Voorwoord bij de eerste druk 17
Voorwoord bij de tweede druk 18
Hoofdstuk 1.
Sportrecht en de organisatiestructuur van sport 19
Dr. mr. S.F.H. Jellinghaus en mr. G.A. Hahn
1. Inleiding 19
2. Internationale organisatie van de sport 21
2.1 Verenigingsrecht 22
2.2 De wet 23
2.3 Statuten 24
2.4 Reglementen 25
2.5 Besluiten 26
2.6 Werking redelijkheid en billijkheid 28
2.7 Selectiecriteria 29
3. Tuchtrecht en geschilbeslechting 33
3.1 Tuchtrecht 33
3.2 Geschilbeslechting 35
4. Nationaal sportbeleid en recht 39
5. Europees sportrecht 41
6. Conclusie 48
Hoofdstuk 2.
Geschilbeslechting en tuchtrecht in de sport 51
Mr. D.M. Koolaard
1. Inleiding 51
2. Geschilbeslechting 58
2.1 Het Internationaal Olympisch Comité 59
2.2 Externe geschilbeslechting op internationaal niveau 60
2.2.1 Het Court of Arbitration for Sport 60
2.2.1.1 De Ordinary Arbitration Division 62
2.2.1.2 De Appeals Arbitration Division 63
2.2.1.3 De Mediation Division 66
2.2.1.4 De Ad Hoc Division 67
2.2.1.5 De Anti-Doping Division 67
2.2.2 Het Zwitserse Federale Hof en andere remedies tegen arbitrale vonnissen van het CAS 67
2.3 Interne geschilbeslechting op internationaal niveau 70
2.3.1 De FIFA Dispute Resolution Chamber en de FIFA Players’ Status Committee 70
2.3.2 Het Basketball Arbitral Tribunal 72
2.4 Externe geschilbeslechting op nationaal niveau 73
2.4.1 De Stichting Instituut Sportrechtspraak 73
2.5 Interne geschilbeslechting op nationaal niveau 74
2.5.1 De Arbitragecommissie KNVB 74
2.6 De civiele rechter 75
2.6.1 Vernietigingsprocedure 75
2.6.2 Kort geding 76
2.6.3 Executie van arbitrale vonnissen 76
2.6.4 Restfunctie 77
3. Tuchtrecht 77
3.1 Het Internationaal Olympisch Comité 78
3.2 Extern tuchtrecht op internationaal niveau 78
3.2.1 Het Court of Arbitration for Sport 78
3.2.1.1 De Anti-Doping Division van het CAS 79
3.3 Intern tuchtrecht op internationaal niveau 80
3.3.1 Anti-Doping 80
3.3.2 Match-fixing 81
3.3.2.1 Tennis Integrity Unit 82
3.3.3 Ethiek 83
3.3.4 Licenties 83
3.3.5 Algemeen tuchtrecht 84
3.4 Extern tuchtrecht op nationaal niveau 85
3.4.1 De Stichting Instituut Sportrechtspraak 85
3.5 Intern tuchtrecht op nationaal niveau 87
3.5.1 Anti-Doping 88
3.5.2 Match-fixing 88
3.5.3 Licenties 89
3.5.4 Seksueel grensoverschrijdend gedrag 90
3.5.5 Algemeen tuchtrecht 90
3.6 De civiele rechter en de strafrechter 91
4. Conclusie 93
Hoofdstuk 3.
