Hoofdlijnen van het Omgevingsrecht

Voorwoord V

1 Inleiding en verantwoording 1
1.1 Inleiding 1
1.2 Doel van het boek 1
1.3 Opbouw van het boek 2
1.4 Verantwoording van de opzet 4

2 Bestuursrechtelijke uitgangspunten 7
2.1 Inleiding 7
2.2 Onderscheid tussen publiekrecht en privaatrecht 8
2.3 Feitelijke handelingen en rechtshandelingen 9
2.4 Besluiten en beschikkingen 10
2.5 Aanvraag van een beschikking 12
2.6 Het voorbereiden van een beschikking 14
2.6.1 Algemeen 14
2.6.2 Afdeling 3.4 Awb, de uniforme openbare voorbereidingsprocedure (UOV) 15
2.6.3 Beslistermijnen 16
2.6.3.1 Algemeen 16
2.6.3.2 Dwangsom bij niet tijdig beslissen 17
2.6.3.3 Positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen 19
2.6.3.4 Samenhangende besluiten 20
2.7 Inhoudelijke vereisten 21
2.7.1 Algemeen 21
2.7.2 Détournement de pouvoir 21
2.7.3 Kennelijke onredelijkheid (willekeur) 21
2.7.4 Gelijkheid en precedentwerking 22
2.7.5 Motivering 22
2.8 Rechtsbescherming 23
2.8.1 Algemeen 23
2.8.2 Bezwaar 23
2.8.2.1 Algemeen 23
2.8.2.2 Belanghebbende onder de Wabo 26
2.8.3 Beroep 27
2.8.3.1 Algemeen 27
2.8.3.2 Tussenuitspraak 28
2.8.4 Hoger beroep 29
2.8.5 Verzoek om voorlopige voorziening 30
2.9 Jurisprudentie 30
2.10 Slotopmerkingen 31

3 Vergunningverlening onder de Wabo 33
3.1 Inleiding 33
3.2 Wat valt eronder? 34
3.2.1 Algemeen 34
3.2.2 Deelprojecten en onlosmakelijkheid 36
3.2.2.1 Algemeen 36
3.2.2.2 Actualiteiten onlosmakelijkheid 38
3.2.3 Gefaseerde vergunning 38
3.3 Wie is bevoegd gezag? 39
3.3.1 Inleiding 39
3.3.2 Gedeputeerde Staten en ministers als bevoegd gezag 40
3.4 De aanvraag en de ontvankelijkheid 41
3.4.1 Inleiding 41
3.4.2 Vooroverleg 43
3.5 Integrale beoordeling 45
3.6 Voorbereiding van de vergunning 46
3.6.1 Inleiding 46
3.6.2 De reguliere voorbereidingsprocedure 47
3.6.3 De uitgebreide voorbereidingsprocedure 48
3.7 Adviseurs en verklaring van geen bedenkingen 50
3.7.1 Inleiding 50
3.7.2 Adviezen en adviseurs 50
3.7.3 De verklaring van geen bedenkingen 52
3.8 Inhoud van de vergunning 54
3.8.1 Algemeen 54
3.8.2 Aflopende en voortdurende activiteiten 55
3.9 In werking treden van de vergunning 55
3.9.1 Algemeen 55
3.9.2 Bijzonderheden bij het in werking treden 56
3.10 Rechtsbescherming 58

4 Ruimtelijke ordening 59
4.1 Inleiding 59
4.2 Ruimtelijke ordening in Nederland 1960-2008 59
4.3 Ruimtelijke ordening onder de Wro 61
4.4 Structuurvisies 62
4.4.1 Inleiding 62
4.4.2 Strekking en inhoud van de gemeentelijke structuurvisie 62
4.4.3 Voorbereiding van de structuurvisie 63
4.5 Het bestemmingsplan 64
4.5.1 Algemeen 64
4.5.2 Aanhouding 68
4.5.3 Periodieke herziening van bestemmingsplannen 68
4.5.4 Inhoud van het bestemmingsplan 69
4.5.4.1 Inleiding 69
4.5.4.2 De verbeelding van het plan 69
4.5.4.3 De bestemmingsplanregels 71
4.5.4.4 De bestemmingsplantoelichting 77
4.6 Grondexploitatie 78
4.7 Buitenplanse afwijkingen 79
4.7.1 Inleiding 79
4.7.2 Kleine afwijkingen 80
4.7.3 De projectafwijking 83
4.8 Digitalisering 84
4.9 Slotopmerking 85

