Niet veel vaker zal de lanceerdatum van een boek zo goed getimed zijn. Dit boek gaat namelijk over het omgaan met onzekerheid en over het maken van stevige keuzes in een wereld vol dynamiek. Er zijn vaker boeken geschreven over de scenarioplanning, maar dit boek blinkt uit in zijn praktische uitleg en aanpak. Het nodigt uit aan de slag te gaan, want er is geen tijd te verliezen!
Stof tot nadenken
Hoe de zomer van 2022 de boeken in zal gaan is ongewis. Terwijl menig bestuurder of strateeg geniet van een welverdiende zomervakantie, is er veel stof tot nadenken. De wereld is niet vaker zo onvoorspelbaar geweest? Hoe ontwikkelt de oorlog in Oekraïne zich? Blijft het bij Oekraïne? Wat zal de impact van corona zijn de komende winter? Wat is de impact van energieprijzen en inflatie? Ligt er een economische crisis in het verschiet? Hoe ontwikkelt de stikstofcrisis zich verder? Polariseren we verder en hoe komen we nog wel tot besluitvorming in ons land?
Anders denken
De komende tijd zullen er aan bestuurstafels en in managementteams knopen doorgehakt moeten worden over tal van onderwerpen. Maar hoe doe je dat in een onvoorspelbare wereld? Onze ingeboren neiging is informatie te verzamelen en zo goed en zo kwaad mogelijk een voorspelling te maken van de nabije toekomst. Zo werkt ons brein nu eenmaal. In een wereld in flux, is dit helaas niet mogelijk. Voorspellingen zijn morgen al achterhaald. We moeten het voorspellen daarom loslaten en leren anticiperen op meerdere toekomstmogelijkheden. Dit is precies waar scenarioplanning ons bij helpt.
Onzekerheid centraal
Scenarioplanning is contra-intuïtief. Het stelt wat we niet weten centraal, in plaats van wat we wel weten. Bij scenarioplanning wordt op zoek gegaan naar de grootste onzekerheden, specifiek voor jouw sector, bedrijf, regio of gemeente. Denk bijvoorbeeld aan veranderingen in regelgeving, economische beweging, sociale tegenstellingen of technologische doorbraken. Van de onzekerheden met de meeste impact worden hun consequenties doordacht. Tot wat voor toekomstsituaties kunnen ze leiden? Omdat onzekerheden – de naam zeg het al – moeilijk te duiden zijn, zijn er altijd meerdere en sterk verschillende scenario’s nodig om beelden en taal te ontwikkelen bij de toekomsten waar ze in kunnen resulteren.
Anticiperen en monitoren
Als je eenmaal een goede set scenario’s hebt opgesteld kun je rekening houden met meerdere toekomsten. Je kunt keuzes maken die in meerdere scenario’s passen of juist gecalculeerd risico nemen door met je strategie in te zetten op enkele scenario’s. Je kunt de scenario’s bovendien gebruiken om veranderingen in de externe omgeving te monitoren. Komt een scenario dichterbij, dan kun je keuzes versnellen. Drijft een scenario weg, dan kun je keuzes afschalen.
Scenario’s maken in vijf stappen
Er is veel geschreven over scenarioplanning. Toch blijven veel boeken steken in het beschrijven van het belang van de aanpak en blinken ze niet uit in praktische toepasbaarheid. Wij gebruiken scenarioplanning inmiddels ruim 20 jaar in onze adviespraktijk en vonden het tijd voor een praktisch boekje. En boekje dat je in een avond uitleest en je voldoende houvast geeft om aan de slag te gaan. In het boek beschrijven we de vijf stappen om tot scenario’s te komen. Het boek leert je om je project te scopen, om je externe omgeving te verkennen, om kernonzekerheden te identificeren, om scenario’s uit te werken en om op basis van scenario’s keuzes te maken. Het boek is eveneens voorzien van praktische voorbeelden en voor elke stap templates, die je kunt downloaden en printen, om stap voor stap in een serie workshops je eigen scenario’s te maken. We wensen je veel succes bij het toepassen van de methode en zijn benieuwd naar je ervaringen.
Over Michiel de Vries
Michiel de Vries (1979) is een ervaren strateeg en organisatieadviseur. Hij is gespecialiseerd in strategiebepaling en scenarioplanning. Als partner bij Jester Strategy adviseert hij bedrijven en overheden op het vlak van strategieontwikkeling, organisatieontwerp en het versterken van intern toezicht. De Vries is geschoold als bedrijfskundige, controller en organisatieadviseur.
Over Jeroen Toet
Jeroen Toet is adviseur bij Jester Strategy en expert op het gebied van scenarioplanning. De afgelopen vijftien jaar heeft hij talloze binnen- en buitenlandse scenarioprojecten uitgevoerd, in zowel de publieke als de private sector. Daarnaast is hij gastdocent aan de Rotterdam School of Management.