Europees sportrecht: Capita Selecta 95
Prof. mr. S.C.G. Van den Bogaert, dr. B. Van Rompuy en dr. A. Vermeersch
1. Inleiding 95
2. Sport & vrij verkeer van personen 99
2.1 Vrij verkeer van personen 99
2.1.1 Toepassingsvoorwaarden verdragsregels 100
2.1.1.1 Nationaliteit van een lidstaat binnen de EU 100
2.1.1.2 Economische activiteit 101
2.1.1.2 Grensoverschrijdend element 103
2.1.2 Inbreuken op verdragsregels 104
2.1.3 Rechtvaardigingsgronden 105
2.2.1 Beperkingen inzake het aantal buitenlanders 106
2.2.1.1 Nationale ploegen 107
2.2.1.2 Beperkingen op clubniveau 109
2.2.1.3 Individuele sporten 116
2.2.2 Regels met betrekking tot de transfer van spelers 118
2.2.2.1 De zaak-Bosman 118
2.2.2.2 Uitspraak van het Hof van Justitie op 16 december 1995 119
2.2.2.3 Aanpassingen in de nasleep van Bosman 121
2.2.2.4 Nieuwe FIFA-reglementen inzake de status en transfer van spelers 122
2.2.2.5 Artikel 17 FIFA-reglement 123
2.2.2.6 Opleidingsvergoedingen 125
2.2.2.7 Transferperiodes 129
2.2.3 Regels met betrekking tot selectiecriteria 130
3. Sport en de Europese mededingingsregels 133
3.1 Inleiding 133
3.2 Toepassingsvoorwaarden artikel 101 en 102 VWEU 135
3.2.1 Onderneming of ondernemingsvereniging 135
3.2.2 Invloed op de handel tussen de lidstaten 135
3.2.3 Verdere toepassingsvoorwaarden artikel 101 VWEU 136
3.2.4 Verdere toepassingsvoorwaarden artikel 102 VWEU 137
3.3 De belangrijkste mededingingszaken betreffende organisatorische sportregels 138
3.3.1 UEFA-regel inzake meervoudig eigenaarschap voetbalclubs (ENIC-zaak) 139
3.3.2 Reglementen betreffende spelersmakelaars 140
3.3.3 Regels betreffende de organisatie van sportwedstrijden 140
3.3.4 Regels betreffende marketingmogelijkheden van atleten tijdens Olympische Spelen 143
3.4 De belangrijkste mededingingszaken betreffende commerciële activiteiten 145
3.4.1 Ticketverkoop bij internationale sportwedstrijden 145
3.4.2 Gezamenlijke verkoop uitzendrechten sportwedstrijden (UEFA Champions League, Duitse Bundesliga, Engelse Premier League-zaken) 147
4. Conclusie 150
Hoofdstuk 4.
Arbeidsrecht en sport 153
Dr. mr. S.F.H. Jellinghaus en mr. G.A. Hahn
1. Inleiding 153
2. Zelfstandige arbeid 155
2.1 Overeenkomst van opdracht 155
2.2 Sporters Team NL 156
2.3 Topsportstatus NOC*NSF 157
3. Onzelfstandige arbeid 159
3.1 Arbeidsovereenkomst 160
3.2 Collectieve arbeidsovereenkomst 161
3.2.1 Werknemers in de sportsector 161
3.2.2 Scheidsrechters, coaches en contractspelers betaald voetbal 162
3.2.3 Andere sporters en sporten 165
3.3 Verenigingsrecht, registratieverplichtingen en overschrijvingsbepalingen 166
3.4 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 167
3.4.1 De ketenregeling 170
3.4.2. Ministeriële regeling ketenbepaling bijzondere functies en hogere vergoeding kantonrechter 174
3.5 Tussenconclusie 1 176
3.6 Bijzondere bedingen 180
4. Einde van de arbeidsovereenkomst 184
4.1 Beëindiging 184
4.2 Ontbinding 188
4.3 Het transfersysteem in het betaald voetbal 189
4.4 Ministeriële regeling ketenbepaling bijzondere functies en hogere vergoeding kantonrechter 193
4.5 Tussenconclusie 2 195
4.6 Transitievergoeding 196
4.7 Premiedifferentiatie WW 199
5. Conclusie 200
Hoofdstuk 5.
