Organiseren in en met netwerken - 'Niet loslaten maar anders vastpakken'

Immers, een netwerk brengt verschillende mensen en organisaties bij elkaar, zorgt voor nieuwe ontmoetingen en geeft ruimte aan gezamenlijke ambities.

Netwerken gaan niet vanzelf

Een netwerk zien wij als een vorm van mobiliseren, van verbinden, van organiseren, van samenwerken. Er bestaat het beeld dat ze zichzelf organiseren en zich niet laten organiseren. Maar de praktijk  leert ons toch wat anders: om de kracht van netwerken goed te benutten, is het vaak nodig om wat actiever te sturen en te organiseren. U kent vast de lotgevallen van netwerken die na een inspirerende start niet op gang komen. Of netwerken die door het ontbreken van een paar adequate spelregels of onvoldoende leiderschap in de vergetelheid raken. Terwijl datgene, wat de deelnemers aan het netwerk verbindt, toch echt de moeite waard is en ook aansluit bij belangen en behoeften van deelnemers. Netwerken verdienen enige vorm van ‘organiseren’!

De kracht van netwerken benutten

Netwerken zijn de moeite waard omdat ze ons heel veel  te bieden hebben. Ze verbinden mensen over grenzen van organisaties, sectoren, domeinen, afdelingen, wereldbeschouwingen. Netwerken zijn in staat om barrières te doorbreken. In onze versnipperde wereld is dat een heel krachtig en noodzakelijk instrument. Dat heeft drie redenen. Als eerste, netwerken zijn inclusief doordat ze de mogelijkheid bieden om veel en diverse deelnemers te accommoderen. Dat maakt het mogelijk om een enorme rijkheid aan invalshoeken, disciplines en vaardigheden bij elkaar te brengen. Daarmee is het een ideaal platform voor het leren, voor het ontwikkelen van creativiteit en innovatie en voor het agenderen en adresseren van lastige opgaven. Als tweede: netwerken zijn licht en beweeglijk. Ze laten zich snel organiseren en ze zijn gevoelig voor actualiteit. Dat  zorgt ervoor dat ze goed passen bjj het tempo van onze maatschappij. De prijs die we moeten betalen om dit te benutten is dat we tijd en moeite nemen om netwerken te begrijpen, ze adequaat te organiseren en ook een beetje te sturen.

Een rijkheid aan ambities leidt tot meer

De derde reden is dat het netwerk de krachtige eigenschap heeft dat ze de deelnemers de mogelijkheid biedt om op meerdere paarden te wedden. Zo vergoten ze de kans op nuttige inzichten, op een betere analyse of op een snellere doorbraak naar een werkbare oplossing. Anders dan in een exclusieve samenwerking richten netwerken zich niet zozeer op één gezamenlijke ambitie, doel of resultaat, maar bieden netwerken de mogelijkheid om tijd, energie en denkkracht te richten op meerdere ambities, doelen en resultaten tegelijkertijd. Dat maakt de kans op een hoger gezamenlijk rendement groter. Bij een opgave waar veel kanten aan zitten helpt een netwerk de deelnemers het werk te verdelen en in daadkrachtige kleinere coalities verschillende aspecten van de opgave te onderzoeken. Realiseer je hoe nuttig dit instrument daarmee kan zijn voor de opgaven waarvoor we momenteel staan!

En dat vraagt om fundament

Stel je tegelijkertijd eens voor wat we moeten doen om dat in goede banen te leiden. We moeten ervoor zorgen dat de juiste en gecommitteerde actoren bijeen komen. De actoren moeten in staat zijn om hun verbinding (identiteit) te vertalen naar de juiste inspanningen en activiteiten, die ook nog wat onderlinge samenhang kennen. Dat vraagt om afspraken over vorm, inzet en overleg, om spelregels over deelname, inzet en interactie. Het vraagt om leiderschap die zichtbaar wordt in de vorm van een koers voor het netwerk, samenhang tussen de inspanningen van de deelnemers, facilitatie van interactie en leerprocessen, en versterking van het netwerk zelf. Om de kracht van het netwerk te benutten zullen we dus ook moeten organiseren. Weliswaar op nieuwe manieren: meer gebaseerd op interactie en spelregels, meer gericht op rijkheid en minder op schaarste, en met een ander soort gedeeld leiderschap. Niet een kwestie van loslaten, maar van anders vastpakken!

Nikki Willems werkt als adviseur bij Common Eye. Hiervoor werkte ze bij Adviestalent, Twynstra Gudde. Ze houdt zich bezig met verschillende vraagstukken op het terrein van samenwerken, strategie en werken in netwerken. Renee Linck is zelfstandig organisatieadviseur en bestuurskundige. Zij is jarenlang werkzaam geweest bij organisatieadviesbureau Twynstra Gudde en daarvoor bij Adviesbureau Van Dijke. Nu werkt zij zelfstandig en samen in diverse netwerken met adviseurs van Twynstra Gudde, Common Eye en M&I/Partners. Edwin Kaats is als partner en adviseur verbonden aan Common Eye. Daarvoor werkte hij als partner bij Twynstra Gudde. Hij studeerde Logistiek Management en Economische Geografie. Hij promoveerde in 2008 in Tilburg op het proefschrift 'Bestuurders zijn van betekenis, allianties en netwerken in bestuurlijk perspectief'. Ze zijn de auteurs van Organiseren in en met netwerken.