Eigenlijk is het antwoord verbijsterend eenvoudig: als mensen stoppen met zelf nadenken en hun lot in handen leggen van een adviseur, zijn ze op een gegeven moment volkomen hulpbehoevend. Die hulpverslaving is er de oorzaak van dat ze zelf tot niets meer in staat zijn. Zelf merkte ik het bij het oppakken van mijn oude hobby. Sinds kort ben ik weer aan het schaken. Om er een beetje in te komen, speelde ik partijen van grootmeesters na en ik bestelde wat leuke video's met commentaar van experts. Kortom: ik gaf mijzelf over aan boekjeswijsheden. Tot overmaat van ramp kocht ik ook een schaakprogramma. Als het eventjes te lastig werd, legde ik de vraag voor aan de computer. Die gaf meteen het juiste antwoord. Overigens zonder uit te leggen waarom dat antwoord correct was. Het gevolg? Toen ik zelf mijn eerste partijen speelde, maakte ik de ene fout na de andere. Het leek totaal nergens op. Ik voelde me een pure beginner. Een regelrechte knoeier. De truc is dat ik zelf weer moest gaan nadenken. Zelf ervaren hoe dingen in elkaar zitten. Met vallen en opstaan leren.
Er speelt nog iets anders een belangrijke rol. Een behoorlijk deel van die experts heeft zelf ook geen ervaring. Die lezen boekjes en hebben een trucje geleerd dat ze u dan weer proberen bij te brengen. Ik geef een voorbeeld van zo'n professional die wel de klok heeft horen luiden, maar absoluut niet weet waar de klepel hangt. Deze professional presenteert zich als een ware alleskunner. Wat doet deze persoon? Gaat u maar eventjes goed in uw stoel zitten: organisatieadvies, training, coaching en begeleiding. Zelf ziet de professional kennelijk ook in dat het wat veel van het goede is. Maar hij heeft er een prachtige verklaring voor: al deze dingen hebben met mensen te maken. Kortom: hij vindt zichzelf expert in organisaties, mensen en hun omgeving. En dus kan hij elk probleem voor u oplossen. Verkopen, klachtenbehandeling, herstructureren, ‘you name it’, hij kan het. Voelt u aan waar de schoen wringt? Het doet me denken aan iemand die een doe-het-zelf-instructie uit de schappen van de Gamma plukt en vervolgens de timmerman gaat vertellen hoe hij zijn werk moet doen.
Het gaat inderdaad allemaal om mensen. Maar wel om mensen en organisaties in totaal verschillende situaties, met verschillende problemen, achtergronden en disciplines. Die los je zonder enige ervaring in die vakgebieden natuurlijk niet zo maar eventjes op. Via de website nam ik een kijkje op de LinkedIn pagina van deze professional. Wat blijkt? Hij heeft nooit een baan gehad en heeft al helemaal nooit zelf leidinggegeven. Hij is altijd voor zichzelf aan het prutsen geweest en werkte als freelancer voor een bekend opleidingsinstituut. Kortom: in het gunstigste gaval beschikt deze persoon over wat boekjeswijsheid. O ja, hij heeft ook nog psychologie gestudeerd. Dus dat verklaart dan weer alles over die mensenkennis, ook weer uit een boekje. Maar ik vraag me dan toch wel af: hoe moet zo'n figuur een ondernemer in vredesnaam helpen bij het aansturen van zijn verkoopteam? Of de afdeling klachtenbehandeling? Of processen structureren? Zo, zonder enige ervaring of kennis van zaken. En trouwens de website zegt één ding luid en duidelijk: hij kan zelf niet verkopen. Is dat alles? Nee, niet helemaal. Want zit u fysiek niet helemaal lekker in uw vel? Dan kunt u bij deze professional ook nog een therapeutische sessie volgen. Iets met Oosterse geneeswijzen of zo.
Ik bedoel maar: het zal je maar overkomen dat je plots je hele ziel en zaligheid in handen legt van zo'n alleskunner. Geen wonder dat het dan uitdraait op een regelechte puinzooi. Ik wil hiermee niet beweren of zelfs maar suggereren dat elke adviseur of consultant van geen toeten of blazen weet, maar het is toch wel handig om de achtergrond van iemand na te gaan voordat u hem inhuurt.
Weet u wat nog veel handiger is? Gewoon zelf weer beginnen met nadenken. Zelf doen en leren van de fouten die u ongetwijfeld maakt en vooral niet blindvaren op boekjeswijsheden. Het kan niet missen: op een zeker moment wordt u steeds beter. Wedden dat u dan nog zelden of nooit hulp van anderen nodig heeft?