Voetbaltransfers 203
Mr. F.M. de Weger
1. Inleiding 203
2. Regelgeving 207
3. Contracten 211
4. Geschilbeslechtende instanties 218
5. Nationale transfers 224
5.1 Procedure 224
5.1.1. Inleiding 224
5.1.2 Aanvraag 224
5.1.3 Transfertermijnen 226
5.2 Vergoedingen 227
5.2.1 Transfervergoeding 227
5.2.2 Opleidingsvergoeding 228
5.2.2.1 Achtergrond 228
5.2.2.2 Voorwaarden 229
5.2.2.3 Rechthebbende clubs 231
5.2.2.4 Hoogte vergoeding 232
5.2.2.5 Procedurele regels 233
5.2.3 Solidariteitsbijdrage 234
5.2.3.1 Achtergrond 234
5.2.3.2 Voorwaarden 235
5.2.3.3 Rechthebbende clubs en hoogte vergoeding 235
5.2.3.4 Rechthebbende clubs en hoogte vergoeding 237
5.2.4 Poolvergoeding 237
5.2.5 Transitievergoeding 241
6. Internationale transfers 242
6.1 Procedure 242
6.1.1 Algemeen 242
6.1.2 Aanvraag 242
6.1.3 Transfertermijnen 244
6.2 Vergoedingen 245
6.2.1 Transfervergoeding 245
6.2.2 Opleidingsvergoeding 251
6.2.2.1 Algemeen 251
6.2.2.2 Voorwaarden 254
6.2.2.3 Uitzonderingen 257
6.2.2.4 Rechthebbende clubs 258
6.2.2.5 Hoogte vergoeding 261
6.2.2.6 Speciale regels voor overschrijvingen binnen de EU/EER 264
6.2.2.7 Procedurele regels 268
6.2.3 Solidariteitsbijdrage 269
6.2.3.1 Voorwaarden 269
6.2.3.2 Rechthebbende clubs en hoogte vergoeding 270
6.2.3.3 Procedurele regels 272
6.2.3.4 Doorverkoopclausule 275
6.2.4 Minderjarigen 281
7. Toekomstige ontwikkelingen 285
Hoofdstuk 6.
Intermediairs in de voetbalwereld: verleden, heden… toekomst? 287
Dr. R.C. Branco Martins
1. Inleiding 287
2. FIFA Players’ Agents Regulations 289
3. De noodzaak voor regulering van het beroep van spelersmakelaars 291
4. Deregulering van spelersmakelaars door FIFA, de intrede van de ‘intermediair’ 298
5. The FIFA Regulations on Working with Intermediaries 299
6. Reacties op de RWWI 302
7. Draft Football Agents Regulations 308
8. Alternatieve vormen van regulering: uniformiteit mogelijk? 310
9. Conclusie 314
Hoofdstuk 7.
Doping 317
Mr. M.I. van Dijk en mr. A. van de Beek
1. Inleiding 317
2. Wat is doping? 318
3. Anti-dopingorganisaties 319
3.1 WADA 319
3.2 UNESCO 320
3.3 Dopingautoriteit 321
4. Anti-dopingregels 322
4.1 De Code 322
4.2 Nationaal Dopingreglement (NDR) 323
5. Dopingprocedures 324
5.1 Hoe verloopt een dopingprocedure? 324
6. Dopingsancties 329
7. Samenloop sancties 332
8. Strafrechtelijke afdoening? 335
9. Wet uitvoering antidopingbeleid 337
9.1 Verwerking van persoonsgegevens onder de Wuab 337
9.2 Wuab 339
9.3 Kritiek op de Wuab 341
9.4 Wuab voldoende? 342
10. Conclusie 343
Hoofdstuk 8.
Intellectueel eigendom en sport 345
Prof. mr. D.J.G. Visser, mr. M.J. Kroon en mr. S.M.P. Langeveld
1. Inleiding 345
2. Bescherming van sportprestaties 345
2.1 Auteurswet 345
2.2 Wet op de naburige rechten 346
2.3 Conclusie 348
3. Bescherming van opname en uitzending van sportprestaties 348
4. Bescherming van sporters, sportclubs en -bonden 350
4.1 Portretrecht 350
4.1.1 Begrip ‘portret’ 350
4.1.2 Lookalike / parodie 353
4.1.3 Portret in opdracht (art. 19-20 Aw) 356
4.1.4 Portret niet in opdracht (art. 21 Aw) 356
4.2 Redelijk belang 356
4.2.1 Verzilverbare populariteit 357
4.2.2 Gebruik in reclame 362
4.2.3 Verzilverbare populariteit bij gebruik in reclame 363
4.3 Commercieel portretrecht en liefdadigheid 365
5. Bescherming van merchandising en onrechtmatig aanhaken bij sporters en sportclubs 366
5.1 Beschermen van merchandising 366
5.2 Onrechtmatig aanhaken bij sportclubs en sportbonden 366
6. Samenvatting en conclusie 367
Hoofdstuk 9.
