‘Steve Jobs wellicht een van 's werelds slechtste managers’

‘Steve Jobs was misschien wel een van 's werelds slechtste managers,’ lichtte de voormalig CNN-directeur gisteren toe in het Amerikaanse actualiteitenprogramma ‘60 Minutes’. ‘Hij kon erg gemeen zijn tegen mensen, of het nu ging om een serveerster in een restaurant of een medewerker die de hele nacht was opgebleven om computercode te schrijven.’

Het gebrek aan leiderschapskwaliteiten uitte zich volgens Isaacson, die meer dan veertig gesprekken met Jobs kon voeren, op verschillende niveaus. Zo had Jobs een bijna ziekelijke hang naar perfectie en hield hij van discussies die uitliepen in schreeuwpartijen. Daarnaast bediende hij zich van een beloningssysteem dat niet altijd even rechtvaardig was, zoals Daniel Kottke, zijn twaalfde werknemer, aan den lijve ondervond. Terwijl de beursgang van het computerbedrijf al honderd medewerkers in één klap miljonair had gemaakt, weigerde Jobs categorisch om zijn oude studievriend een optiepakket toe te kennen. De gemoederen liepen zo hoog op dat een werknemer uiteindelijk aanbood om Kottke een deel van zijn eigen opties te geven, op voorwaarde dat Jobs een soortgelijk aantal zou bijpassen. ‘Prima,’ zei Jobs. ‘Dan geef ik niks en geef jij niks.’

Ook als werknemer viel Jobs niet altijd in goede aarde. Tijdens zijn dagen bij computerspelfabrikant Atari bruskeerde hij zijn collega's door zijn veel te lange haar en de gewoonte om nooit schoenen te dragen. Omdat hij zich zelden waste stonk hij zo dat hij naar de nachtdienst werd verbannen. Isaacson: ‘Hij dacht dat hij door zijn veganistisch dieet geen deodorant nodig had of zich hoefde te douchen.’ Dat Jobs desondanks toch zulke prestaties wist te leveren kwam volgens Isaacson door een vorm van zelfbedrog die door zijn omgeving werd aangeduid als zijn ‘reality distortion field’, een term uit de science fiction-serie Star Trek. Isaacson: ‘Hij kon zichzelf voortstuwen door magisch denken, en daarmee het onmogelijke mogelijk maken.’

Jobs' constante neiging om geen ‘nee’ te accepteren bleek echter funest voor zijn gezondheid. Toen in 2003 alvleesklierkanker werd geconstateerd probeerde hij zijn ziekte aanvankelijk te bestrijden met een gezond dieet en alternatieve geneesmiddelen. Toen hij na negen maanden uiteindelijk overstag ging voor een operatie bleek de tumor al naar andere organen te zijn uitgezaaid. Isaacson: ‘Steve dacht soms dat doodgaan betekende dat het leven met een klik voorbij was. Dat was ook de reden dat hij geen uitknopjes op zijn computers wilde aanbrengen.’