Waarom komt er ruim tien jaar nadat De lessen van Burn-out uitkwam een nieuwe uitgave?
Er bleef vraag naar het boek, want zelfs jaren nadat het boek uitkwam kreeg ik nog mailtjes van mensen die me schreven dat het boek ze inzicht, troost en steun had geboden. Op een gegeven moment werd het boek moeilijker verkrijgbaar, maar ik was huiverachtig om het opnieuw uit te geven. Als je in die tijd mijn naam googelde, dan vond je alleen maar stukken over burn-out. Ik wilde niet dat dit mijn enige claim to fame zou zijn, dat ik vrouwtje burn-out werd. Toen Gouden jaren zo’n eclatant succes werd, hoefde ik daar niet meer bang voor te zijn. Dus heb ik afgelopen winter aan de nieuwe uitgave geschreven.
Als mevrouw Gouden Jaren weet u dat ontwikkelingen snel gaan. In hoeverre golden de lessen van burn-out nog?
Wat ik leuk vind aan het boek is dat het op een bepaalde manier tijdloos is. In 1996, toen ik mijn burn-out kreeg, kwamen de mobiele telefoon en het internet net op. Het was in die zin een andere tijd. Maar nog steeds geldt dat omgaan met een veel vragende omgeving het belangrijkste is bij burn-out. Toen ik bij Elsevier werkte had ik bijvoorbeeld een inspirerende maar veel vragende hoofdredacteur. Ik dacht: als iemand zoveel van je verwacht, dan moet je ook aan die verwachtingen voldoen. Wat hij ook vroeg, ik deed het. Het opschroeven van werkdruk en steeds meer vragen van mensen is een gevolg van de Angelsaksische bedrijfsvoering met targets en iedereen afrekenen op resultaten. Is het moeilijker om met alle ontwikkelingen in social media in balans te blijven? Ja. Er is altijd wel iets te doen of iets waar je bij kunt zijn en het ontbreken van natuurlijke rustpauzes is fnuikend.
U schrijft dat u vatbaar bent voor burn-out.
Hoe het precies zit, weet ik niet. Maar er zijn verschillende factoren. Zo kwam ik er pas op latere leeftijd achter dat ik perfectionist ben. Ook ben ik snel opgewonden: als we vroeger op schoolreisje gingen, kon ik de nacht ervoor niet slapen van hoe leuk het allemaal zou worden. En de avond erna kon ik niet slapen omdat het allemaal zo leuk was geweest. Dat is een fysiologisch kenmerk. Ook mijn opvoeding heeft ermee te maken, want mijn vader leerde: als je iets doet, moet je het goed doen. Je moet altijd net iets meer doen dan er van je gevraagd wordt. Dat heb ik ook in me. Ik zorg altijd dat het op tijd af is, en goed.
Leeft u die les niet na?
Ik lever nog steeds goed werk af, maar het hoeft niet altijd perfect te zijn. En ik zorg dat ik rust neem. Ik zou veel meer werk kunnen aannemen dan ik nu doe. Elke dag zou ik een lezing kunnen geven over Gouden Jaren, maar op een gegeven moment heb ik gezegd: ‘Ik doe het niet meer, want ik wil tijd vrijmaken voor het schrijven van deel 2.’ Hoe leuk ik die lezingen ook vind. Ik ken mijn grenzen nu beter. Als mensen het vroeger hadden over ‘naar je lichaam luisteren’, vroeg ik me af: wat is dat dan? Nu weet ik dat als ik warriger word, me onrustig voel of ga twijfelen dat ik op moet letten. Ik ben nog altijd niet het toonbeeld van evenwicht, maar als ik afwijk van wat gezond is heb ik dat veel sneller in de gaten.
In hoeverre is uw leven veranderd door Gouden Jaren, waarvan 250.000 exemplaren zijn verkocht?
Mijn leven is heel anders geworden. Ik werkte bijna drie jaar aan Gouden Jaren en dat was een heel overzichtelijk, prettig leven. Ik ging bijtijds naar bed zodat ik helder opstond. In de ochtend schreef ik van 9 tot 12 en ’s middags ging ik researchen, dat deed ik zes dagen in de week. Toen Gouden Jaren zo’n onverwacht groot succes werd, kwam er van alles op me af. Dan was ik vaak ’s avonds lezingen aan het geven. Heel leuk om te doen ook. Er kwamen ook tijdens die lezingen zoveel leuke verhalen op over hoe ons dagelijks leven is veranderd als gevolg van economische groei, dat het weer begon te kriebelen om te gaan schrijven. De komende anderhalf jaar heb ik daar nu vrij voor gemaakt.
Is het maken van zo’n keuze iets dat u van uw burn-out hebt geleerd?
Dat heeft er ongetwijfeld mee te maken, maar ik weet niet of je het daar geheel aan toe kunt schrijven. Je hoeft geen burn-out te krijgen om zulke keuzes te maken hoor. Door de burn-out weet ik wel dat ik me niet met van alles en nog wat tegelijk moet bezighouden. Ik focus me nu op het boek en daarna zien we wel weer. De belangrijkste lessen die ik van mijn burn-out heb geleerd is om te luisteren naar mijn lichaam, mijn dag niet helemaal vol te plannen en dat het goed is om aan vermoeidheid toe te geven. Moe worden voelde vroeger voor mij als een nederlaag. Als ik ’s avonds thuis kwam ontspande ik niet met een filmpje of een serie, maar ging ik de Wall Street Journal lezen. Stom hè? Ik stel nu grenzen aan mijn werk, hoe leuk het ook is. Dat is de belangrijkste les voor mensen die vatbaar zijn voor burn-out.
Bij Elsevier werd u chef. Wat zou u als leidinggevende anders doen?
Voor een leidinggevende is het heerlijk om toegewijde werknemers te hebben die altijd als er wat gedaan moet worden hun vinger opsteken. Vraag je af of dit wel gezond is, ook al ogen deze werknemers nog zo robuust. Doe je als leidinggevende voor je eigen gemak altijd een beroep op deze mensen? Het is makkelijk om te vertrouwen op deze werknemers, maar je loopt een risico. Iedereen denkt makkelijk dat een burn-out hem of haar niet zal overkomen. Maar dat is een gevaarlijke gedachte.
