Wat is de ontstaansgeschiedenis van dit boek?
Ik ben onderzoeker bij Fontys Hogeschool en heb onderzoek gedaan naar nieuwsgierigheid. Ik verbaasde me erover dat kinderen van nature nieuwsgierig zijn, maar dit niet blijven. Ze vragen je de oren van het hoofd. Maar komen ze op school dan moeten ze op specifieke manieren en momenten nieuwsgierig zijn, in plaats van dat de aanwezige nieuwsgierigheid wordt aangemoedigd en benut. Terwijl nieuwsgierigheid een interne motivator is. Ik merkte het ook aan mezelf. Ik was benieuwd naar wat nieuwsgierig zijn nu eigenlijk is. Ging (kritische) vragen stellen. Mijn werk motiveerde me ook dat onderzoek te doen en ik begon het daardoor steeds leuker te vinden. Nieuwsgierigheid heeft me gebracht waar ik nu ben. Een boek onder meer.
Waarom wordt nieuwsgierigheid (op school en later ook op het werk) eigenlijk (misschien wel onbewust) ontmoedigd?
Nieuwsgierigheid wordt vaak behandeld als een containerbegrip, het is echter diverser en krachtiger dan we in de gaten hebben. Nieuwsgierigheid vinden we lastig. Je moet gewoon doen wat moet en niet te veel doorvragen naar wat niet in het onderwijsprogramma staat. Nieuwsgierigheid wordt wel aangewakkerd, maar als het er is, onvoldoende herkend, ondersteund en benut. Studenten hebben bijvoorbeeld echt wel visie en ideeën, maar hebben moeite dat te kanaliseren of op papier te zetten. Omdat nieuwsgierigheid niet wordt herkend, ondersteund en benut, neemt het af. Later in het werk komen daar zaken als hiërarchie bij. Leidinggevenden en collega’s vinden het gewoon niet leuk als er lastige vragen worden gesteld. Dat verstoort immers het ingezette proces. Het tast ook vaak een status quo aan en je maakt door vragen te stellen en nieuwsgierig te zijn, machtsposities en gebrek aan kennis zichtbaar. Dat vinden mensen spannend. Kritische vragen stellen wordt als lastig en tijdrovend gezien. Kijk naar Pieter Omtzigt in de Tweede Kamer.
Terwijl je nieuwsgierigheid juist moet koesteren?
Nieuwsgierigheid is een vorm van autonome motivatie. Het levert bevlogenheid en zelfleiderschap. In mijn boek analyseer ik hoe je nieuwsgierigheid bij jezelf kunt herkennen en hoe je nieuwsgierigheid kunt ontwikkelen. Daardoor krijg je plezier in je werk (en leven) en weet je waardoor je gemotiveerd wordt en blijft. Je gaat kansen leren zien. Een ondernemer als Elon Musk blijft proberen, blijf falen en blijft mensen enthousiasmeren.
Nieuwsgierigheid moet in het DNA van een organisatie gaan zitten?
Het is én-én. Mensen moeten zelf het lef hebben om nieuwsgierig te zijn. Angst overboord durven schuiven. Gaan zoeken naar wat hen echt motiveert. Organisaties moeten op hun beurt de ruimte bieden aan mensen om nieuwsgierig te mogen en kunnen zijn. Leiders moeten dat ook uitstralen. Zijn een rolmodel. Ze moeten laten zien hoe zij falen en hoe zij gemotiveerd worden door te experimenteren. Zeker in de huidige tijd waar het vechten om mensen is op de arbeidsmarkt, zijn intrinsieke motivatie en nieuwsgierigheid kernwaarden. Maar maak van nieuwsgierigheid ook vooral geen eendaagse workshop. Dan blijft het een holle term. De farmaceut Merck heeft een eigen Board of Curiosity. Een orgaan dat nagaat hoe er per land, per vestiging sprake is van nieuwsgierigheid onder personeel. Zelfs het World Economic Forum heeft nieuwsgierigheid tot een 21st century skill benoemd. Maar hier beschouwen we nieuwsgierig zijn nog te vaak als een luxe. Terwijl het dus een noodzaak en kwaliteit is.’
Is nieuwsgierigheid te leren?
Iedereen is van nature nieuwsgierig. We zijn alleen vaak onze nieuwsgierigheid verloren. Maar je kunt het wel leren en leren ontwikkelen. Dat is wat ik met dit boek ook probeer. Herken hoe jij nieuwsgierig wordt. Het loont! Ik bied vijf basisingrediënten aan om je eigen nieuwsgierigheid te ontwikkelen: verwonder, verken, ontdek, reflecteer & pas toe en creëer. Maak je los van de waan van de dag waarin alles moet. Doe waar je zin in hebt. Durf ook te falen. Maar daar hoort ook een organisatie bij die falen toestaat. Je hersenen gedijen het best bij een matige hoeveelheid onzekerheid. Dat je iets niet weet, maakt je nieuwsgierig. Je krijgt er een stoot noradrenaline van die je alert maakt, focus geeft en je geheugen voorbereidt om belangrijke nieuwe informatie op te slaan. Te veel onzekerheid werkt niet, dat is een stap te ver. Maar nieuwsgierigheid helpt onzekerheid wegnemen.
Wat is het appel van je boek. De belangrijkste boodschap? En wat is de emancipatie van de nieuwsgierige mens?
De boodschap is: word zelf meer ondernemend. Ga niet zitten wachten op iemand anders. Wakker je eigen nieuwsgierigheid aan. Nieuwsgierigheid is de motor tot zelfleiderschap. Einstein zei ooit: verbeelding is belangrijker dan kennis. Ik verwonder me vaak dat mensen kansen niet zien. Nieuwsgierigheid heeft twee kanten. De ene, wat negatievere, nieuwsgierigheid is lastig omdat het tot kritische vragen leidt. Het wordt gezien als rebels. De andere kant, de positieve, zorgt ervoor dat mensen zichzelf uitdagen. Die laatste kant van nieuwsgierigheid hoop ik in dit boek met name duidelijk te maken. De emancipatie van de nieuwsgierige mens is het streven naar meer vrijheid, zelfstandigheid en zelfbeschikking, zodat jij schaamteloos jouw nieuwsgierige zelf kunt zijn, meer plezier en zingeving ervaart en van betekenis kunt zijn voor jouw omgeving. Dat je je niet schaamt om jezelf te durven zijn. Ons is afgeleerd kritische vragen te stellen. Keer terug naar je kindertijd, toen schaamteloos vragen stellen volledig was geaccepteerd.
