Wie was voor jou ooit een excellent leidinggevende? Iemand die het beste uit jou naar boven wist te halen, je boven jezelf liet uitstijgen?
Wij stelden deze vraag aan een paar honderd deelnemers in onze leiderschapsworkshops, en kregen zulke bijzondere verhalen te horen over hun excellente leidinggevenden, dat we besloten díe leiders te interviewen. We ontdekten dat zij zich op vijf thema’s radicaal onderscheiden van ‘gewone’ leidinggevenden. Niet om te laten zien hoe het moet, want er is naar ons idee niet één juiste aanpak, of zoiets als de perfecte leidinggevende. Wél om te leren van inspirerende voorbeelden en om jezelf te blijven verbeteren door af en toe iets nieuws uit te proberen. Hieronder vijf tips:
1. Start met een stevige basis. We merkten dat excellente leiders bewust werken aan het opbouwen van wederzijds vertrouwen. Neem de tijd om ‘de mens achter de medewerker’ te leren kennen: Wat drijft die persoon? Welke activiteiten geven hem energie? Medewerkers waarderen het omgekeerd ook enorm als ze de mens achter de leidinggevende zien, uiteindelijk willen zij toch weten wat voor vlees ze in de kuip hebben. Wat laat jij van jezelf zien? Weten medewerkers wat jou drijft en waar jij voor staat? De excellente leiders die we spraken waren heel transparant daarover en werken aan het opstellen en uitdragen van gezamenlijke waarden in het team. Wim Kuijken, Deltacommissaris: ‘Ik heb veel energie gestoken in het gezamenlijk opstellen en het delen van die waarden. Het effect? Mensen van de betrokken organisaties zeiden: Die waarden en die voorstellen, die zijn ook van mij!’
2. Benut verschillen. Vanuit de overtuiging dat resultaten beter worden wanneer teamleden actief gebruik maken van elkaars sterke punten. Bauke Zeilstra, directeur van de BelastingAcademie, zegt daarover: ‘ik heb geleerd teams te bouwen die dingen toevoegen aan wat ik doe. Ik selecteer daarbij niet op basis van profiel, maar ik match op basis van kwaliteiten en neem soms bewust mensen aan van wie ik pukkels krijg’. Ga op onderzoek uit wat de sterke punten zijn van elke medewerker en waar iemands unieke toegevoegde waarde ligt. Hoe kan dit het team verder helpen?
3. Creëer echte betrokkenheid. Pas wanneer mensen echt betrokken zijn bij de doelen die je wil bereiken, zullen zij bereid zijn extra inspanningen te leveren. Excellente leiders weten een intense sfeer te scheppen en stellen gewaagde doelen, die spannend en prikkelend zijn. Tegelijkertijd houden zij in de gaten of iedereen nog aan boord is. In tijden van verandering is dat best lastig, door snelle veranderingen en onzekerheid over baanbehoud lopen de emoties soms hoog op. Tip: heb oog voor deze emoties, víer wat er wél goed gaat, maar rouw ook samen als het tegen zit.
4. Stimuleer eigenaarschap. Hoe stimuleer je iemand zelf het stokje in handen te pakken? Hiervoor is het noodzakelijk te sturen vanaf de zijkant, aldus Martijn van der Zee (KLM, nu Suit Supply). Niet via de voorkant, door mensen vooral directief aan te sturen en te vertellen wat ze moeten doen. Niet via de achterkant, door mensen te promoten die eigenlijk naar de baas luisteren. Bij sturen vanaf de zijkant gaat het er om mensen te faciliteren hun werk goed te doen, zónder dat je het zelf overneemt. Hoe je dit doet? Onder andere door ideeën van onderaf te laten komen, constant te benoemen wat je ziet en door mensen bewust te maken van de consequenties van hun keuze.
5. Focus op teamresultaat. Onthoud één ding: het gaat niet om jou als leidinggevende. Het gaat om het resultaat dat jouw team moet bereiken. Excellente leiders maken ruimte voor buitengewone prestaties. Hoe? Speel niet op safe, blijf experimenteren en accepteer ook dat er iets fout kan gaan.
Wil je weten in hoeverre jij al een excellent leider bent? Download de gratis checklist op www.dewegnaarexcellentleiderschap.nl
Charlotte Staats is programmaleider bij de Algemene Bestuursdienst. Zij leidt daar het Ambtelijk Professionaliteit Programma voor de topambtenaren van Nederland. Naast haar werk als ambtenaar heeft zij haar eigen trainingsbureau.
Anja Hilgers werkt als adviseur en trainer vanuit haar bureau Hilgers Consultancy. Zij richt zich op talentprogramma’s en leiderschapstrajecten binnen profit- en non-profitorganisaties. Vanuit een strength-based aanpak begeleidt zij medewerkers, leidinggevenden en teams bij het inzetten van talent en het versterken van prestaties.
Ze zijn de auteurs van De weg naar excellent leiderschap.
Over Anja Hilgers
Anja Hilgers coacht en traint leidinggevenden en teams vanuit haar bureau Wake up your Talent. Haar insteek is het aansluiten bij natuurlijke kracht, optimaal inzetten van talent en het versterken van prestaties.
Anja Hilgers en Charlotte Staats publiceerden eerder het succesvolle boek De weg naar excellent leiderschap, genomineerd als Managementboek van het jaar 2017.
Over Charlotte Staats
Charlotte Staats ontwerpt en begeleidt leiderschapstrajecten voor beginnend leidinggevenden, ervaren managers en top ambtenaren bij de Rijksoverheid. Daarnaast heeft zij haar eigen trainingsbureau op het gebied van leiderschapsontwikkeling. In 2019 publiceerde zij Persoonlijk leiderschap, voor de leider van nu.
Charlotte Staats en Anja Hilgers publiceerden eerder het succesvolle boek De weg naar excellent leiderschap, genomineerd als Managementboek van het jaar 2017.
