Wat ik eerder had willen weten - Over angst, zelfliefde en acceptatie

Onbewust heb ik altijd gedacht dat ik pas de moeite waard zou zijn als ik mezelf en mijn leven perfect op orde zou hebben. Het gevolg was eindeloos streven naar beter. Ik was constant ‘under construction’. Ik leefde in de illusie dat als ik maar hard genoeg mijn best deed en hard genoeg aan mezelf werkte, dat ik me dan op een dag de moeite waard zou voelen. Maar zo werkt het natuurlijk niet.

Asjemenou

Want als ik iets had bereikt was ik blij, maar voor ik asjemenou kon zeggen zat ik weer in mijn oude patroon van streven naar meer en beter. Het is leven in de illusie dat de pijn ophoudt wanneer je maar lief, mooi, succesvol, populair of rijk genoeg bent. Maar wanneer je jezelf niet goed genoeg vindt en jezelf afwijst, stop je daar niet mee wanneer je iets hebt bereikt. Omdat met ieder bereikt doel de lat weer een beetje hoger wordt gelegd. Het is het ‘Nooit Goed Genoeg-Syndroom’. Het is een spelletje van je ego. Het laat je in kringetjes draaien en teleurstelling, lijden en het chronische gevoel van tekortschieten en falen zijn het gevolg. Als iets dodelijk is voor je welbevinden, is het streven naar perfectie. Perfectie bestaat niet en dus is chronische onvrede (en daarmee ook chronische stress) het resultaat.

Perfectionisme

Perfectionisme is een mechanisme gericht op zelfbescherming. Het komt voort uit een diepe (onbewuste) angst om niet te voldoen. Het is iets anders dan het beste van jezelf geven, het is een poging om een oordeel te voorkomen. Het is leven met het (uitputtende) idee dat als je nou maar perfect werkt, perfect leeft, perfect zorgt, je het oordeel voor zal zijn. Door perfect te zijn hoop je liefde en erkenning te ontvangen en te voorkomen dat je afgewezen wordt.

Perfectionisme gaat ook over de hoop dat anderen jouw gevoel van tekortschieten zullen wegnemen. Toch steekt de angst om te licht te worden bevonden altijd weer de kop op. Waarom? Omdat je jezélf niet goed genoeg vindt. Geen compliment vanuit je omgeving kan je van dit zelfbeeld afhelpen. Streven naar perfectie maakt het moeilijk te genieten van wat zich nu aandient, maakt het moeilijk te ontspannen. Je bent oneindig streng voor jezelf en beult jezelf af. Met het idee dat je reuzegoed bezig bent, ook nog eens.

Ik heb eindeloos ‘ik ben blij mezelf te zijn’ gezegd tegen de spiegel. Maar toch leek mijn brein zijn eigen ding te doen. Het gevoel van ‘goed genoeg zijn’ bleek altijd weer door mijn vingers te glippen, en daar gaf ik mezelf dan ook nog eens de schuld van. Niet handig, zo’n vicieuze cirkel.

Overlevingsmodus

Wat ik graag eerder had willen weten is dat zelfafwijzende gedachten je emotionele brein aanzetten, waardoor je stress ervaart. Dat veroorzaakt vervolgens weer schaamte en schuld, want ‘als ik het goed had gedaan zou ik geen stress ervaren’. De stress doet je in een overlevingsmodus terechtkomen waardoor je bijvoorbeeld nog harder je best gaat doen of kwaad wordt op mensen om je heen. Het is het kernprobleem van stress. Door jezelf af te wijzen creëer je je eigen angst, je eigen gesel. Door de stress neemt de zelftwijfel alleen maar toe. En hoe kun je het beste uit jezelf halen wanneer je jezelf niet vertrouwt?

Maar jezelf accepteren hoe doe je dat?

Ons denken is geconditioneerd om altijd bang te zijn om tekort te schieten en te weinig te hebben, goederen of liefde. Commercieel gezien is deze denkwijze zeer lucratief, dus is het logisch dat we gebombardeerd worden met deze denkbeelden van gebrek.

Acceptatie gaat je niet lukken zolang je geïdentificeerd blijft met je gedachten. Als het je lukt je gedachten te laten voor wat ze zijn, ernaar te kijken en te observeren zonder erop te reageren, heb je het proces van acceptatie in werking gezet.

Acceptatie betekent dat je jezelf goed vindt precies zoals je bent, en wanneer je dat op een diep niveau voelt zal de onzekerheid verdwijnen. Acceptatie betekent niet dat je het ermee eens bent, of dat je het leuk vindt. Acceptatie betekent: vandaag aanvaard ik de mensen, situaties, omstandigheden, gedachten en gebeurtenissen zoals ze zich voordoen, zonder oordeel. Het is zoals het is. Je kan wensen dat dingen in de toekomst anders zijn, maar op dit moment zijn ze zoals ze zijn. Het is niet goed en het is niet slecht, het is.

Oordeel

We hebben vooral een oordeel over onze negatieve gevoelens. We worden boos op onszelf omdat we bijvoorbeeld verdrietig zijn of eenzaam. Terwijl we juist op die momenten lief voor onszelf moeten zijn. Het is eigenlijk heel logisch:

- Wanneer we bang zijn, moeten we leren teder voor onszelf te zijn.

- Wanneer we een hekel aan onszelf hebben, moeten we leren mild voor onszelf te zijn.

Zelfacceptatie en zelfverbetering

Diepe zelfacceptatie ligt aan de basis van geestelijk welzijn. Punt. En dan bedoel ik niet het ego dat roept: ‘Je bent geweldig!’ Zelfacceptatie schreeuwt niet, zelfacceptatie is rustig, het is een zachte kracht. Zelfverbetering zit niet in het veranderen van hoe je nu bent; zelfverbetering zit in het ontspannen in hoe je nu bent. Het is vrede sluiten met jezelf.

Zelfacceptatie en zelfverbetering, gaat dat samen? Ja, sterker nog, het is de beste manier. Door op te houden jezelf af te wijzen. Zo ontstaat er rust en ontstaat er ruimte voor groei en ontwikkeling.

Radicale acceptatie van jezelf geeft je een gevoel van zekerheid. Een diepe verankering in jezelf en durven luisteren naar jezelf geeft zekerheid. Alleen wanneer je helemaal mag zijn wie je ten diepste bent, zal je toegang krijgen tot je volledige potentieel.