5 Overige ruimtelijke regelgeving 87
5.1 Inleiding 87
5.2 Externe veiligheid 87
5.2.1 Algemeen 87
5.2.2 Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) 88
5.2.3 Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt) 90
5.3 Milieueffectrapportage 91
5.3.1 Algemeen 91
5.3.2 Procedure MER 92
5.4 Geluidhinder 93
5.4.1 Inleiding 93
5.4.2 Voorkeursgrenswaarden en Besluit hogere waarden 93
5.4.3 Geluid in het bestemmingsplan 94
5.4.4 Ontwikkelingen in de regelgeving voor geluid 95
5.5 Luchtkwaliteit 95
5.5.1 Algemeen 95
5.5.2 Luchtkwaliteit en ruimtelijke besluitvorming 96
5.6 Natuurbeschermingswet 97
5.6.1 Algemeen 97
5.6.2 Natuurbeschermingswet en Wabo 99
5.7 Flora- en faunawet 99
5.7.1 Algemeen 99
5.7.2 Flora- en faunawet en Wabo 101
5.8 Waterwet 102
5.8.1 Algemeen 102
5.8.2 De Waterwet en de Wabo 104

6 De bouwregelgeving 105
6.1 Inleiding 105
6.2 Het vergunningstelsel 105
6.3 Vergunningvrije bouwwerken 106
6.3.1 Inleiding 106
6.3.2 Begrippen en meetregels 106
6.3.3 Bouw en planologische afwijking vergunningvrij 113
6.3.4 Bouw vergunningvrij 121
6.4 De omgevingsvergunning bouw 123
6.4.1 Inleiding 123
6.4.2 De aanvraag 124
6.4.3 De toets aan het Bouwbesluit 2012 125
6.4.3.1 Algemeen 125
6.4.3.2 Toetsingsprotocollen 128
6.4.3.3 Private kwaliteitsborging 129
6.4.4 De bouwverordening 130
6.4.4.1 Algemeen 130
6.4.4.2 De sloopmelding op grond van het Bouwbesluit 2012 131
6.4.5 De planologische toets 134
6.4.6 Welstandstoets 134
6.4.7 Tijdelijke en seizoensgebonden bouwwerken 135
6.4.7.1 Algemeen 135
6.4.7.2 Tijdelijke bouwwerken 135
6.4.7.3 Seizoensgebonden bouwwerken 136

7 Monumenten en archeologie 137
7.1 Inleiding 137
7.2 De monumentenwetgeving 137
7.2.1 Algemeen 137
7.2.2 Rijksmonumenten 138
7.2.2.1 Algemeen 138
7.2.2.2 De omgevingsvergunning voor rijksmonumenten 139
7.2.2.3 Rijksmonumenten en vergunningvrij 140
7.2.3 Beschermde stads- en dorpsgezichten 140
7.2.3.1 Algemeen 140
7.2.3.2 Het beschermde stads- en dorpsgezicht en vergunningvrije bouw 142
7.2.4 Archeologie 142
7.2.4.1 Inleiding 142
7.2.4.2 Wettelijk beschermde terreinen 145
7.2.4.3 Niet wettelijk beschermde terreinen 145
7.2.4.4 Opgravingsvergunning 147
7.3 Provinciale en gemeentelijke monumenten 147
7.4 Crisis- en herstelwet en de erfgoedzorg 148
7.5 Nieuwe Erfgoedwet 149

8 Brandveiligheid 151
8.1 Inleiding 151
8.2 Wat vooraf ging 151
8.3 Vergunning of melding brandveilig gebruik 152
8.3.1 Inleiding 152
8.3.2 Vergunning voor brandveilig gebruik 153
8.3.3 Melding brandveilig gebruik 153
8.3.4 Gelijkwaardigheid 155
8.4 Direct werkende regels hoofdstuk 6 en 7 Bouwbesluit 156
8.4.1 Inleiding 156
8.4.2 Algemene regels 156

