De individualisering schrijdt voort. Dat de coalitiepartners Balkenende, Rouvoet en Bos het woord schrapten uit hun regeerakkoord van begin 2007 omdat zij het associeerden met losbandigheid, onverschilligheid en hedonisme, houdt het sociologische proces zelf natuurlijk niet tegen. Niet in de politiek zelf, waar de media-personalisering het oude partijenstelsel steeds verder onder druk zet. Niet in het traditionele gezin, dat de twee christelijke coalitiepartners tegen de stroom in blijven beschermen als de hoeksteen van de samenleving. En niet op de arbeidsmarkt, waar collectivistisch georganiseerde arbeidsrelaties steeds meer binnenste buiten worden gekeerd door de economische individualisering.

Hoeveel geld, tijd en energie gaat er in het zakenleven verloren aan onzin, ondeugdelijke testen, pseudowetenschappelijke verandermethoden, dure managementgoeroes? Het is bij mijn weten in Nederland nog niet onderzocht maar het zou wel eens flink in de papieren kunnen lopen. Af en toe wordt er een tipje van de sluier opgelicht. Zo scoorde Netwerk onlangs met een uitzending over het gebruik van horoscopen in de zakelijke dienstverlening. Ze komen vaker voor dan we denken: managers die het ontslaan of investeren laten afhangen of Mars al dan niet in het tiende huis staat.

Veel organisaties lijken zich vandaag de dag voornamelijk bezig te houden met werving & selectie: vijf dagen per week gedurende het hele jaar is men op zoek naar goede nieuwe mensen. Deprimerend daarbij is dat organisaties onvoldoende in staat zijn om hun mensen te ontwikkelen, en evenmin ze voor langere tijd aan zich te binden. Toch is er veel geschreven over de binding van talenten.

Het aantal vijftigplussers op de arbeidsmarkt stijgt gestaag, net als het aantal mensen dat boven de zestig is. In 1973 werkte nog meer dan 70 procent van de zestigjarige mannen, twintig jaar later, in 1993 was dat maar 20 procent. Inmiddels is dat percentage weer boven de 50 procent gekomen. Bij vrouwen is dezelfde trend waarneembaar, al liggen de cijfers een stuk lager. In 1973 en 1993 werkte ongeveer 12 procent van de zestigjarige vrouwen, in 2006 was dat ruim 30 procent, aldus CBS. Mooie cijfers, maar wat betekent dit concreet.

Nederland heeft er een nieuwe traditie bij gekregen. Sinds afgelopen zomer worden de ouderen permanent gemonitored. Hoe lang we werken, of we voldoende bewegen, of er genoeg ‘nultredenwoningen’ zijn en of we ons aan de NNGB houden (Nederlandse Norm Gezond Bewegen). Niets ontsnapt aan de stavers van de bevolking. Voor de cijferfreak in mij is zo’n monitor een heerlijke grabbelton maar voor de liberale individualist die ook in mij huist, een monster dat verdreven moet.

De statistici van Nederland houden de vinger aan de pols van werkloosheid. Dit jaar krijgen managers vanwege de recessie met ontslagen te maken. Zij zullen medewerkers ontslaan, het slechte nieuws moeten vertellen, contact krijgen met mobiliteitscentra, de emoties op de afdelingen waar de klappen moeten managen, en ‘last but not least’: ze kunnen zelf het haasje worden. Maar dit geldt niet voor álle managers zoals recente cijfers laten zien. In de zorg en bij de overheid stijgt de werkgelegenheid. Het hoogtepunt van ontslagen komt later in 2009 en in 2010. Alle tijd om goed voorbereid te zijn.

A Space Odysseey is een goede film omdat deze het verhaal vertelt van de mens inclusief zijn hulpmiddelen. Zonder zijn stenen, bijlen, speren, wielen, computers is de mens niets. Kubrick was geniaal en had dat door. Zijn boodschap echter is nog steeds niet doorgedrongen bij de meute die keutelt over kenniseconomie, talenten en innovaties. De kennisindicatoren van de samenleving houden te weinig rekening met de systemen en te veel met de mens. Ik zal me nader verklaren.

Eind mei 2008 schreef de minister-president nog een brief aan de Tweede Kamer over de voortgang van Nederland Kennisland. Zijn tweede Innovatieplatform was inmiddels een jaartje bezig en hij vond het de hoogste tijd een tussentijdse balans op te maken. Hoe goed functioneert onze kenniseconomie, waar vinden we de slagkracht naar de toekomst om welvaart, geluk en gezondheid duurzaam te realiseren? Kortom zitten we op koers met onze kenniseconomie?

Het is 50-plus, man, blank en draagt een ruitjesoverhemd, rara, rara wat is dat? Inderdaad, een OR-lid. Althans, dat zegt het muffige imago: OR-leden zijn uitgebluste, zurige mannen die hun bestuurder dwarszitten. En hun instituut is al helemaal achterhaald, een doodlopende weg in het postindustriële, kennisintensieve tijdperk. Is dat zo?

Krimpende steden zijn van alle tijden maar komen tegenwoordig ook veelvuldig voor. Verandering van de economische structuur en de demografie zijn er de hoofdoorzaken van. Is er kruid tegen gewassen?

De mens wordt in zijn werk door vreugde- en pijn geleid. Hoe dat werkt vertelt de Fit-theorie. Als je karakter en je levensfase matchen met je werk dan is de kans groot dat je gelukkig bent.

De droom van het vrije verkeer van personen in de EU is bijna gerealiseerd. Straks de Roemenen en de Bulgaren nog en dan heeft niemand meer een vergunning nodig om hier te werken, althans minder dan drie maanden. Wie voor het langere werk gaat vindt toch de onvermijdelijke bureaucratie op zijn pad.

Het stond opeens zomaar in mijn krant Het Parool. Leerplichtambtenaren houden overdag volwassenen jongeren aan die er jonger dan 23 jaar uitzien om te vragen wat zij op straat te zoeken hebben. Of ze niet naar hun werk moeten of naar school. Ik was werkelijk verbluft. Je zal toch maar een jonge verpleegkundige zijn, nachtdiensten hebben gedraaid en even wat boodschappen bij de Liddl doen of er stuift onverwijld een doorgefokte staatscontroleur op je af: "En mevrouwtje moeten wij niet op ons werk zijn of op school?"

Onlangs maakte de PvdA-tweede-kamerfractie haar plan bekend om arbeidsgehandicapten aan een baan te helpen: kansen geven, kansen grijpen, voor iedereen een baan die past. De timing na de debatten over de Wajong van vorige week is uitmuntend. Donner kon weggezet worden als een asociale bezuiniger en de PvdA kon nu scoren met haar wél sociale gezicht.