‘Ik lees NOOIT managementboeken’, zegt Peter Wennink, topman van ASML. Hij wijst naar het stapeltje ongelezen boeken op zijn werkkamer, op de twintigste verdieping van het hoofdkantoor in Veldhoven.
Keiharde lessen
Logisch. Want ASML, het meest waardevolle techbedrijf van Europa, is zelf de beste cursus die je kunt bedenken. Dat is de plek waar je de keiharde managementlessen in de praktijk leert. Ogenschijnlijk bouwen ze in Veldhoven met speels gemak de meest ingewikkelde machines ter wereld. Maar achter de schermen vergt het nonstop crisismanagement om de extreme groei bij te benen en de enorme technische uitdagingen te overwinnen. Anders schop je het niet tot absoluut marktleider in de belangrijkste industrie van dit moment: de halfgeleiders.
In mijn nieuwe boek Focus, de wereld van ASML vertel ik het verhaal van deze Nederlandse chipmachinemaker. Ruim tien jaar volgde ik ASML, van dichtbij en van binnenuit. Ik keek mee toen in coronatijd, tijdens het razende chiptekort, ASMLs logistiek in elkaar stortte en reisde naar de chipgiganten in Azië en de VS. Het werd een trip door de ongelooflijke wereld van ASML: achter de schermen in cleanrooms en boardrooms, op bezoek in het Witte Huis om met de Amerikaanse beleidsmakers te spreken die ‘that company’ proberen af te remmen. Zo proberen de VS de technologische opmars van China te stuiten - of Nederland nou meewerkt of niet. De geopolitiek wierp zich zonder genade op ASML. ‘Alsof er een vrachtwagen uit het niets komt stormen’, aldus Wennink.
ASML beheerst crisismanagement als geen ander. Veertig jaar lang sloeg het bedrijf overnames en patentaanvallen af, trotseerde de pieken en dalen in de onvoorspelbare chipmarkt. Er groeide een brandbluscultuur die het uiterste vergt en het maximale oplevert. De geest van een startup in het wat onhandige lijf van een multinational met 42.000 medewerkers.
Onmogelijk complex
Samen met technisch directeur Martin van den Brink leidt Peter Wennink een onmogelijk complex bedrijf, dat onmogelijk complexe machines bouwt. Hoe krijgen ze dat voor elkaar? Hoe geef je leiding aan een bedrijf dat op een doordeweekse dag orders binnensleept van acht of negen miljard euro? Hoe blijf je integer als de allergrootste bedrijven ter wereld afhankelijk zijn van jou als enige leverancier? Hoe kun je groeien zonder je toeleveranciers te verstikken? Hoe voorkom je dat de technologieoorlog doordringt binnen de muren van het bedrijf? En hoe bescherm je je kostbaarste kapitaal: mensen en kennis?
Je leest het in Focus - De wereld van ASML.
Over Marc Hijink
Marc Hijink (1969) is journalist. Hij schrijft al bijna twintig jaar over technologie en economie voor NRC en volgt ASML al jaren op de voet.