Twee begrippen; de leider als de volger en light leadership. Wat bedoelt u er exact mee?
De volger is een leider die weet wat hij niet kan. Die weet dat mensen die hij aanstuurt soms dingen beter kunnen dan hij. Die zegt: bepaal jij het nu maar, ik luister wel. Ik bewaak wel de grenzen, maar ik geef jou de ruimte.
En light leadership….
Ik werkte voor een Australische multinational. Daar was het adagium: if your boss shines, you shine. Je baas moet er goed op staan, dan sta jij er ook goed op. Ik wilde dat andersom, maar dat vonden ze ‘typisch Nederlands’. Het paste niet in hun cultuur. Ik ben er wel over door gaan denken. De laatste tien jaar hebben we veel voorbeelden gezien van zeer narcistische leiders. Volgens mij is het beter als een leider juist anderen kan laten schijnen. Daarmee is hij volger, maar hij moet wel visie hebben en kaders durven stellen.
Light kun je ook als licht of te licht vertalen. Heb je in tijden van crisis juist geen heavy weight nodig?
Er is net een verhaal verschenen in Leadership Quarterly waarin staat dat wij in tijden van oorlog een voorkeur hebben voor een typisch mannelijke leider. Iemand die dominant en competitief is. In tijden van vrede is er meer behoefte aan vrouwelijk leiderschap met een boodschap van samenwerking. Juist de laatste twintig jaar heeft het mannelijk leiderschap ervoor gezorgd dat we in een crisis zijn beland. En nu roepen we dus weer om dezelfde sterke mannelijke leiders die ons deze crisis hebben bezorgd. Daar zit iets paradoxaals in.
Het zou goed zijn als we niet weer dominante Bokito’s zouden krijgen, maar meer leiderschap op basis van samenwerking. Theorie en praktijk spreken elkaar overigens ook tegen. De wetenschap pleit al decennia voor visionair leiderschap, teambuilders, charismatische mensen die intellectueel kunnen uitdagen. De praktijk liet echter vooral heel plat leiderschap zien op basis van performance management. Voor wat hoort wat. Waar de theorie de nadruk legde op inspiratie, legde de praktijk de nadruk op afspraak is afspraak.
Beetje platgeslagen voorbeeld misschien, maar waarom is het verlichtende leiderschap van Obama waar iedereen kennelijk zo’n behoefte aan heeft, aan het doven. Hij was toch de verlichtende leider bij uitstek. Dat is het dus ook niet….
Zonder Bush was er vermoedelijk geen Obama geweest. Er was in Amerika behoefte aan iemand die vertelde waar ze heen moesten. Obama kwam als ideoloog de politiek in. Probleem van visionaire leiders is dat als ze in de praktijk hun visies niet weten te realiseren, deze mensen als dromers worden weggezet. Dus een visionaire leider moet er ook voor zorgen dat hij zijn zaakjes op orde heeft.
Is de conclusie van u dat het uiteindelijk draait om situationeel leiderschap? De juiste dingen de juiste momenten doen?
Daarom is voor mij het begrip light leadership ook zo belangrijk. Afhankelijk van de fase waarin je zit en de context waarin je dingen doet, wordt bepaald of je beter of slechter geschikt bent voor een klus. Bij welke taken pas je wel en bij welke niet? Waar zijn andere mensen beter op hun plek en waar kun je beter delegeren of een stap terug doen.