Staatssteun en aanbesteding in de sport 369
Mr. drs. E. Huisman
1. Inleiding 369
2. Staatssteun 370
2.1 Juridisch kader 370
2.2 Toepassing 372
2.2.1 Staatsmiddelen 372
2.2.2 Het verschaffen van selectief voordeel 375
2.2.3 Niet marktconform voordeel 376
2.2.4 Dreigende vervalsing van de mededinging 377
2.2.5 Ongunstige beïnvloeding tussenstaatse handel 379
2.3 Uitzonderingen 379
2.3.1 Algemene uitzonderingen 380
2.3.2 Diensten van Algemeen Economisch Belang 382
2.3.3 De Diensten van Algemeen Economisch BelangMinimisverordening 385
2.3.4 Kaderregeling (2012/C8/03) 386
2.4 Wet Markt en Overheid 387
2.4.1 Gedragsregel 1: Integrale kostendoorberekening 389
2.4.2 Gedragsregel 2: Bevoordelingsverbod van
overheidsbedrijven 390
2.4.3 Gedragsregel 3: Gegevensgebruik 391
2.4.4 Gedragsregel 4: Functiescheiding 391
2.5 Staatssteun en sport 392
2.6 Procedure 394
2.7 Conclusie 396
3. Aanbesteding 396
3.1 Juridisch kader 397
3.1.1 Een korte geschiedenis van de relevante regelgeving 397
3.1.2 Doelen van het aanbestedingsrecht 398
3.1.3 Overheidsopdrachten 398
3.1.4. De reikwijdte 399
3.1.5 Fasen 399
3.1.6 Sancties 400
3.2 Aanbesteding en sport: conclusie 400
Hoofdstuk 10.
Openbare orde en veiligheid in het sportieve domein 401
Mr. dr. A.E. van Rooij
1. Inleiding 401
2. Regulier toezicht en handhaving in het sportieve domein 403
2.1 Een varia van vergunningplichten in de context van sport 404
2.2 Bevoegde organen 410
2.3. Regulier toezicht en handhaving 412
3. Onmiddellijke handhaving van de openbare orde 414
3.1. Bevoegde organen 415
3.2. Klassieke bevelsbevoegdheden bij onmiddellijk gevaar 417
3.3. Maatregelen op grond van de voetbalwet 419
3.4. Maatregelen ter voorkoming van verstoring van de openbare orde 423
4. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de private beheerder
en organisatie 426
4.1. Privaatrechtelijke instrumenten 426
4.2. Zorgplichten in de context van sport en goed beheerderschap 429
4.3. Vrijwarende werking van een vergunning is beperkt 433
4.4. Zelfregulering en privaat toezicht 437
5. De stapeling van publiek en privaat veiligheidsbeleid 439
5.1. Gegevensuitwisseling 440
5.2. Het stapelen van publieke en private sancties en maatregelen 442
6. Slot 445
Hoofdstuk 11.
