Toen ik wegging bij mijn laatste werkgever lieten mijn collega's me weten wat ze gingen missen. Dat waren niet míjn creatieve oplossingen, maar veel meer de inspiratie om zelf anders te denken en op creatieve oplossingen te komen. En dat is precies wat ik met dit boek wil bereiken: inspireren om uit de gebaande paden en vastgeroeste denkpatronen te komen.
Organisaties zijn zich bewust van de noodzaak om creatiever te worden, zodat zij flexibel kunnen meebewegen met de eisen van de tijd en kunnen blijven innoveren. De top tien skills die HR- en strategiedirecteuren van toonaangevende, wereldwijde organisaties zoeken in nieuwe medewerkers laten dat duidelijk zien (WEF 2019). Hoe kun je de technieken van creatievelingen toepassen op een manier die je organisatie verder helpt? Wat kunnen organisaties van de experts in creativiteit leren?
David Bowie knipte zijn teksten in losse zinnen en gebruikte het toeval om ze opnieuw in elkaar te zetten. Dat leverde, ook voor hemzelf, verassende nieuwe songs op. Deconstrueren is een creatieve techniek. Kunstenaars gebruiken veel creatieve technieken en daar zijn ze zich niet eens van bewust. Creatieven zoeken het ongemak, het toeval, het onbekende steeds opnieuw op om op nieuwe gedachten en ideeën te komen.
Modeontwerpster Iris van Herpen werkt nauw samen met dansers, muzikanten en wetenschappers. De samenwerking helpt haar om haar perfectionisme los te laten en tot echte innovaties te komen. Ze kan door de tussenkomst van anderen niet in haar eigen denkpatronen blijven hangen. Leren van anderen en denken vanuit andere perspectieven zijn creatieve technieken. Creatieven zoeken inspiratie vaak op ongebruikelijke plekken, bij andere beroepen, in de supermarkt, op de vuilnisbelt of het strand.
Een collega-kunstenaar zei laatst tegen me, dat hij tegenwoordig precies het omgekeerde doet van het eerste dat in hem opkomt. Zijn werk heeft daardoor een een enorme creatieve boost gekregen. Ook dat is een beproefde creatieve techniek: omdenken.
De workouts in het boek 30 Creatieve workouts zijn bedoeld om zelf meteen aan de slag te kunnen. Je past ze toe in het dagelijks werk, als medewerker, als team, als organisatie. Ik noem ze workouts, omdat ik geloof dat creativiteit een spier is die je ontwikkelt. Iedereen begint met een zekere mate van creativiteit en als je daar niks mee doet verschrompelt die spier. Veel mensen gebruiken hun creatieve spier wel in de opvoeding van hun kinderen of in hoe ze zich kleden of hun huis stylen, maar vergeten die spieren een beetje op het werk. En daar is creativiteit meer dan ooit nodig.
Rembrandt paste de clair obscur techniek toe om de aandacht van de toeschouwer te sturen. Dit is een techniek waarbij de licht-donkercontrasten sterker worden uitgebeeld dan ze zijn. De donkere delen, vaak minder precies uitgewerkt, helpen om de focus op de lichte lichte delen te vestigen. In de workout Contrasteren wordt deze creatieve techniek gebruikt om de focus van een verandertraject positief bij te stellen. De donkere delen, de reden voor verandering, de urgentie, worden niet weggepoetst. Zij worden gebruikt om de aandacht te sturen naar de lichte delen, naar wat goed is in de organisatie, naar datgene waar op verder gebouwd kan worden. In het kort: eerst worden essentiële onderdelen voor de gewenste organisatieverandering op gekleurde vellen papier geschreven. De verschillen in grootte en kleuren van het papier drukken het belang en het gevoel uit. Vervolgens worden deze opnieuw gerangschikt met de clair-obscur techniek in gedachten. De urgentie van de gewenste verandering is niet langer het middelpunt van belangstelling, maar bruikbare informatie die helpt de toekomst te vormen.
In het boek gebruik ik naast wetenschappelijke inzichten en mijn eigen ervaringen als kunstenaar en als adviseur, de lessen van vele kunstenaars: dansers, muzikanten, fotografen, filmmakers, schilders, beeldend kunstenaars. Zij zijn tenslotte de topatleten in het trainen van hun in creativiteit.
Over Ina Sok
Ina Sok is beeldend kunstenaar. Daarnaast heeft zij 14 jaar bij de AFM gewerkt in diverse functies en uiteindelijk als senior adviseur corporate communicatie. De kennis en ervaring op deze beide gebieden combineert zij in haar huidige werk. Met haar bedrijf Creativity in Company helpt zij organisaties om innovatiever, flexibeler en daarmee productiever te worden.
