Evidence-based coachen

‘De ene helft van Nederland coacht de andere helft van Nederland’, wordt er wel eens gekscherend beweerd. Coachen is helemaal van deze tijd en wie heeft of is geen coach tegenwoordig? Aan de ene kant vinden wij dat een goede ontwikkeling: als het goed gebeurt draagt coaching bij aan een beter welzijn, het bereiken van doelen en veerkracht. De vraag is echter of het wel altijd goed gebeurt. Niet elke coach heeft een even gedegen opleiding, en coachen wil nog wel eens louter gebeuren op basis van ‘buik’-gevoelens en goede bedoelingen. Maar effectief coachen is meer dan zomaar wat luisteren en advies geven. Een goede coach heeft een gezonde, kritische houding ten aanzien van zichzelf en gedegen kennis over wat wel en niet werkt. Een goede coach gaat methodisch en goed onderbouwd te werk, waarbij die onderbouwing bestaat uit zowel eigen ervaring, als kennis uit theorie en onderzoek. Dat goed onderbouwd te werk gaan heet evidence-based coachen: wat ons betreft een onmisbaar begrip voor elke (aanstaande) coach.

Weten wat wel en niet werkt

Een goed onderbouwde coachmethode draagt op belangrijke wijze bij aan de positieve uitkomsten van coaching. In ons boek gaan we dieper in op vier coachmethoden waarvoor er ruimschoots bewijs bestaat dat deze tot positieve resultaten leiden: oplossingsgericht coachen, RET, ACT en motiverende gespreksvoering. De ontwikkelingen en onderzoek op het gebied van coaching staan echter niet stil. Coaches ontwikkelen voortdurend nieuwe coachingsmethoden, die steeds vaker onderwerp zijn van onderzoek. Om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen gaat een evidence-based coach daarom ook zelf op zoek naar publicaties. Het liefst kiest hij betrouwbare literatuur, uit een vakblad of wetenschappelijk tijdschrift. Een coach kan daartoe allerlei belangrijke (wetenschappelijke) tijdschriften op het gebied van coaching raadplegen, zoals het International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring. In ons boek leggen we uit hoe je dat het meest efficiënt kan doen. Uiteraard combineert de coach bevindingen uit de literatuur altijd met de eigen ervaringen.

Psychologische basisbehoeften

Naast een effectieve methode draagt een goede relatie tussen coach en coachee bij aan positieve resultaten van coaching. De onderlinge relatie ‘draagt’ immers de methode: zonder goede relatie en onderling begrip is elke coachingsmethode gedoemd te mislukken. Waarom coaching effectief is, valt goed te begrijpen vanuit de Basic Psychological Needs Theory. Deze theorie stelt dat mensen drie psychologische basisbehoeften hebben: de behoefte aan verbondenheid, autonomie en competentie. Een goede coachingsrelatie vervult de eerste van deze behoeften. Door het stellen van doelen en het werken daaraan versterkt coaching daarnaast de competentie van de coachee (Ik kan het!). Succeservaringen en het nemen van eigen verantwoordelijk dragen bovendien bij aan de autonomie van de coachee (Ik kan het zelf!), zodat deze sterker uit de coaching komt.

Kritische houding

Wat we misschien nog wel het meest proberen te promoten met ons boek is een kritische houding van de coach. Een evidence-based coach heeft een kritische kijk op zijn eigen handelen en de resultaten van zijn coaching. Hij evalueert deze kritisch, ook als de uitkomsten hem niet bevallen. De valkuil van veel coaches is denken dat iets werkt omdat iets goed ‘voelde’. Daarmee kan een coach er flink naast zitten. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de inschatting van de kwaliteit van de relatie zoals hulpverleners deze ervaren amper correleert met hoe de cliënt deze ervaart. Coaches dienen dus niet uit te gaan van de eigen beleving maar die van de coachee. Diens behoeften staan centraal.

Dr. Pieternel Dijkstra is sociaal psycholoog, auteur, wetenschappelijk onderzoeker, lector, ACT-trainer en consultant. Dr. Eefje Rondeel is psycholoog, docent, trainer en onderwijsontwikkelaar. Ze zijn de auteurs van Evidence based coachen.