Fiscaliteit en sport 447
Mr. drs. M.M.L. Willems en mr. B.J. Mestrom
1. Inleiding 447
1.1 Sport: van hobby tot beroep 447
1.2 Opbouw van dit hoofdstuk 447
2. De basis: het Nederlandse inkomstenbelastingstelsel 448
2.1 Inkomen uit werk en woning 449
2.2 Inkomen uit aanmerkelijk belang 449
2.3 Inkomen uit sparen en beleggen 450
3. Hobby, professionaliteit en fiscaliteit 452
3.1 Sporten: hobby of bron van inkomen? 452
3.2 Sport en de fiscus 452
3.3 Resultaat uit overige werkzaamheden 455
3.4 De Verklaring Arbeidsrelatie en de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties 456
3.5 Schematische weergave van sport en fiscaliteit 457
4. De sporter in dienstbetrekking 457
4.1 Vereisten van een dienstbetrekking 457
4.2 De werkgever 458
4.2.1 Sportservicebureau 460
4.3 De beloning en belasting 460
4.3.1 Het loonbegrip 460
4.3.2 Tekengeld en wedstrijdpremies 461
4.4 De werkkostenregeling 461
4.4.1 Voordelen aan werknemers uit dienstbetrekking 462
4.4.2 Kostenvergoedingen, eindheffingsloon en gebruikelijkheidscriterium 462
4.4.3 Nihilwaarderingen, gerichte vrijstellingen en vrije ruimte 463
4.5 De beroepssportersregeling in de Wet LB 1964 464
5. De sporter als ondernemer 465
5.1 Kenmerken van ondernemerschap 465
5.2 Winst uit onderneming en fiscale ondernemersfaciliteiten 465
5.3 Kosten in de aanloopfase 467
6. De sport-B.V. 468
6.1 De verhouding tussen de sporter en de B.V. 468
6.2 De vennootschapsbelastingplicht 468
6.3 De loonbelastingplicht in de B.V. 469
6.4 De dividendbelastingplicht van de B.V. 469
6.5 Vergelijking winst uit onderneming en de sport-B.V. 470
7. Sponsoring 471
7.1 Inleiding 471
7.2 Gevolgen voor de sporter 472
7.2.1 Kwalificatie van de beloning 472
7.3 Gevolgen voor de sponsor 473
7.3.1 Aftrekbare kosten 473
8. Ondernemerschap in de btw 474
8.1 Uitwerking van de regeling 474
8.2 Aftrek van voorbelasting 475
8.2.1 Het BUA-besluit 476
8.3 Algemene vrijstelling van omzetbelasting voor kleine ondernemers 476
8.4 De sportservicebureau-regeling 477
8.5 Overige vrijstellingen omzetbelasting 478
8.5.1 Vrijstelling sport (art. 11 lid 1 sub e Wet OB 1968) 478
8.5.2 Vrijstelling fondswervende activiteiten (art. 11 lid 1 sub v Wet OB 1968) 479
8.5.3 Vrijstelling kantine en forfaitair percentage 479
9. Vrijwilligersregelingen 480
9.1 De vrijwilliger ontvangt geen vergoeding of slechts een vergoeding voor kosten 480
9.2 De vrijwilliger ontvangt een vergoeding die hoger is dan de gemaakte kosten of een vergoeding voor zijn geleverde arbeid 480
9.3 Samenloop van variant 1 en 2 481
10. Internationaal belastingrecht 482
10.1 De werking van het internationale belastingrecht 482
10.1.1 Vraag 1: Nationale heffingsbevoegdheid 482
10.1.2 Vraag 2: Internationale heffingsbevoegdheid 484
10.2 Het OESO-Modelverdrag en Notitie Fiscaal Verdragsbeleid 486
10.2.1 Artikel 17 OESO-Modelverdrag 486
10.2.2 Nederlands Fiscaal Verdragsbeleid 487
10.3 Belastingverrekening en belastingvrijstelling 488
10.4 Eenzijdige regeling voor voorkoming van dubbele belasting 489
10.5 De 30%-regeling 489
11. Conclusie 492
Hoofdstuk 12.
Esports: noodzaak tot een betere regulering 495
Dr. R.C. Branco Martins
1 Inleiding 495
2. De esportseconomie 497
3. Opkomst van esports 499
4. Governance 501
5. Kwalificatie van esports 503
5.1 Het Separate Territories Framework (STF) 507
6. De status van de esporter 510
6.1 Kenmerken van de activiteit van een esporter 511
6.2 Kwalificatie van de werkzaamheden van de esporter 512
6.3 Synopsis jurisdictievergelijking in het licht van de activiteiten van een esporter 516
7. Analyse esportscontracten 516
8. Problemen/misstanden in esportsindustrie 521
8.1 Benadering vanuit het perspectief van de esporter 521
8.2 Benadering vanuit het perspectief van esports als industrie 525
8.3 Vergelijking landen 527
9. Tussenconclusie 531
10. Conclusie 533
Register 535
