‘De dagen van Uber en Airbnb zijn geteld’

Wat maakt blockchain zo speciaal?
Het bijzondere aan blockchain is dat het de mogelijkheid biedt om zonder tussenkomst van derden vertrouwen te scheppen tussen partijen die elkaar niet kennen. De IT-revolutie is tot nog toe beperkt gebleven tot de digitalisering, distributie, en opslag van informatie. Dit model werkt prima voor het versturen van bestanden waarbij het niet uitmaakt of er sprake is van een kopie, zoals foto's of muziek. Maar het schiet tekort voor bijvoorbeeld geld, dat alleen waarde heeft als je het origineel in handen hebt. Om de integriteit van dergelijke transacties te waarborgen maken we momenteel gebruik van tussenpersonen, zoals banken en kredietkaartbedrijven. Het punt is alleen dat dergelijke instellingen niet alleen transactiekosten berekenen, maar ook onze persoonlijke data verzamelen en doorverkopen. Door het onderlinge vertrouwen te automatiseren maakt blockchain korte metten met deze nadelen. Waar het wereldwijde web de basis legde voor een internet van informatie, hebben we nu de mogelijkheid om een internet van waarde te creëren.

Hoe gaat blockchain te werk?
Blockchain is een openbaar online grootboek voor transacties. De registratie van deze transacties vindt niet plaats op een centrale server die gehacked kan worden, maar op een wereldwijd netwerk van computers. Elke tien minuten worden alle recente transacties door medewerkers van het wereldwijde netwerk geverifieerd, 'gecleared', en opgeslagen in een nieuw blokje dat als een ketting aan het vorige wordt geregen. De structuur krijgt vervolgens een digitale tijdstempel, zodat er altijd een historisch overzicht is. Dit maakt het praktisch onmogelijk om veranderingen aan het virtuele register aan te brengen. Potentiële cybercriminelen zouden bij wijze van spreken de volledige geschiedenis van de blockchain moeten herschrijven terwijl iedereen toekijkt.

In welke fase van de blockchain-revolutie bevinden we ons momenteel?
Blockchain functioneert nu vooral nog als de technologie achter de virtuele munt bitcoin, maar kan in principe worden toegepast op alles van waarde dat omgezet kan worden in softwarecode, zoals eigendomsbewijzen, verzekeringsclaims en contracten. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de financiële wereld, maar ook voor bijvoorbeeld de deeleconomie, die momenteel ten onrechte gedomineerd wordt door tussenpersonen als taxidienst Uber en verhuurwebsite Airbnb. De reden dat deze disruptors zo succesvol zijn, is juist omdát ze niets delen, en hun geld verdienen door als makelaar op te treden tussen huurders en verhuurders. Dankzij blockchain-technologie hebben peer-to-peer transacties geen derde partij meer nodig om databases op te stellen, vertrouwen te scheppen, klachten te registreren, en betalingen te garanderen. Het zal misschien een paar jaar duren, maar de dagen van Uber en Airbnb zijn geteld.

Wat betekent blockchain voor het bedrijfsleven in het algemeen?
De technologie kan enorme gevolgen hebben voor de integriteit van het besluitvormingsproces en het afleggen van rekenschap. Blockchain maakt de weg vrij voor slimme contracten, computerprogramma's waarmee de verantwoordelijkheden voor elke functie in software kunnen worden vastgelegd. Managers zullen zich moeten voorbereiden op een cultuur van radicale transparantie. Inefficiënties in de bedrijfsvoering en discrepanties tussen tussen bijvoorbeeld salarissen en de werkelijke bijdrage van bestuurders zullen in één oogopslag zichtbaar worden.

U schrijft dat blockchain tevens de organisatiestructuur van ondernemingen zal veranderen.
Blockchain legt de basis voor bedrijven zonder werknemers, leiders, of welke vorm van menselijk management dan ook. Organisaties die volledig worden voortgedreven door slimme contracten en gefinancierd worden door ontelbare aandeelhouders. Ons boek kwam uit in dezelfde week als de lancering van investeringsfonds Decentralized Autonomous Organisation. Als volledig virtueel bedrijf wist de DAO binnen drie weken via een crowfundingscampagne 130 miljoen dollar op te halen van tienduizenden investeerders uit de hele wereld. Dat toont aan hoe ongelooflijk snel de ontwikkelingen kunnen gaan.

En hoe kwetsbaar dit soort organisaties kunnen zijn. Het lukte een hacker binnen een maand om meer dan vijftig miljoen dollar aan virtuele valuta van de DAO te ontfutselen.
De DAO kampte met een fout in de codering, en in een organisatie zonder werknemers was er aanvankelijk niemand die dat in de gaten had. Sceptici zagen dit als het bewijs dat de technologie niet te vertrouwen is. Maar de diefstal was niet de schuld van de blockchain, die bijna onmogelijk te kraken is, maar van onzorgvuldigheden in het slimme contract. Overigens heeft het blockchain-platform waarop de DAO draait bijna al het gestolen geld weer terug weten te vorderen.

Uw boek oppert ook de mogelijkheid dat blockchain het vertrouwen in de politiek kan herstellen.
Democratische instituten kampen momenteel met een legitimiteitsprobleem. Slimme contracten die op de blockchain worden geregistreerd, kunnen politici dwingen om volledig transparant te zijn en verantwoordelijkheid af te leggen aan hun kiezers, in plaats van aan hun lobbyisten. Zodat we, in de woorden van Abraham Lincoln, een overheid van de mensen, voor de mensen en door de mensen krijgen. Dat ideaal is op dit moment een schertsvertoning. 73 procent van de Amerikanen zijn bijvoorbeeld voor strengere achtergrondchecks bij de aanschaf van vuurwapens, maar de wapenlobby NRA maakt het onmogelijk dat het congres dit in een wet vastlegt.

Er heerste eenzelfde soort optimisme toen het wereldwijde web in opkomst was. In plaats daarvan hebben we een internet waarin een relatief kleine groep bedrijven de meerderheid van de winsten opstrijkt.
Technologie lost geen problemen op. Dat is mensenwerk, en blockchain kan daarbij een hulpmiddel zijn. Als we als samenleving de juiste beslissingen nemen kunnen we een ongelooflijk opwindende toekomst tegemoet zien.

En als we dat niet doen?
Dan is er een gevaar dat dat we een wereld creëren waarin virussen met bankrekeningen terroristen kunnen inhuren om verschrikkelijke misdaden te plegen. Zelf ben ik van mening dat de boog van de geschiedenis naar rechtvaardigheid reikt. Ik hoop dat ik het niet bij het verkeerde eind heb.