Zelden zo veel over de aanloop van en de eerste maanden van zijn presidentschap. Niet in de laatste plaats over de controversiële staat van Trump voor zijn presidentschap, als succesvolle ondernemer, vermeend multimiljardair, onduidelijke connecties met Rusland en zijn jagersinstinct bij vrouwen. Om maar een paar thema’s te noemen. Zijn zelfgecreëerde haat-liefde verhouding met de pers en een aantal (nieuwe) vijanden hebben olie op het vuur gegooid. Het levert een dagelijks impuls van nieuwe verhalen, roddels en publicaties op. Na boeken als Loyaliteit van James Comey (voormalig FBI-directeur, ontslagen door Trump), Michael Wolffs Vuur en Woede, met veel input van Steve Bannon, Trump’s succesvolle campagneleider en strategisch adviseur. Dan laat het verleden met vrouwen zich nog eens regelmatig gelden. Bijvoorbeeld met het net verschenen Full Disclosure van Stormy Daniels.
In al deze berichtgeving, vaak als fake door de hoofdpersoon en zijn entourage aangemerkt, zal het boek van de journalistieke baken in de branding, Bob Woodward, een poosje op eenzame hoogte staan. Met zijn decennialange, onberispelijke ervaring als onderzoeksjournalistiek, lijkt hij het echte verhaal van die eerste ruim een jaar te vertellen: Angst – Trump in het Witte Huis. Het boek start eind 2016, net na zijn verrassende verkiezing en loopt door tot en met maart 2018. Onthutsend, schokkend, verbazingwekkend. Trump heeft zoveel vijanden gemaakt, en zoveel mensen tegen zich in het harnas gejaagd, dat Woodward kon putten uit een grote reeks bronnen. Met zijn staat van dienst kan hij geen risico’s nemen, dus alles is gecheckt, minimaal driemaal, en op tape vastgelegd. Sommige bronnen worden met name genoemd, andere zijn anoniem maar bekend bij de auteur. Steve Bannon, Reince Priebus (de eerste stafchef, in juli 2017 vervangen door John Kelly), Rob Porter (secretaris van het Witte Huis, nam ontslag na publicaties van twee ex-en over zijn gewelddadig gedrag in het verleden) en John Dowd (persoonlijk advocaat om Trump te beschermen tegen de aanklachten van Robert Muellers’ onderzoeksteam).
De Rusland-zaak is onduidelijk. Hiertussen door lopen aankomende handelsoorlog met China. Deze werden door Porter en John Kelly lang tegengehouden maar na hun vertrek begin dit jaar, zijn ze dan eindelijk losgebrand. Trump’s buitenlandse beleid rondom het Midden-Oosten en Noord-Korea getuigen van een hoge mate van amateurisme. Zijn getweet hierbij helpt hem en zijn ministers niet. De bosbranden, die dan weer ondergronds gaat en weer oplaait als er nieuwe aanklachten bijkomen, houden Trump danig van hun werk.
Woodward schetst een permanent chaotische sfeer waar de secretaris van het Witte Huis en de stafchef regelmatig het nakijken hebben. ‘Het werd onmogelijk de West Wing te leiden. Bij tijden leek de aanwezigheid van Ivanka – uren per dag, dagen achtereen – onafgebroken. En Jared had net zulke krakersrechten in de West Wing. Ze leken wel een stel alweters, rondhangend, toekijkend, zich tot de president verhoudend als familie en senior adviseur. Ivanka zaaide twijfel over de politieke koers en gaf artikelen door aan haar vader.’ (Citaat Steve Bannon p.238)
Maar het grootste probleem dat als een rode draad door de dagelijkse gang van zaken loopt is wantrouwen. Trump speelt mensen tegen elkaar uit, vertelt halve waarheden, maar zijn belangrijkste troef is angst inboezemen. Hij beledigt en kleineert. Het Witte Huis is een ongezonde plek om te werken.
Inmiddels is de handelsoorlog met China in volle hevigheid uitgebroken. De terugtrekking van Rob Porter (secretaris van het Witte Huis) en ontslag van Gary Cohn lieten de balans van de pro-sanctie groep doorslaan. Ook blijkt de innige vriendschap met Kim Jong-un van Noord-Korea al weer verleden tijd. En liggen dankzij diepgaand en gefundeerd onderzoek van The New York Times veel financiële gegevens van de president op tafel. Het zal naast het langzaam smeulende Mueller-onderzoek veel van Trump vragen. Of Trump ooit zal toegeven? Donald Trump tegen een niet nader benoemde vriend: ‘Je moet ontkennen, ontkennen, ontkennen en je tegen die vrouwen verzetten, zei hij. ‘Als je ook maar iets toegeeft en schuld bekent, ben je er geweest. Dat was een grote fout die je hebt gemaakt. Je kwam niet binnen met getrokken pistool om hen uit te dagen. Je toonde zwakte. Je moet sterk zijn. Je moet agressief zijn. Je moet veel weerstand bieden. Je moet alles wat er over je gezegd wordt ontkennen. Nooit toegeven.’ (p.222)
Eind maart trok Dowd zich terug uit het juridisch team. De decennialang gelouterde topadvocaat zou aan de decennialang gelouterde journalist Woodward bekennen wat hij de zwakke plek vond in de hele verdediging van Donald Trump inzake het onderzoek van Robert Mueller: hij is ‘een fucking leugenaar’.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business. In 2020-2021 schreef hij 8 artikelen Uit de boeken voor jonge leiders.