Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Nieuws

25 jaar belonen: een terugblik

U kunt het bijna niet gemist hebben. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de jaarlijkse discussie over topsalarissen kwam De Volkskrant met het boek Het grote graaien van Volkskrantredacteur Xander van Uffelen. Van Uffelen onderzocht hoe de topsalarissen zich sinds ze openbaar zijn hebben ontwikkeld, en gaat in op de verklaringen die daarvoor bestaan.

Justin van Lopik | 19 mei 2008 | 3-4 minuten leestijd

In 1983 werden de salarissen van topbestuurders openbaar. Nu, vijfentwintig jaar later, blijkt uit het onderzoek van De Volkskrant dat de salariskloof tussen bestuurders en werknemers sindsdien enorm is gegroeid. Xander van Uffelen bundelde de uitkomsten in Het grote graaien, en sprak erover met deskundigen en betrokkenen.

Eerst maar even de kale cijfers. Gemeten vanaf 1983 kwam het loon van de modale werknemer amper van zijn plaats, terwijl de top zijn inkomen met zeshonderd (!) procent zag stijgen. Inmiddels verdient de topbestuurder dan ook 44 keer het salaris van Jan Modaal. In 1983 verdiende hij nog 16 keer modaal.

Met de toegenomen salarissen komt ook de extra aandacht. De discussie over de inkomens wordt jaarlijks gevoerd en de media nagelt regelmatig een bestuurder aan de schandpaal. Anders Moberg van Ahold moest hierdoor zijn arbeidsvoorwaarden herzien en de directeur van de Hartstichting moest (tot dusver als enige) het veld ruimen dankzij de mediaophef. Pikant is dat deze laatste rel door Van Uffelen zelf is aangewakkerd. Maar de discussie verhardt over de gehele linie. Er is zelfs al een geval waarin de vakbond bij CAO-onderhandelingen met succes een salarisverlaging van de topman eiste. De vakbond denkt er bovendien over om het salaris aan de top vaker onderwerp te maken van onderhandelingen.

Ook bij de bestuurders steekt ergernis de kop op. In het boek doen verschillende bestuurders uitspraken over de mogelijke gevolgen van het aanhoudende salarisdebat. Door sommigen wordt openlijk gedacht over de mogelijkheid het hoofdkantoor te verplaatsen en Commissaris Kees Storm van Aegon voorspelt zelfs onomwonden dat ondernemingen Nederland gaan verlaten. ‘Als Aegon zijn hoofdkantoor met honderd man naar Baltimore verplaatst, dan zal je zien hoe snel Nederlandse journalisten het bedrijf vergeten. Vooruit, ze kijken nog twee jaar in het jaarverslag, maar daarna is het over en is er geen gezeur meer over salarissen. Bij Shell is de plek van het hoofdkantoor heus nog niet uitgekristalliseerd. En zo zijn er meer. Hoofdkantoren, love them or lose them. Ze zeggen dat het niet gaat gebeuren: ik voorspel je, het gaat gebeuren.’

Desgevraagd noemt Ad Scheepbouwer de woorden van Storm ‘misschien onverstandig’, maar wijst daarna op de braindrain die volgens hem in Nederland plaatsvindt. De vakbonden riposteren door te wijzen op de spagaat die het bestuur maakt als ze op China wijzen als het gaat over loonmatiging, en op topsalarissen in het buitenland als het gaat om de hogere regionen van het salarisgebouw. Minister van Financiën Wouter Bos heeft laten weten dat hij niet gelooft dat er hoofdkantoren uit Nederland zullen verdwijnen.

De kaarten lijken dus geschud. Dat het mes meteen zo openlijk op tafel ligt, is de verdienste van Van Uffelen die erin is geslaagd vrijwel alle ‘smoezen’ en beloften rond topbeloningen te weerleggen op basis van gedegen onderzoek en de kille cijfers van vijfentwintig jaar salarisontwikkeling. Zo toont hij bijvoorbeeld overtuigend aan dat zelfregulering niet werkt en dat er maar zelden een Nederlandse topbestuurder de grens over trekt. Uit onderzoek van hoogleraar Kees Cools blijkt verder dat tachtig procent van de bestuurders denkt dat een salarisverhoging niet nodig is om een bestuurder aan te trekken. Het verband tussen prestatie en beloning blijkt verder ook nog eens tamelijk ver te zoeken.

Al met al levert Van Uffelen met zijn boek een interessante aftrap voor dit jubileum van het salarisdebat

Over Justin van Lopik

Justin van Lopik is werkzaam bij Managementboek en hoofdredacteur van Managementboek Magazine, platform voor business professionals.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden