Amerikaans staatsrecht
Beschouwingen over de rule of law, staatsinstellingen en politiek in de Verenigde Staten van Noord-Amerika
Paperback Nederlands 2020 2e druk 9789462908260Samenvatting
Het regeringsstelsel van de Verenigde Staten spreekt bijna iedereen tot de verbeelding. Amerika heeft de oudste geschreven grondwet ter wereld en het regeringsstelsel functioneert in het algemeen naar behoren. Zowel in een jaar van verkiezingen (2020) als in de tussenliggende periodes is het boeiend om te zien hoe deze grote democratie bestuurd
wordt vanuit Washington DC, zeker nu Donald Trump President is. In dit boek wordt uitvoerig ingegaan op de werking van het Amerikaanse regeringsstelsel. Naast leerstukken en theorie worden praktijkvoorbeelden gegeven en komen actuele gebeurtenissen aan de orde.
Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft de context aan van het Amerikaanse staatsrecht. Ingegaan wordt op het begrippenkader, de koloniale periode tot en met de grondwet van 1787, de voor het Amerikaans staatsrecht relevante leerstukken en het verschijnsel politieke partijen. In het tweede deel worden systematisch de bevoegdheden en de (on)macht van respectievelijk het Congres, de President en het Hooggerechtshof besproken. Naast de tekst van de grondwet worden ook ongeschreven bevoegdheden bij deze analyse betrokken. Deel drie geeft inzicht in de reikwijdte en systematiek van grondrechten. De beschouwingen worden verantwoord door verwijzingen naar literatuur en jurisprudentie.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1 Begrippenkader 19
1.1 Bronnen en beginselen van het staatsrecht 19
1.2 Invloeden van de Common Law 20
1.3 De grondwet 22
1.4 Ongeschreven staatsrecht 22
2 De koloniale periode en de grondwet van 1787 25
2.1 De eerste structuren 25
2.2 De (rechts)positie van de indianen 28
2.3 Drie vormen van koloniale regering 29
2.4 Parlement en belastingheffing 30
2.5 De revolutionaire regering en de eerste Verklaring 31
2.6 De Confederatie (1776-1787) 34
2.7 De nieuwe wereld, religie en democratie 35
2.8 De grondwet van 1787: totstandkoming en context 37
2.8.1 Philadelphia 38
2.9 Betekenis van The Federalist toen en nu 43
2.10 Kern van de grondwet: ‘the law is King’ 47
3 Leerstukken en doctrines 51
3.1 De rule of law 51
3.2 Judicial review 59
3.2.1 De grondslag 60
3.2.2 De uitbreiding 63
3.2.3 De Commerce Clause 64
3.2.4 Footnote 4 65
3.2.5 De nieuwe benadering van het Hof: steeds meer politiek 67
3.3 Judicial restraint en de Ashwander Rules 71
3.4 Federalisme en ‘limited government’ 75
3.4.1 Ontwikkelingslijnen federalisme (1789-1937) 77 13
3.4.2 Moderne opvattingen over federalisme (1941-heden) 80
3.4.3 Constitutionalisme 84
4 Grondwet, rechter en politieke partijen 87
4.1 De vorming van de politieke partijen 87
4.2 Actuele ontwikkelingen 91
4.3 Financiering van politieke partijen en campagnes 94
4.3.1 Historisch verloop van de wetgeving 94
4.3.2 Federal Election Commission (FEC) 96
4.3.3 De rol van het Hooggerechtshof 97
4.3.4 De Citizens United-uitspraak 99
4.3.5 Gevolgen van de uitspraak 104
II CONGRES, PRESIDENT EN HOOGGERECHTSHOF 107
5 Het Congres 109
5.1 Kandidaatstelling en verkiezing 109
5.1.1 Primary en caucus 115
5.2 Het leiderschap in Huis en Senaat 116
5.3 Het commissiestelsel 118
5.3.1 Hoorzittingen van de commissies 121
5.3.2 Moraliteit en gedrag van leden van het Congres: de Ethische Commissies 124
