Het leven gaat door en heelt alle wonden. Schrijfster Margaret Krijnen (1969) beaamt dat 16 jaar later in haar boek. Achter simpele gezegdes schuilen soms diepe wijsheden. Op een gegeven moment worden volkomen zinloze dingen toch weer belangrijk voor je. Dat is winst en dat is ook troost. Op de flap van het boek staan de woorden als ‘een saus van spiritueel realisme’. Mooi. ‘Soms heb je bij de dood de ernstige behoefte aan iets levendigs’. Margaret is hoe dan ook een taal-componist. Daardoor is andermans verdriet hier goed verteerbaar en troostend.
Het is een overzichtelijk boekje van 105 bladzijden zonder inhoudsopgave, maar over de volgorde der dingen is wel nagedacht. Sommige hoofdstukjes hebben dezelfde titel, maar een andere inhoud. Het gaat over een drama, maar soms ook gelijktijdig over het slimme verdienmodel van de begrafenisondernemer. Het is bijvoorbeeld handig om een familiegraf te hebben: 3 halen, 2 betalen.
Het zijn reflecties, in de vorm van ‘een conference over verdriet’, maar dan op papier. Voorzien van details die je in een echte conference zouden zijn ontgaan. De hele Kubler-Ross curve met haar vijf fasen komt bovendien voorbij inclusief alle pieken en diepe dalen. Als dan ook je vader en moeder in diezelfde periode overlijden word je als vanzelf een professional in het verwoorden en omgaan met verdriet en … niet te vergeten het verteren van kleffe cake. De begrafenis als copy-paste en we hadden toch al een familiegraf.
In ons land kennen we drie dagen rouwverlof: daarna moet je weer verder met de waan van de dag. ‘Opschieten en snel een beetje met dat gerouw’ (blz. 81). ‘Geef die rouw nu maar snel een plekje’. De Kubler-Ross curve als achtbaan in de Efteling.
De relativerende humor doet echter aan de soms ook voelbare pijn niets af. Dat is ijzersterk. Het boekje doet me denken aan het begrip ‘Veerkracht’ (Resilience). Iedereen gaat door dezelfde shit, maar de één veert sneller op dan de ander, is daardoor weerbaarder en houdt regie over de situatie. Margaret valt zeker weten onder de categorie mensen met veel ‘resilience’. Daardoor is het ‘boekkie’ een ontroerende inkijk over hoe Margaret is omgegaan met de nachtmerrie dat je kind komt te overlijden. Knap geschreven.
Drs. Jaap Peters is directeur van DeLimes | organisatieontwikkeling in Zwammerdam en is auteur van onder andere 'Intensieve Menshouderij'. Hij is mede-oprichter van www.cooprijnlands.nl en Slow Management.
