankwoord 9
Samenvatting 11
Lijst van praktijkaanbevelingen 19
Begrippenlijst 25

1 Inleiding 29
1.1 Het belang van het onderzoek 29
1.2 De onderzoeksvragen 34
1.3 De opbouw van dit rapport 37

2 Methodologie 39
2.1 Inleiding 39
2.2 De selectie van rechtbanken en rechters 40
2.3 De selectie van zaken 44
2.4 Het veldonderzoek: vragenlijsten, observaties, interviews 45
2.5 De verwerking van het empirische materiaal 47

3 Invloed van externe factoren op de uitkomst van de zitting 49
3.1 Inleiding 49
3.2 De uitkomsten van de zittingen 50
3.3 Externe factoren die met het geschil samenhangen 52
3.4 Externe factoren die met de rechter samenhangen 55
3.5 Externe factoren die met de partijen samenhangen 59
3.6 Externe factoren die met de organisatie van de rechtszaak samenhangen 63
3.7 Conclusies van dit hoofdstuk 67

4 De doelen van rechters, hun inzet en de uitkomst van de zitting 71
4.1 Inleiding 71
4.2 Het beproeven van een schikking als doel van rechters voorafgaand aan de zitting 72
4.3 Het doel van de rechter en de in het beproeven van een schikking gestoken energie 75
4.4 Andere factoren die het energieniveau beïnvloeden 77
4.5 De doelen van de rechter en de aantallen geobserveerde schikkingsinterventies 83
4.6 Energieniveau, aantallen interventies en uitkomst 90
4.7 Conclusies van dit hoofdstuk 93

5 De gerapporteerde houding van partijen vóór de zitting en het beproeven van een schikking 95
5.1 Inleiding 95
5.2 Het beproeven van een schikking als doel van partijen voorafgaand aan de zitting 96
5.3 De motivering van de antwoorden van partijen 100
5.4 Conclusies van dit hoofdstuk 107

6 Specifieke schikkingsinterventies en de uitkomst van de zitting 109
6.1 Inleiding 109
6.2 Procesinterventies 110
6.3 Inhoudelijke interventies 116
6.4 Conflictinterventies 140
6.5 Conclusies van dit hoofdstuk 148

7 De partijen en de rechter op de zitting: wat bepaalt de uitkomst? 155
7.1 Inleiding 155
7.2 Voortprocederen door een oorzaak ‘van buiten’ 157
7.3 Voortprocederen doordat minstens één partij beslist niet wilde regelen of een partij financieel gezien niet kon regelen 162
7.4 Voortprocederen doordat de rechter bewust niet aanstuurt op een regeling 185
7.5 Wat hielp het meest bij het praten over een regeling? 197
7.6 Voortprocederen doordat er geen common ground voor een schikking is 201
7.7 Voortprocederen na een door de rechter gemiste kans op een regeling 204
7.8 Wat hielp het meest, als een schikking tot stand kwam? 222
7.9 Wat hielp het meest, als een werkafspraak tot stand kwam? 225
7.10 Ervaren dwang om te regelen 229
7.11 Conclusies van dit hoofdstuk 252

8 Conflictinterventies 259
8.1 Recapitulatie en inleiding 259
8.2 Voornemens en verwachtingen 262
8.3 Conflictinterventies en procedurele rechtvaardigheid 274
8.4 Wel of geen conflictinterventies: wat zeggen betrokkenen erover? 280
8.5 Conflictinterventies en hun invloed op de uitkomst 319
8.6 Conflictinterventies en zittingstijd 332
8.7 Conclusies van dit hoofdstuk 338

9 Antwoord op de onderzoeksvragen 343
9.1 De eerste onderzoeksvraag: Welke schikkingsinterventies zien we en hoe vaak komen die voor? 343
9.2 De tweede onderzoeksvraag: Waar leidden de schikkingsinterventies toe en zijn verschillen te verklaren? 347
9.3 De derde onderzoeksvraag: Welke gedragingen van de rechter zijn gericht op conflictoplossing en hoe vaak komen deze voor? 355
9.4 De vierde onderzoeksvraag: Vinden de rechters conflictoplossing behoren tot hun taken? 359
9.5 De vijfde onderzoeksvraag: Is er een verband te leggen tussen (de gedragingen gericht op) conflictoplossing en de door partijen ervaren procedurele rechtvaardigheid? 362
9.6 De zesde onderzoeksvraag: Is er een verband te leggen tussen (de gedragingen gericht op) conflictoplossing en de uitkomst van de zitting (voortprocederen, schikking, werkafspraak)? 367
9.7 De zevende onderzoeksvraag: Hoeveel zittingstijd is gemoeid met conflictoplossing? Zijn zittingen (daardoor) uitgelopen? 369

10 Aanbevelingen voor een andere zittingsaanpak en voor verder onderzoek 373
10.1 Inleiding 373
10.2 Aanbevelingen voor de praktijk 374
10.3 Aanbevelingen voor verder onderzoek 400

Geraadpleegde literatuur 407
Bijlagen 411
Document 01 Algemeen interview met de rechter 413
Document 02 Vragenlijst voor eiser voorafgaand aan de zitting 415
Document 03 Vragenlijst voor de advocaat van eiser voorafgaand aan de zitting 419
Document 06 Vragenlijst voor de rechter voorafgaand aan de zitting 423
Document 09 Vragenlijst voor eiser na de zitting 425
Document 10 Vragenlijst voor de advocaat van eiser na de zitting 429
Document 13 Vragenlijst voor de rechter na de zitting 435
Document 14 Interview met eiser na de zitting 439
Document 16 Interview met de rechter na de zitting 445