Wat is echt? En wie of wat is betrouwbaar? Dat waren de centrale vragen van het Managementboekengala 2018 in The Boathouse in Rotterdam. Vanaf het moment van binnenkomst tot aan de bekendmaking van de winnaar van het Managementboek van het jaar 2018 werden de bezoekers gebombardeerd met nieuws dat net echt leek, maar het vaak niet was. Werkte die security poort bij de ingang nu wel of niet? Welke berichten die via de sms binnenkwamen waren nu te vertrouwen? Gaat het evenement echt wat later beginnen, of klopt die informatie niet?
Niet alleen in The Boathouse was weinig te vertrouwen, ook daarbuiten was het bar en boos. Zo bleek uit projecties van beruchte nepnieuwsproducenten op een groot scherm. Donald Trump die met alternatieve feiten zijn inauguratie tot een groot succes maakte (om maar één voorbeeld uit zijn koker te noemen). Mark Zuckerberg en zijn worsteling met nepnieuws op zijn Facebook en natuurlijk onze eigen Dotan, de zanger die tranentrekkende verhalen verzon over zichzelf (en dat publiceerde als ‘fan’).
Echt iets van deze tijd, zou je misschien denken. Maar nepnieuws is juist van alle tijden, vertelt auteur Han van der Horst, auteur van Nepnieuws – Een wereld van desinformatie. Samen met de improviserende kunstenaars van Troje organiseerde hij op het gala debatten over stellingen als ‘De waarheid heeft altijd een prijs en is nooit gratis, letterlijk en figuurlijk.’ Het eerste voorbeeld dat de historicus vond van nepnieuws was van een koning die zich Sargon noemde (maar ook ‘Koning van het heelal’) en ruim 4000 jaar geleden heerste over Mesopotamië. Hij liet optekenen dat hij door een hoge priesteres was opgevoed, terwijl later bleek dat dit niet waar was.
Zelfs de uitreiking van het Managementboek van het jaar bleek niet veilig voor alternatieve feiten. Of eerder, een alternatieve jury. Hoewel luid werd aangekondigd dat de jury per boot was gearriveerd (een verwijzing naar Sinterklaas, nog zo’n verhaal dat net echt is), bleken dit toch de muzikanten te zijn. Uiteindelijk veroverde de echte juryvoorzitter, Daniëlle de Jonge, het podium om daar bekend te maken welk boek dit jaar de beste overwinning op fictie was.
Om tot deze keuze te komen lazen de juryleden het afgelopen jaar meer dan 200 boeken. ‘Dat betekende 80 boeken per jurylid. Oftewel, 20.000 bladzijden met 13,5 miljoen woorden,’ rekende De Jonge het publiek voor. Vervolgens werden op basis van zeven criteria (praktisch, actualiteit, originaliteit, leesbaarheid, bestendigheid, onderbouwing en verzorging) vijf ‘fantastische boeken geselecteerd’. De Jonge: ‘Elke manager die zichzelf serieus neemt moet deze boeken gelezen hebben.’
Juryrapport
Uiteindelijk won The future of shopping van Jorg Snoeck en Pauline Neerman de titel Managementboek van het Jaar 2018, omdat, zo staat te lezen in het juryrapport, het een boek is ‘dat actueel is voor overheid, onderwijs en ondernemingen. Voor managers én andere medewerkers in de organisatie.’ En verderop: ‘Actie is vereist, en het winnende boek geeft daar richting aan. Het zet een welbekend thema in het benodigde perspectief, voor vandaag, morgen én de komende jaren.’
De Jonge vult later aan dat het boek ‘echt over het moment gaat. Ze onderbouwen hun visie over wat ons de komende jaren te wachten staat met recente literatuur en onderzoek. Dit illustreren ze met heel goede voorbeelden, je wilt het boek in één keer uitlezen. Hoewel de titel misschien doet vermoeden dat het alleen interessant voor retail is, is dat absoluut niet waar. De technologische ontwikkelingen raken alle bedrijven en ook de overheid, waar nagedacht moet worden over regelgeving. Dit boek is voor elk bedrijf of organisatie relevant.’
Zelden waren de woorden van de winnaars ‘we kunnen het niet geloven’ meer op zijn plaats als op het gala van alternatieve feiten. Nadat het nieuws enigszins was ingedaald, vertelde Snoeck: ‘In België heb je niet zo’n prijs als “Managementboek van het Jaar”. Dat wij de prijs voor de tweede keer naar België meenemen (Gino van Ossel won de prijs in 2015 met Omnichannel in retail – GP) en het ook nog eens de vijftiende editie van de prijs is, dat maakt het extra mooi.’
