Het boek van Peter Vanham is een verhalend boek over de ondernemers en families die de bekende Vlaamse steden als Brugge, Leuven, Gent en Antwerpen hebben laten groeien. Van de monniken in de 7de eeuw tot aan de handelaren in de 16de eeuw. De focus ligt natuurlijk op de periode 13de -15de eeuw waarin de zelfstandige steden Brugge en Gent op hun top waren. De belangrijkste steden van Noord-Europa. Gelegen aan de kust waren ze de overslagplaats bij uitstek. En met de schepen ging het vlas, katoen en het bier de wereldzeeën op.
Elk hoofdstuk is geconcentreerd rond een aantal ondernemers die in hun stad van grote betekenis waren. Dirk Martens en Geert de Kremer gaven in de 15de-en 16de eeuw gezicht aan Leuven, de belangrijkste ‘kennis hotspot’ van de wereld. De zelfstandigheid gaf ze de ruimte om optimaal gebruik te maken van de kansen die de drukpers bood. Beide drukkers gaven in die tijd de werken uit van Erasmus en Thomas More. Maar ook de eerste kaarten van Mercator waarmee generaties de wereld verder konden ontdekken.
Zoals Brugge de toorn van de Engelsen opriep, zo wist Antwerpen dat te doen in de 16de eeuw. Het gebied begon een broedplaats te worden van protestanten. De Spanjaard Alva wordt naar het noorden gestuurd om, met harde hand, de orde te herstellen. In Antwerpen in 1576 loopt dat uit de hand, de stad wordt veroverd en geplunderd. Grote stromen mensen, kennis en kapitaal vinden in de jaren daarvoor en daarna hun weg naar het protestantse Duitsland én Amsterdam. Veilig verscholen tussen moerassen en lage weilanden weten de Amsterdammers hun vrijheid de volgende eeuw te behouden. Het zal in deze eeuw uitgroeien tot één van de belangrijkste steden ter wereld.
Jeroen Kemperman is auteur en samensteller van het zeer mooi uitgegeven en inhoudelijk erg krachtige De Amsterdamse Droom. Om uit die ruim 500 jaar geschiedenis van deze ondernemende stad een selectie te maken, zal niet makkelijk zijn geweest. In vijf deelgebieden, internationale handel, sociale infrastructuur, ont- en inspanning, creativiteit, en sociale platformen en (deel)economie zijn aansprekende voorbeelden gevonden. Natuurlijk de VOC, de Effectenbeurs, de Wallen, Heineken en AFC Ajax. Maar ook de arts en sociaal ondernemer Samuel Sarphati (1813-1866) die gedurende zijn korte maar intense leven een reeks aan innovaties op het gebied van gezondheid, wonen en kwaliteit van leven voor de onderkant van de Amsterdamse samenleving heeft bewerkstelligd.
Ondernemers uit de wereld van mode (Marcel Wanders), een disrupter in de reiswereld (Booking.com), en een internationale gamestudio (Guerilla) komen aan bod. Ze horen allemaal bij een stad die inmiddels weer is omgevormd tot een hotspot van starters en scale-ups. Waar muziek (als dat weer mogelijk is) óf in het Concertgebouw óf via één van de evenementen van ID&T bijdraagt aan een creatief klimaat. En waar internationaal, geldtransacties en financiële dienstverlening anno 2021 samenkomen in Adyen. Met een beurswaarde van een kleine 30 miljard euro behoort ze tot één van de belangrijkste spelers in het digitaal geldverkeer. Ze zullen zich binnenkort vestigen op het Rokin, waar in het begin van 17de de eerste beurs gevestigd werd.
Twee mooie boeken, elk dat recht doet aan eeuwen ondernemen en innoveren op alle denkbare gebieden waar we nu nog van profiteren en van kunnen leren.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