9 Milieuregelgeving 165
9.1 Inleiding 165
9.2 Korte geschiedenis van de milieuregelgeving 166
9.3 Milieuwetgeving en Europa 167
9.4 Overzicht milieuregelgeving 168
9.5 Milieuregels voor bedrijven 170
9.5.1 Inleiding
9.5.2 Inrichting 171
9.5.2.1 Algemeen 171
9.5.2.2 Aanwijzing vergunningplichtige inrichtingen 173
9.5.3 Omgevingsvergunning milieu 174
9.5.4 Omgevingsvergunning beperkte milieutoets 178
9.6 Algemene regels 178
9.6.1 Algemeen 178
9.6.2 De milieumelding 180
9.6.3 Voorschriften 181
9.6.3.1 Algemeen 181
9.6.3.2 Maatwerkvoorschriften 183
9.7 Toekomst van milieuregels voor bedrijven 184

10 Algemene plaatselijke verordening 185
10.1 Inleiding 185
10.2 Achtergrond en opzet APV 185
10.2.1 Inleiding 185
10.2.2 Regelgevende bevoegdheid en begrenzingen 185
10.2.3 Dienstenrichtlijn 186
10.2.4 Deregulering 187
10.2.5 Privaatrecht 188
10.2.6 Bevoegde bestuursorganen 189
10.2.7 Vergunning, vrijstelling, ontheffing of melding 189
10.3 Relatie Wabo en APV 190
10.3.1 Algemeen 190
10.3.2 Verplichte integratie in de omgevingsvergunning 190
10.3.3 Facultatieve integratie in de omgevingsvergunning 194
10.4 Overige onderwerpen van de APV 194
10.4.1 Inleiding 194
10.4.2 Algemeen 196
10.4.3 Evenementenvergunning 196
10.4.4 Horeca-exploitatievergunning en sluitingstijden 197
10.4.5 Seksinrichtingen 198
10.4.6 Standplaatsvergunning 198
10.4.7 Snuffelmarkt 199
10.4.8 Voorwerpen op of aan de weg in strijd met de publieke functie ervan/precario 199
10.4.9 Strafbepalingen 200
10.4.10 Excessen 200

11 Handhaving onder de Wabo 201
11.1 Inleiding 201
11.2 Wettelijk kader 201
11.3 Organisatie van toezicht en handhaving 204
11.3.1 Inleiding 204
11.3.2 Visie op integraal toezicht 204
11.3.3 Beheer van het grondgebied 206
11.3.4 Voorbereidingsfase 209
11.3.5 Realisatiefase 209
11.3.5.1 Algemeen 209
11.3.5.2 Toezicht op de bouw 210
11.3.5.3 Toezicht bouw en brandveiligheid 213
11.3.5.4 Toezicht op werken geen bouwwerken zijnde en APV 213
11.3.5.5 Toezicht oplevering milieu-inrichtingen 213
11.3.5.6 Projecttoezicht monumenten 214
11.4 Gebruiksfase 214
11.4.1 Inleiding 214
11.4.2 Toezicht op de bestaande bouw 215
11.4.3 Toezicht op brandveilig gebruik 215
11.4.4 Toezicht op ruimtelijke waarden 217
11.4.5 Toezicht op de inrichtingen milieubeheer 217
11.4.6 Toezicht op monumentale waarden 219
11.4.7 Toezicht APV en overige 219
11.5 Sloop en sanering 219
11.6 Randvoorwaarden 220
11.6.1 Inleiding 220
11.6.2 De organisatie 220
11.6.3 Informatiesystemen 221
11.6.4 Overige randvoorwaarden 221
11.6.5 Doorwerking van integratie naar de vakgebieden 222
11.6.6 Communicatie als handhavingsinstrument 222
11.7 Slotopmerking 225

12 Actuele ontwikkelingen in het omgevingsrecht 227
12.1 Inleiding 227
12.2 Naar een nieuw omgevingsrecht 227
12.2.1 Algemeen 227
12.2.2 Opbouw van de Omgevingswet 229
12.2.3 De beleidscyclus en instrumenten van de Omgevingswet 231
12.2.4 De omgevingsvisie 233
12.2.5 Programma’s 234
12.2.6 Algemene regels 235
12.2.7 Het omgevingsplan 235
12.2.8 De omgevingsvergunning en het projectbesluit 236
12.3 Slotopmerkingen 237

Trefwoordenregister 241