Luisteren is hip, constateert filosofe Miriam Rasch in ‘Luisteroefeningen’. Maar wat vraagt het eigenlijk van je? Haar specifieke invalshoek: de ethiek van het luisteren, maakt nieuwsgierig. En we worden niet teleurgesteld, al vraagt dit boek wel een stevige inspanning. Luisteren vergt oefening, en daarom gaan we - met Rasch - luisteroefeningen doen.

‘Luisterboek’ van Froukje Weidema belooft om je luistervermogen te disciplineren, zij het met de toevoeging: op een wat terloopse manier. Want de auteur hoedt zich er bewust voor om je dingen te verbieden (sterker nog: soms mag je ook gewoon lekker slordig luisteren), maar ze heeft ons wel het een en ander mee te geven dat qua teneur niet binnen de gangbare lijntjes kleurt.

Een boek met de titel ‘Nooit meer managen’ trekt gegarandeerd de aandacht. Het deed mij denken aan ‘De laatste manager’ van Ben Kuiken, destijds ook zo’n ijzersterke, prikkelende titel. Wat wil Angélique Piternella ons vertellen? Dat je dat managen ook aan een integrator kunt overlaten, dat spaart tijd en geeft jou rust en ruimte om zelf weer volle kracht vooruit te kunnen gaan.

Hans van der Loo is van vele markten thuis. De dag nadat zijn (en Caroline Koetsenruijters’)uiterst bruikbare boek ‘Giftig gedoe op de werkplek’ Managementboek van het Jaar werd, was hij alweer op TV om het over een heel ander onderwerp te hebben, namelijk: Taylor Swift. Daar gaat zijn nieuwste boek over.

Stephan Ummelen heeft een vlot lezend boek geschreven: ‘Betekenis & Bullshit’. Het eerste deel ervan: ‘Bullshit’ is bedoeld om luchtfietserij aan de kaak te stellen en lege hulzen door te prikken. Het tweede deel ‘Betekenis’ vormt de positieve spiegel van deze medaille en gaat in op hoe organisaties als ‘betekenismakers’ kunnen fungeren.

Peter van der Wel is futuroloog en niet de eerste de beste: hij is oprichter en vicevoorzitter geweest van de beroepsvereniging van iedereen die zich in Nederland met de toekomst bezighoudt (de Dutch Future Society). Dus als hij een boek uitbrengt dat als centrale stelling heeft dat ‘De Goede Toekomst’ voor ons bereikbaar is, dan is dat een boodschap die serieuze aandacht verdient!

Floor de Ruiter heeft een ruime ervaring in verandertrajecten; uit die ervaring put hij in ‘Bottum-up!’ Hij deelt een aantal waardevolle lessen die hij geleerd heeft. Daarbij staat systeemtransformatie centraal: die kan alleen slagen wanneer iedereen erbij betrokken wordt. Dat uitgangspunt verdraagt zich echter heel slecht met ‘ouderwets’ top-down management, dus daar kunnen we beter afscheid van nemen.

Op LinkedIn viel mijn oog op een boek over combifuncties in de zorg: ‘Combifuncties’. Omdat ik zelf lang combifuncties heb gehad - zij het niet in de zorg - en daar veel voldoening uit haalde trok het gelijk mijn aandacht: ik was benieuwd naar wat de auteur erover te melden had. Dat is een heleboel. 

Hoogleraar Corporate Governance Mijntje Lückerath-Rovers zette enkele jaren terug een opmerkelijke stap: ze ging Psychologie studeren. Haar afstudeeronderzoek ging over morele dilemma’s in de boardroom en levert nu een heel interessant boek op. Corporate Governance blijkt minstens zoveel over rollen en gedrag van bestuurders en toezichthouders te gaan, als over structuren en processen.

De schade die giftig gedoe op de werkplek aanricht valt maar deels hard te maken, maar die cijfers zijn op zich al schokkend genoeg. Bijna twee miljoen mensen zijn betrokken bij 2,5 miljoen gevallen – de materiële én immateriële kosten daarvan zijn nauwelijks te bepalen, maar die moeten immens zijn. Hoog tijd dus voor effectief tegengif!

Er is veel te doen rond ethische kwesties binnen organisaties. Kijk alleen al naar de affaires in de mediawereld, de sport en de politiek. Maar ethische kwesties spelen ook op talloze andere plekken. Daarom is het fijn dat er nu een helder en toegankelijk boek is uitgekomen waarin de auteurs hun langjarige expertise op dit onderwerp bundelen en aan ons presenteren: ‘De voorbeeldige organisatie’.

In Coronatijd waren we ineens gedwongen om veel vanuit huis te werken, en dat heeft op afstand werken een flinke impuls gegeven. Nu we weer vrijer kunnen bewegen, willen we toch graag ons voordeel doen met wat we intussen bijgeleerd hebben. ‘Samen werken op afstand’ van Gonny Vink en Bas Krikke helpt daarbij.

Elleke van Gelder is iemand die als ze bij je organisatie te gast is als expert voor sociale innovatie, best op je zenuwen kan werken. Ze blijft als een soort luis in de pels vragen stellen, op zoek naar waarom dingen eigenlijk zo zijn en of het ook anders zou kunnen. Maar dat komt voort uit oprechte verwondering en wat ze ‘exploratieve nieuwsgierigheid’ noemt, en het heeft veel te bieden. Wat precies kun je lezen in dit mooie boek.

In 2018 schreven Janka Stoker en Harry Garretsen een verhelderend en nuchter boek over leiderschap, ‘Goede leiders zweven niet’. Nu is er een vervolg: ‘Goede leiders in onzekere tijden’. Het is geschreven op basis van krantenartikelen en eigen studies in Coronatijd. Net als de voorganger heeft dit boek een aangenaam nuchtere toon, en het zet je aan het denken.

Dat luisteren een onderschatte vaardigheid is behoeft nauwelijks betoog. Mondigheid en assertiviteit gelden in Nederland als een groot goed, maar met alleen zenden kom je er niet. En zoals Eric de Haan aan het begin van de inleiding van ‘Luisteren is goud’ stelt: iedereen wil gehoord worden. 

In 2020 bestond advies- en onderzoeksbureau Lysias 20 jaar. Dat lustrum viel in Coronatijd, dus het kon pas onlangs gevierd worden en dan nog in hybride vorm. Bij die gelegenheid werd ‘Niet weer een onderzoek’ gepresenteerd - wat een mooie vondst is die titel trouwens!  

Toegegeven: het is mij nog niet gelukt om mijn werkdag vaste prik om 15u af te ronden. En deze boekbespreking heeft ook wat langer op zich laten wachten dan mijn bedoeling was – drukdrukdruk, u kent dat wel. Maar het lezen van dit boek van ruim 300 pagina’s loont uiteindelijk zeker de moeite en opent perspectieven op verandering. 

Boukje Keijzer heeft een fijn praktisch boek geschreven over hoe je kunt balanceren tussen ruimte en houvast in organisaties. Daarvoor heb je regels nodig én ook rek, het een kan niet zonder het ander.

De aandacht gaat vaak vooral naar wie het hardste roept. Leiders zorgen er vaak zelf wel voor dat ze aandacht krijgen. Maar bij de gedachteloze koppeling tussen extravert en leiderschap kunnen vraagtekens gezet worden. Kunnen introverte mensen niet evengoed leiders zijn?