Kwaliteit als afrekenmechanisme

Van alles wat u heeft gezegd, werd er door de media één thema eruit gelicht: uw oproep aan de zorgpartners om mee te denken wat in het basispakket zou moeten. Jammer, want er zit zoveel meer in wat u wilt.

Er zaten andere mooie ideeën in. Zoals veel meer inzetten van internet en mobiele technologieën in de zorg; 24 uur per dag contact kunnen hebben met een huisarts op een huisartsenpost. Dat zou al heel lang kunnen, met een telefoon. Of daar vanuit uw ministerie of verzekeraars geld voor gaat komen? Innovatie staat niet hoog op de agenda in de zorg. Alleen al op zondagmiddag een afspraak willen maken met een ziekenhuis via een app. Het kan niet. ICT verantwoordelijken vinden dit lastig, dat koppelen van al die systemen. Voor een heel andere kijk op deze materie zou de topsector Creatieve Industrie zou u van dienst kunnen zijn? U sprak over de zorg als een tanker. Dat is een mooie beeldspraak. Misschien kunt u wat kleine sleepbootjes (of wendbare kano’s) organiseren zodat de tanker wat richting en snellere richting krijgt. En tot snelle aanpassen aan de omstandigheden in staat is.

Eigenlijk wil ik inzoomen op één ander stukje: het afrekenmodel in de zorg. Het is nu een systeem dat uitdaagt tot behandelen. Daar waren de afspraken tussen de overheid, zorg, verzekeraars en specialisten op gebaseerd. En sinds dit jaar is het systeem weer aan het wijzigen. De zorginstellingen worden daar al wat tureluurs van. Maar kwaliteit? Er is een mooie uitdrukking: ‘Operatie geslaagd, patiënt overleden.’ Was dit een kwalitatief goede operatie?

Ik kom wel eens in ziekenhuizen en weet dat kwaliteit van zorg daar hoog in het vaandel staat. Kwaliteitssystemen te over. Zo meet het ziekenhuis kwaliteit, de organisaties van specialisten hebben kwaliteitsnormen eisen, verzekeraars meten kwaliteit (op bijvoorbeeld zorg, patiënt en andere niveaus) en uw ministerie heeft daar ook al het een en ander voor bedacht (en in andere zorgsectoren is het niet veel anders). Patiëntenverenigingen hebben het over kwaliteit. Meetindicatoren genoeg. Welke gaat u gebruiken? Ik weet dat u uw adviesorgaan het College voor Zorgverzekeringen gaat omvormen en als Zorginstituut Nederland ook het zorgkwaliteitssysteem (Het Kwaliteitsinstituut gaat dat heten) als taak geeft. Die krijgen dus met al deze stromen te maken. Wie gaat de prioriteiten bepalen? Wordt het afrekenen van een behandeltraject straks een ingewikkelde formule opgebouwd uit meerdere kwaliteitsindicatoren. Gaat u straffen (korten) of belonen (bonus)?

In uw verhaal komt naar voren dat de patiënt in het zorgproces centraal gesteld gaat worden. Worden de kwaliteitscriteria en meetindicatoren daar dan ook op toegerust? Ik heb ooit met veel plezier het boek Als Disney de baas was in uw ziekenhuis van Fred Lee gelezen. Een hoofdstuk is getiteld ‘Meet om te verbeteren, niet om indruk te maken’. Disney maakte graag met andere zaken indruk.

Kwaliteit levert interessante maar complexe discussies op. Heeft u een referentie? Een land met zorg waar dit gebeurt? Of een industrie? In alle op de toekomst van de zorg gerichte boeken - Operatie Zorg door Jeroen Cornelissen en Diagnose 2025 van Philip Idenburg - kom ik kwaliteit veel tegen. Kwaliteit van leven en van zorg. Maar niet als afrekenmodel van betalingen.

Tot slot brak u nog een lans om zorginstellingen winst te kunnen laten uitkeren. Met name om lange termijn beleggers in de markt te laten komen. U begrijpt, deze kijken weer anders naar kwaliteit. En naar zeggenschap. Uw collega Dijsselbloem heeft daar recent ervaring mee. Emke Plomp heeft daar met Winst in de zorg een interessant boek aan gewijd.

Ik weet dat uw tas al vol zit met papier. Bovenstaande literatuur kan u wellicht verder helpen in wijze besluitvorming. En dan horen we in Buitenhof over een paar jaar of de tanker van koers is veranderd!