Moedeloos
Snoeck en Neerman willen met hun boek de retailsector een duwtje in de rug geven. ‘We merkten dat men soms moedeloos wordt, omdat er zoveel tegelijkertijd gebeurt,’ zegt Neerman. ‘Qua productkeuze, prijs en kennis kan je het internet niet overtreffen. Iedereen kan alles vinden, waardoor je rol van winkelier verandert. We beseften dat er eigenlijk geen duidelijke bundeling is waarin een goed antwoord wordt gegeven op de vraag: ‘Wat nu?’ Daarom hebben we een praktisch en hands on boek geschreven zodat mensen effectief aan de slag kunnen gaan.’
Snoeck vult aan: ‘Meer dan vijftig jaar moest een organisatie strak en gestandaardiseerd zijn, ook je personeel moest allemaal hetzelfde zijn. De consument wilde ook allemaal dezelfde producten. Vandaag komt de consument van de tegenovergestelde richting en moet je je aanpassen op metail. In plaats van standaardmedewerkers moet je mensen hebben met empathie. Er moet meer humanisation op de winkelvloer komen. EQ wordt belangrijk.’
Snoeck en Neerman leerden elkaar kennen bij kennisplatform RetailDetail.be, waarvan Snoeck de oprichter is en Neerman de hoofdredacteur. Al zeven jaar werken ze samen, waardoor ze, in de woorden van Snoeck, ‘aan drie woorden genoeg hebben om te begrijpen wat de ander bedoelt’. Neerman, die het boek door een lichamelijke beperking met haar stem dicteerde, zorgde voor het formuleren van de juiste volzinnen en de wetenschappelijke onderbouwing. Snoeck verbond de ideeën en verhalen op een logische manier aan elkaar.
‘Het is een bijzonder duo,’ vertelt Hilde Vanmechelen, directeur-uitgever bij LannooCampus (in Nederland wordt het boek uitgegeven door Van Duuren Management). ‘Voor Jorg is dit echt zijn levenswerk, je leest in het boek ook dat het niet zomaar uit de lucht is gegrepen en dat het een boek met visie is. Ik had wel verwacht dat dit boek een succes zou worden, maar dat het nu deze prijs wint is natuurlijk geweldig. Voor ons is het de tweede keer dat we een boek uitgeven over retail en na Van Ossel ook tweede keer dat we deze prijs winnen. (lachend) Als we weer een boek uitgeven over retail zal ik u waarschuwen.’
Grote namen
De prijs zal ongetwijfeld bijdragen aan een betere bekendheid van het boek in Nederland. En daarmee is dat een belangrijke stap in de opmars die het boek aan het maken is. Mede dankzij de endorsements van grote namen in de retail, van Wouter Kolk (CEO Albert Heijn) tot Sander van der Laan (CEO Action), en van Roland Palmer (CEO Alibaba Group Nederland) tot Dirk van den Berghe (voorzitter Walmart Azië en CEO Walmart China) vindt het boek zijn weg naar een internationaal publiek. Onlangs tekenden de auteurs een contract voor de vierde taal: na Nederlands, Engels en Frans zal The future of shopping ook in het Chinees uitkomen.
De toekomst van shoppen ligt volgens de auteurs online én offline. Neerman: ‘Het ene kan niet meer zonder het andere. Mensen willen ook op zondagavond negen uur kunnen shoppen. Je moet het allebei aanbieden.’ Een mooi voorbeeld van hoe offline en online kanalen elkaar versterken is Coolblue, zegt Snoeck. ‘De reden waarom Coolblue als online speler winkels opent, is dat ze zien dat hun online verkopen de hoogte ingaan in een straal rond de winkel. Dan weten de mensen tenminste waar ze een steen door de ruit kunnen gooien als ze slecht worden geholpen, zei de CEO van Coolblue.’
De auteurs onderstreepten het belang van de centrale vraag van de avond – wie of wat is betrouwbaar? In peilingen blijken mensen en fysieke winkels alle andere kanalen – van social media tot radio of televisie – te verslaan op dit vlak. Neerman: ‘Het gaat er nu meer om: wie is er te vertrouwen? Bij welk bedrijf heb ik een beter gevoel en wie luistert er echt naar je? Er komt meer focus op mensen, in plaats van alleen business.’ Snoeck: ‘Investeer dus in digitalisatie, maar investeer minstens evenveel in de mens. Want wie kun je meer vertrouwen dan de mens?’