5.4 De corebusiness van het Congres: wetgeving 128
5.4.1 Enkele bijzondere aspecten van het wetgevingsproces 129
5.4.2 Internationaal recht en de Senaat 132
5.4.3 De Senaat en het verschijnsel filibuster 134
5.5 Het budgetrecht van het Congres 137
5.5.1 Grondwet en budgetrecht 137
5.5.2 De begrotingswetgeving (1921-2020) 139
5.5.3 Het balanced budget-amendement op de grondwet 143
5.5.4 Interne procedure begrotingsbehandeling 144
5.5.5 De begrotingsprocedure nader bezien 145
5.5.6 Shutdown 146
5.5.7 President, het line-item veto en de rechter 147
5.5.8 Rider 148
5.5.9 Pork barrel 149
5.6 Onderzoeksbevoegdheden Congres 150
5.7 De staf van Congresleden 153
5.8 Het onderling verdeelde Congres 156
6 De President 161
6.1 De verkiezing van de President 161
6.2 Het afzetten van een President (impeachment) 166
6.2.1 Tussentijds aftreden van de President 170
6.3 Immuniteit van de President? 171
6.3.1 Emolumenten en de President 174
6.4 De grondwet en de uitvoerende macht 175
6.5 De bevoegdheden van de President op basis van de grondwet 178
6.5.1 Vetomacht van de President 178
6.5.2 Benoeming en ontslag 180
6.5.3 De State of the Union 183
6.5.4 Gratiebevoegdheid van de President 184
6.5.5 Noodtoestand op basis van artikel 2 van de grondwet 186
6.6 De implied powers van de President 187
6.6.1 Delegeren aan de President 190
6.6.2 De President en het legislative veto 192
6.6.3 De ‘Signing Statement’ van de President 195
6.7 De President, het buitenlands beleid en defensie 195
6.7.1 De sole organ-doctrine 198
6.7.2 De War Powers Resolution van 1973 200
6.7.3 ‘War on terrorism’ 203
6.7.4 Het Mueller-onderzoek 205
6.8 Het presidentieel apparaat 208
6.8.1 Het kabinet 208
6.8.2 Departementen en agencies 209
6.9 Lobbyen in Washington D.C. 212
6.10 Is de President (al)machtig? 214
7 Federale rechtspraak en Hooggerechtshof 217
7.1 Interpretatie van artikel III van de grondwet 217
7.2 De organisatie van de (federale) rechtspraak 219
7.3 Belang van lagere federale rechtspraak 222
7.4 Voordracht en benoeming leden van het Hooggerechtshof 227
7.5 De wijze van behandeling en de soorten uitspraken 230
7.5.1 Interne procedure van het Hooggerechtshof 230
7.5.2 Opinievorming binnen het Hooggerechtshof 234
7.5.3 Uitspraken van het Hooggerechtshof 237
7.6 De law clerks 240
7.7 De meest kwetsbare tak van de trias politica 241
7.7.1 Gespannen verhoudingen 242
7.7.2 Congres en benoemingen in het Hof 243
7.7.3 Verhouding Congres-Hof 245
7.7.4 Heeft het Hof het laatste woord? 247
III GRONDRECHTEN, BIJLAGEN EN REGISTERS 251
8 Grondrechten 253
8.1 Context van de grondrechten 253
8.1.1 Due process: incorporatie van grondrechten 255
8.1.2 Wijzen van incorporatie 256
8.1.3 Incorporatie grondrechten naar de staten 257
8.1.4 Reikwijdte grondrechten 258
8.2 De ‘waterscheiding’ van 1937; nieuwe visie op due process 260
8.3 De substantive due process: meer bescherming voor de burger 262
8.4 Beperking van grondrechten: een voorbeeld 266
8.5 Hiërarchie van grondrechten? 269
8.6 Horizontale werking van grondrechten? 272
Verkort geciteerde literatuur 275
Bijlage I: Declaration of Independence 283
Bijlage II: The Constitution for the United States 287
Bijlage III: The Bill of Rights 297
Bijlage IV: Amendments 11-27 US Constitution 299
Bijlage V: Presidenten van de VS 307
Bijlage VI: Leden van het Hooggerechtshof in 2020 309
Trefwoordenregister 311
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan