Wegwijzer voor de intern begeleider
Gebonden Nederlands 2022 1e druk 9789463172059Samenvatting
Het vak van intern begeleider is geweldig. Je ondersteunt je collega’s in het afstemmen van hun onderwijs. Je denkt samen met ouders na hoe je een leerling verder kunt helpen. Je coacht een leerkracht om de volgende stap in haar ontwikkeling te zetten. Je puzzelt met data om met je schoolleider te kunnen sparren over de schoolontwikkeling. Het is een veelzijdig vak, en iedere dag is anders.
Veel intern begeleiders beginnen bevlogen aan hun nieuwe taak. Maar er komt vaak veel bij kijken. Welke taken pak je zelf op en welke horen eigenlijk bij een ander? Waar let je eigenlijk op bij een klassenbezoek? Wat doe je als ouders het niet eens zijn met het aanbod dat hun kind krijgt op school? Wie zitten er in jullie ondersteuningsteam? Hoe bereid je je voor op een inspectiebezoek? Hoe houd je het overzicht over alle data die beschikbaar zijn in het leerlingvolgsysteem? En hoe kun je je teamleden net zo enthousiast krijgen als jij voor een geweldig idee voor jullie schoolontwikkeling?
Dit boek geeft geen pasklare antwoorden. Het wijst je wel de weg in verschillende deelgebieden waar je als intern begeleider mee te maken krijgt: je (nieuwe) rol binnen de school, de ondersteuning aan leerlingen, het omgaan met ouders en externe professionals, de ondersteuningsstructuur, het begeleiden en coachen van je collega’s, en het samen met het team ontwikkelen van kwalitatief goed onderwijs. Voor elk van deze deelgebieden is aantal richtvragen opgenomen voor je eigen (inwerk)plan. Intern begeleiders met meer ervaring kunnen deze vragen gebruiken als reflectie op hun eigen situatie. Zo krijg je meer inzicht in hoe je jouw rol binnen de organisatie een stap verder kunt ontwikkelen. En hoe je met nog meer plezier de interne begeleiding in de school kunt vervullen.
Vivian van Alem MSc. werkt als onderwijsadviseur en procesbegeleider bij Van Alem Onderwijsadvies. Ook schrijft zij voor verschillende tijdschriften en is zij (hogeschool)docent. Vivian ondersteunt scholen en schoolbesturen in het verbeteren van hun onderwijskwaliteit, en heeft samengewerkt met vele intern begeleiders.
Zij verbindt haar kennis op het gebied van interne begeleiding, kwaliteitsbeleid en taal-/leesonderwijs graag met de aanwezige expertise binnen de school. Zij is ervan overtuigd dat het werkplezier op scholen vergroot kan worden door leerkrachten de gelegenheid te geven om te leren van elkaar.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1.1 Overleven 07
1.2 Een wegwijzer 07
1.3 Van onzichtbaar tot onmisbare schakel 09
1.4 Theorie en praktijkvoorbeelden 12
1.5 Leeswijzer 20
2. Rol van de intern begeleider 22
2.1 De toekomst van de IB’er 23
2.2 Het beroepsprofiel 25
2.3 Hoe houd je overzicht? 29
2.4 Je (nieuwe) positie in het team 33
2.5 Veerkracht en valkuilen 37
2.6 Belangrijke zaken eerst 44
Samenvatting en vragen 52
3. Zorg samen voor elke leerling 54
3.1 De school als leergemeenschap 55
3.2 Het vakmanschap van de leerkracht 62
3.3 Hoge verwachtingen 64
3.4 Pedagogisch klimaat 67
3.5 Gedragsvraagstukken in de klas 69
3.6 Handelingsgericht werken 71
3.7 Diagnostisch onderzoek 77
3.8 Handelingsgerichte procesdiagnostiek 83
3.9 Afstemmen op onderwijsbehoeften 88
Samenvatting en vragen 95
4. Samenwerken met ouders en externen 96
4.1 Ouderbetrokkenheid 97
4.2 Communicatie met ouders 99
4.3 Omgaan met verschillen 105
4.4 De rol van de IB’er in het gesprek met ouders 108
4.5 Lastige ouders? 110
4.6 Het belang van een netwerk 114
4.7 Samenwerkingspartners in het realiseren van passend onderwijs 116
4.8 Privacy en het delen van vertrouwelijke informatie 120
Samenvatting en vragen 125
5. Werk systematisch, planmatig en transparant 126
5.1 Planmatig handelen 127
5.2 Ondersteuningsplan, ondersteuningskalender en protocollen 132
5.3 Schoolwisseling, versnellen en vertragen 138
5.4 Zorgplicht, schoolondersteuningsprofiel en basisondersteuning 142
5.5 Ondersteuningsniveaus 145
5.6 Aanbod afstemmen op de groep 149
5.7 Groepsbespreking en leerlingbespreking 153
5.8 Extra ondersteuning 158
5.9 Samen arrangeren in een ondersteuningsteam 162
5.10 Een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) 169
5.11 Wie betaalt de ondersteuning? 174
Samenvatting en vragen 181
6. Professioneel communiceren, begeleiden en coachen 182
6.1 Een professionele schoolcultuur 183
6.2 Eigenaarschap 188
6.3 Gespreksvaardigheden 191
6.4 Omgaan met weerstand 197
6.5 Begeleiden in en om de klas 201
6.6 Nabespreking 206
6.7 Begeleiden met beelden 208
6.8 Feedback 209
6.9 Coachen 214
6.10 Basisprincipes van coaching 216
6.11 Coachtechnieken 221
6.12 Co-teaching 225
Samenvatting en vragen 229
7. Samen werken aan schoolsucces 230
7.1 De intern begeleider als kwaliteitscoördinator 231
7.2 Volgen van ontwikkeling 235
7.3 Onderwijsresultatenmodel, schoolweging en spreidingsgetal 245
7.4 Ambitieuze schooldoelen 250
7.5 Analyseren van opbrengsten 254
7.6 Verantwoording en toezicht 264
7.7 De intern begeleider als kennismakelaar en leercoach 273
7.8 De intern begeleider als procesbegeleider 279
7.9 Kwaliteitsbeleid en duurzame schoolontwikkeling 288
Samenvatting en vragen 295
8. Aan de slag met je eigen plan van aanpak 296
8.1 Hoe overleef ik mijn eerste jaar als intern begeleider? 297
8.2 Waarom ben je intern begeleider? 297
8.3 Leer de organisatie kennen 298
8.4 Zorg voor een maatje 300
8.5 Maak ruimte voor je persoonlijke ontwikkeling 301
8.6 Stel een plan op 302
8.7 Aan de slag! 303
Dankwoord 306
Extra informatie 308
Bronnen 340
Index 350
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
